استرس و ناباروری - بخش اول

دکتر منصوره پژمان منش [ متخصص جراحی زنان ، زایمان و فلوشیپ نازایی ]آدرس وب سایت : www.dr-pejmanmanesh.ir
آدرس مطب : اصفهان ، دروازه شیراز ،ابتدای خ چهارباغ بالا ،نبش کوی بهار آزادی ،مجتمع بهار ،طبقه دوم واحد 205 تلفن مطب : 36206186 - 031

رابطه استرس و ناباروری :

استرس عاملی است که سلامتی را به مخاطره می اندازد.چرا که باعث اختلال خواب ،ایجاد مشکل در روابط بین فردی و اجتماعی ،اختلال در زندگی مشترک و روابط جنسی و در کل کاهش کیفیت زندکی میشود.افرادی که در محیطهای پر استرس شاغل هستند بیشتر دچار ناباروری میگردند. شواهد جدید نشان میدهد که استرس بر باروری اثر میگذارد.استرس میتواند سبب توقف تمایلات جنسی، کاهش تعداد دفعات فعالیت جنسی و در نتیجه کاهش باروری شود. همچنین بسیاری از زنان در پاسخ به نگرانی ناشی از نازایی شروع به تغذیه بیش از حد نموده که این خودسبب افزایش سلولهای چربی و اختلال در تعادل هورمونی میشود.استرسهای محیطی در خانمها یکی از عوامل مهم درکاهش تخمک گذاری و ایجاد ناباروری می باشد. استرس از عوامل نازایی بدون علت در زوجها نیز می باشد.

اثرات استرس برهورمونها و سیستم تولید مثل :

هیپوتالاموس بخشی از مغز است که در بسیاری موارد از جمله مقابله با استرس نقش تنظیمی و مدیریتی دارد.هیپوتالاموس با تاثیر بر غده هیپوفیزکه تولید کننده هورمونهای کلیدی تخمک گذاری و باروری است نقش خود را ایفا می کند.
1- استرس در زنان ارتباط هورمونی بین مغز، هیپوفیز و تخمدان را با تداخل در فرایند تخمدانی، رشد وتکامل فولیکول و ازاد کردن تخمك مختل میكند.
2- میزان بالای هورمون کورتیزول، که هورمون استرس نیز نامیده میشود ، باعث بی نظمی سیکل قاعدگی و اختلال تخمک گذاری میشود. در شرایط استرس زا، کورتیزول، مانند آدرنالین ، شدت سوخت و ساز را افزایش میدهد ، فشار خون را در حد بالایی نگه میدارد و باعث اضافه وزن میشود.
3- در هنگام استرس غده هیپوفیز مقدار زیادی پرولاکتین تولید نموده که بالا رفتن این هورمون نیزسبب تخمک گذاری نامنظم میشود.

4- تحت استرس در لوله های فالوپ و رحم اسپاسمهایی رخ میدهند كه میتوانند با حركت و لانه گزینی تخمک لقاح یافته تداخل كند.
5- در مواردی که استرس شدیدتر باشد همانند تمرینات ورزشی سنگین و رژیمهای غذایی شدید حتی سیکل های قاعدگی بطور کامل متوقف میشود.
6- دراقایان استرس باعث ترشح هورمون های استروئیدی می شود که روی متابولیسم کربوهیدرات ها، چربی ها و پروتئین ها تأثیر گذاشته و از این رو سطح هورمون تستوسترون و تولید اسپرم به طور قابل توجهی کم می شود.همچنین تحرک وکیفیت اسپرمها نیزکاهش می یابد.

استرس ناشی از ناباروری :

تحقیقات نشان داده اند که فرد دچار مشکل ناباروری استرس بیشتری نسبت به همسر خود متحمل میشود وهر چه طول مدت ناباروری و طول مدت درمان بیشتر باشد شدت ان بیشتر است.افرادی که تحت سیکل آی وی اف قرار میگیرند ممکن است قبل از شروع سیکل با درجاتی از افت خلق مواجه شوند. که البته به سابقه وضعیت خلقی افراد بستگی دارد. حتی تعدادی افراد ممکن است بدلیل افسردگی و اضطراب سیکل درمان را در نیمه راه متوقف کنند. زنان تحت درمان با فرایندهای ART ( کمک باروری ) درجات چشمگیری از علائم روحی روانی منفی قبل از آغاز و به خصوص پس از تجربه سیكل ناموفق را گزارش میكنند.قطعا انتخاب بهترین پزشک فوق تخصص نازایی جهت مشاوره و درمان ناباروری میتواند علاوه بر کاهش استرس زوجهای نابارور ، نتایج در مانی قابل قبول و رضایت بخشی را به همراه داشته باشد.

دکتر منصوره پژمان منش جراح و متخصص زنان و زایمان ، فوق تخصص نازایی و آی وی اف در اصفهان