شنا و مشكلات پوست

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

با فرارسيدن فصل تابستان، هواي گرم و آفتاب شديد، جاذبه ورزش هاي آبي و شنا به حداكثر مي رسد و خيل عظيمي از مردم اعم از زن و مرد و پير و جوان جهت آب تني به سوي استخرها و محلهاي مجاز و غيرمجاز شنا، رو مي آورند. آيا شنا پوست و موي انسان را در معرض خطر قرار مي دهد؟ آيا همراه با لذت اين ورزش پرنشاط نكات ايمني و بهداشتي خاصي وجود دارد كه انسان را مجبور به رعايت آنها در خصوص حفاظت از پوست و مو سازد و سئوالات متعددي ديگر مواردي است كه با جناب آقاي دكتر نيلفروش زاده مطرح و پاسخ آنها در پي مي آيد، به همه خانواده توصيه مي كنم اين مصاحبه را با دقت بخوانند.

دكتر كرمانپور: آقاي دكتر ضمن تشكر از وقتي كه در اختيار قرار داديد لطفاً بفرمائيد با شروع فصل شنا چه نكات مهمي در بدو امر از نقطه نظر مراقبت هاي پوست و مو مورد توجه قرار مي گيرد؟

دكتر نيلفروش زاده : فصل گرم، جذابيت شنا و ورزش هاي آبي را افزايش مي دهد و از آنجائيكه آبتني و ورزش هاي مرتبط، اكثراً در فضاي باز صورت
مي گيرد آفتاب سوختگي شايع ترين مشكلي است كه در بخش مراقبت هاي پوستي با آن مواجه خواهيم بود، همچنين موها نيز پس از تماس طولاني با آب و سپس تبخير اين آب در اثر تابش آفتاب خشك تر مي شود. موها همچنين ممكن است سفيد گردند. مردم ممكن است در استخر، درياچه، دريا و حتي در مرداب يا آب شور شنا كنند.

بنابراين هر ماده موجود در آب ممكن است براي پوست مشكل ساز باشد از جمله آلوده كننده ها، داروها، مواد شيميايي موجود در آب، ميكروارگانيسم ها، جلبك ها، كرم ها، نباتات، مرجان ها و سنگ هاي تيز كه مي توانند هر كدام مشكل خاص خودشان را در افراد ايجاد نمايند بطور مثال بعلت استفاده از سولفات مس براي كنترل خزه و جانوران ذره بيني امكان دارد موهاي بلوند و سفيد در تماس با آب سبزرنگ شوند. كلراين مي تواند چشم ها را سوزانده آنها را قرمز و تحريك كند و همچنين باعث خشكي پوست و مو شود، عفونت قارچي پاها نيز زياد ديده مي شود.

امكان دارد پوست بعلت تماس زياد با لباس شنا خيس، سفيد و متورم شود و اين موضوع باعث عفونت قارچي ثانويه شود. همچنين يك ناراحتي معروف به بثورات خزشي ناشي از ورود انگل به پوست وجود دارد كه در مدفوع سگ و گربه يافت مي شود و ممكن است در ساحل وجود داشته باشد. سائيدگي هاي ناشي از برخورد با كناره هاي سخت استخر يا تخته سنگ ها اگر معالجه نشوند نيز احتمالاً منجر به عفونت پوست مي شوند.

هميشه بايستي پس از شنا، حمام يا دوش بگيريد، براي كنترل خشكي پوست به تمام سطح بدن لوسيون مرطوب كننده بماليد، موها را با شامپو بشوئيد و در صورت لزوم نرم كننده بزنيد و سپس لباس هاي تميز و خشك به تن كنيد. به بريدگيها و سائيدگيهاي غير عادي توجه سريع نمائيد، اگر موهايتان به سبزي گرائيد، با آرايشگر مشورت نمائيد تا رنگ مو را كنترل كند. اگر دچار آفتاب سوختگي يا ناراحتي پوستي شديد با متخصص پوست مشورت نمائيد.

دكتر كرمانپور : مواردي كه فرموديد بصورت عمومي اتفاق مي افتد و مي تواند شناگران را به مراقبت هاي بيشتر وادارد اما اگر اجازه دهيد موضوع را كمي تخصصي تر نمائيم. اصولاً شايعترين بيماريهاي ناشي از شنا در استخرها و سواحل دريا از نقطه نظر متخصصين پوست و مو چيست؟

دكتر نيلفروش زاده : سئوال مهمي مطرح كرديد، پاسخ به اين سئوال هم مي تواند نظر شناگران و متصديان مرتبط را به عنوان افراد در معرض خطر جلب نمايد و هم نظر پزشكان عمومي كه اصولاً در خط اول مواجهه با كساني هستند كه با مشكلات خاص فصل شنا به آنها مراجعه مي نمايند.

مشكلات پوستي شايع در شناگران :

1- Swimmer’s Xerosis : يا پوست خشك كه در شناگران شايع است. علت اين پديده حل شدن و از بين رفتن تدريجي چربي محافظ پوست است كه منجر به كاهش رطوبت لايه شاخي شده و سبب ايجاد يك پوست خشك، پوسته پوسته و خارش دار مي شود. اين وضعيت با دوش گرفتن هاي داغ و طولاني كه شناگران به انجام آن شهرت دارند و نيز باقيماندن بمدت طولاني در جكوزي هاي گرم بدتر مي شود.

براي رفع اين معضل: مي توان با كاهش مدت دوش گرفتن و در واقع يك دوش سريع با آب ولرم از خشكي بيش از حد پوست جلوگيري كرد و از صابون هاي ملايم تر استفاده نمود. همچنين بايد از يك نرم كننده با پايه روغن بلافاصله پس از خشك كردن بدن با حوله استفاده كرد. وازلين ساده يا روغن معدني يك مرطوب كننده خوب و ارزان قيمت است. داروهاي تركيبي حاوي كورتون موضعي در صورت تبديل خشكي پوست به اگزما ضرورت پيدا مي كنند و ميزان استروئيد بستگي به وضعيت بيماري دارد.

2- التهاب پوست در اثر پوشيدن لباس شنا (Bikini bottom) : ممكن است پس از يك روز استفاده طولاني مدت از يك مايوي مرطوب و تنگ و چسبان اين حالت اتفاق بيفتد كه در واقع يك التهاب عفوني عميق(فوليكوليت باكتريال عميق) با درگيري شايع ميكروبهايي مانند استرپتوكوك و استاف طلايي است و بيمار دچار توده هاي زير پوستي عميق ملتهب و سفت در طول ناحيه باسن مي شود.
يك دوره آنتي بيوتيك درماني سيستميك (مثل سفالكسين براي ده روز) در اين موارد لازم است. كشتهاي پوستي براي شناسايي موارد استاف طلايي مقاوم به متي سيلين در 35% مناطق جغرافيايي كمك كننده است. استفاده از آب گرم در مناطق درگير به تسريع درمان كمك مي كند.

3- التهاب فوليكول با لوله آب داغ (فوليكليت Hot- tube): توسط نوعي باكتري به نام سودوموناآئروژينازا ايجاد شده و در افرادي كه از whirpool يا استخرهاي آبهاي گردان و جكوزي با لوله هاي داغ استفاده مي كنند ديده مي شود. نواحي تماس داده شده با آب داغ ضايعات پوستي بصورت دانه هاي برجسته قرمز رنگ و يا چركي پيدا ميكند كه خودبخود در طول 7 تا 10 روز خوب مي شوند. ممكن است سندروم پاي داغ سود و مونا(pseudomonas hot foot syndrome) به شكل برجستگي هاي زيرپوستي حساس روي پاشنه پاي بچه ها پس از استفاده از جكوزي ديده شود.درمان معمولا حمايتي و با استفاده از داروهاي ضد خارش خوراكي است. كمپرس اسيد استيك 5% بمدت 20 دقيقه دوبار در روز نيز علائم را بهتر مي كند. در صورت وجود علائم عمومي (مثل تب و لرز و برجستگي هاي غدد لنفاوي) يك دوره درمان با آنتي بيوتيك خوراكي با تجويز پزشك توصيه مي شود. رساندن كلرين كافي و كنترل PH لوله هاي آب مي تواند به جلوگيري از اين مشكل كمك كند.

4- حساسيت پوستي آلرژيك نسبت به وسايل شنا: چند ضايعه پوستي منحصراً توسط وسيله شنا ايجاد مي شود سوداي(درماتيت) غواصي توسط يك حساسيت پوستي آلرژيك به عينك شنا يا ماسك غواصي ايجاد مي شود و علائم آن عبارتند از قرمزي، خارش و گاهي ضايعات ترشحي يا دلمه بستن در قسمت تحت تماس.

سوداي لباس غواصي، گردن، تنه و اندام ها را به علت آلرژي تماسي نسبت به مشتقات تيوره آ (thiourea) درگير مي كند و بايد آن را از جوش هاي ناشي از فشار افتراق داد. حساسيت پوستي نسبت به گيره بيني، گوشي ها و وسايل ديگر شنا نيز ممكن است ديده شوند.

درمان : test پوستي مي تواند در تاييد تشخيص درماتيت (التهاب پوستي) تماسي آلرژيك نسبت به وسايل شنا كمك كند. استروئيد موضعي يا خوراكي و آنتي هيستامين براي درمان موارد حاد و شديد استفاده مي شود. بايد به بيمار توصيه كرد كه از مواد ايجاد كننده آلرژي دوري كنند ( مثل استفاده از عينكهاي شناي بدون لاتكس).

5- برجستگي گرهي(گرانولوم) استخر شنا: اين بيماري به علت نوعي ميكروب از خانواده ميكوباكتريوم به نام مارينوم (marinum) كه يك ميكوباكتريوم آتيپيك است در آكواريم هاي خانگي و آب شور ايجاد مي شود. پوست، برجستگي هاي سطحي يا عمقي قرمز تا تيره داراي سفتي و دلمه روي زانوها، آرنج يا سطح پشتي دستها و پاها پيدا ميكند كه ممكن است بعد زخمي شوند. علائم اغلب مختصرند ولي ممكن است درد و خارش موضعي ديده شود.براي درمان آنتي بيوتيك خوراكي لازم است و درمان 4 تا 6 هفته پس از فروكش علائم كلينيكي ضايعات ادامه پيدا كند.

6- خارش شنا گران يا درماتيت لاروي (cercarial dermatitis ): يك واكنش آلرژيك نسبت به لارو نوعي كرم است كه با خارش و دانه هاي قرمز موقتي همراه است كه پس از شنا بصورت لكه و دانه هاي برجسته قرمز ظاهر شده و در عرض چند روز ناپديد مي شوند. اگر مناطق درگيري بزرگ نباشد نيازي به درمان ندارد. آنتي هيستامين خوراكي و كمپرس سرد همراه با كورتون موضعي با قدرت متوسط ممكن است مفيد باشد.

7- قارچ تينه آ پديس يا قارچ كف پا: اين قارچ پوستي روي كف پا و كناره هاي پاشنه و پنجه پا رشد مي كند و به علت اينكه معمولا شنا گران با پاهاي برهنه در محوطه استخر راه مي روند به آساني قابل انتقال به ديگران مي باشد علائم مي تواند شامل لكه هاي قرمز يا قهوه اي همراه با پوسته پوسته شدن و گاهي ايجاد تاول باشد.

براي رفع اين مشكل از درمانهاي رايج موضعي ضد قارچ مي توان بهره گرفت.
*اگر PH آب استخر شديدا قليايي يا شديدا اسيدي باشد مي تواند سبب گلو درد، تحريك و سوزش پوست و چشمها شود. PH آب استخر بايد در حدود 4/7 نگه داشته شود.

گاهي ممكن است شنا در استخر سبب سبز شدن موهاي روشن شود. در اين صورت ميزان مس موجود در آب استخر زياد است و اين ممكن است به علت اسيدي بودن آب استخر باشد كه مس موجود در لوله هاي آب را حل كرده و سبب تغيير رنگ موهاي روشن و رنگ كرده ميشود و در آخر كلرامين ها، تركيباتي هستند كه در محيط استخرهاي شنا وجود دارند و مي توانند سبب موارد زير شوند:

- سوزش و قرمزي چشم

- احساس سوزش از بيني به گلو و ريه

- پوست خشك و خارش دار و موهاي خشك

- دشواري در تنفس بخصوص در بچه هاي كوچك

دكتر كرمانپور: آقاي دكتر در بخش آخر مصاحبه و جهت يادآوري ببيشتر اگر امكان دارد بفرمائيد از نقطه نظر بهداشتي،يك شناگر چه زن و چه مرد چه نكات مهمي را بايد رعايت كند تا از خطر ابتلا به بيماريهاي پوستي در امان بماند.

دكتر نيلفروش زاده: شنا با پيشرفت امكانات ديگر در قالب فصل خاصي نمي گنجد اما علي ايحال فصل گرم بهانه است كه آمار شناگران و بازيهاي آبي افزايش يابد لذا اين توصيه ها مي تواند جهت تمام فصول در نظر گرفته شود.
مهمترين نكته مانند ساير رشته ورزشي رعايت بهداشت فردي است. بايد از لباس شنا و وسايل شناي تميز و كاملاً خصوصي استفاده نمود. و پس از شنا همه لباس ها و وسايل را با مواد شوينده شست و خشك كرد. قبل و بعد از شنا مي بايست دوش گرفت و قبل از وارد شدن به محوطه استخر از حوضچه هاي مخصوص كلر عبور گرد. بهتر است در محوطه استخر از دمپايي استفاده شده و از آنها در محل هاي ديگر استفاده نشود.

استفاده از روغن هاي مخصوص شنا براي جلوگيري از آفتاب سوختگي توصيه مي شود. پس از شنا بهتر است موها با شامپو شسته شده و به آنها نرم كننده زده شود. همچنين استفاده از كرم ها و لوسيون هاي بدن از خشكي پوست جلوگيري مي كند. در صورت حساسيت پوستي نسبت به وسايلي مانند عينك شنا، بازوبند و غيره بهتر است از يك نوع ضد حساسيت يا بدون ناتكس استفاده كرد و در آخر در صورت وجود هر گونه ضايعه پوستي پيش از رفتن به استخرهاي عمومي بهتر است به پزشك متخصص مراجعه نمود.

نقل از مجله زندگي سالم، شماره اول - www.zendegisalem.net