علل سقط جنین

دکتر نرگس علیان [ متخصص زنان و زایمان ]آدرس وب سایت : www.dralian.ir
آدرس مطب : اصفهان خیابان توحید چهاراه شریعتی مجتمع ماکان ۳ طبقه اول واحد ۱ تلفن مطب : 36242752 - 031

اکثر سقطهای خودبخودی بین هفته ۸- ۱۲ بارداری رخ می دهد. این زمان زمانی است که هورمون جفتی به سطح بالای کافی برای حفاظت از جنین نرسیده است . در حالی که در این زمان سطح پروژسترون مترشحه از جسم زرد رو به کاهش است .تحت اثر علتهای مختلف سقط رخ می دهد . ۵۰ درصد حاملگی ها پیش از لانه گزینی در رحم از دست می روند. بلافاصله پس از لانه گزینی (قبل از آنکه حاملگی از لحاظ بالینی قابل تشخیص باشد) حدود ۳۰ درصد حاملگی ها از بین می روند.

و حتی پس از آنکه حاملگی از نظر بالینی قابل شناسایی شود نیز حدود ۲۵% سقط تا هفته ۱۴ اتفاق می افتد. خطرناکترین زمان بین هفته ۶ تا ۸ بارداری است. حدود نیمی از جنین های سقط شده در این دوره دچار ناهنجاریهای کروموزومی هستند. ممکن است سقط تا چند هفته بعد نیز اتفاق نیفتد تا زمانی که خونریزی مختصر یا درد قاعدگی مانندی رخ دهد. دومین علت شایع سقط این است که جنین به طور نامناسبی در بافت مخاط رحم جایگزین شده باشد. سومین عامل خطر سن مادر است. با افزایش سن مادر خطر سقط نیز افزایش می یابد.

سیگار کشیدن، داروهای خاص (تجویز شده یا ممنوع)، حاملگی چند قلو، وضعیتهای بد کنترل شده مانند دیابت و اختلالات خود ایمنی مانند لوپوس می توانند خطر سقط را افزایش دهند. همچنین در زنانی که همراه با اضافه وزن و پریودهای نامرتب، علایم افزایش هورمون مردانه به صورت موهای زاید و تغییر رنگ پوست در آنها دیده می شود،میزان سقط های اولیه ۳ تا ۵ برابر خانم هایی است که مشکل چاقی ندارند. البته بیماری دیابت، فشارخون نیز میتواند در سقط جنین تاثیر داشته باشد.

بعضی از سقط ها را میتوان به عوامل ژنتیکی، آلودگی محیطی،تماس طولانی مدت با مواد شیمیایی و همچنین کمبود اسید فولیک و تاحدی ویتامنی C عنوان کرد.
*نشانه های سقط جنین شایعترین نشانه سقط خونریزی از مهبل است که می تواند از یک لکه بینی خفیف تا خونریزی شدید متفاوت باشد. خون می تواند حاوی لخته یا بافت های دیگر باشد. به هرحال خونریزی مهبلی در طی حاملگی همیشه به معنای وقوع سقط نیست. به ویژه اگر خونریزی خفیف است و فقط مدت کوتاهی دوام می آورد. خونریزی طولانی یا سنگین همانند یک قاعدگی یا سنگین تر از آن به احتمال بیشتری سقط را مطرح می کند.

اغلب گرفتگی های عضلانی با دردهای مشابه قاعدگی و کمی درد وجود دارد. احساس گرفتگی می تواند ریتمیک و بسیار ناراحت کننده مشابه انقباضات زمان زایمان باشد. ممکن است میزان زیادی مایعات از دست برود به ویژه اگر حاملگی پیشرفت بیشتری داشته است. در بعضی زنان علائم معمول حاملگی مانند تهوع، درد پستانی و خستگی ممکن است بدون انتظار متوقف شود. هر علامت این چنینی باید بلافاصله به پزشک گزارش شود، اگر سقط شروع شده باشد کار کمی می توان برای پیشگیری از انجام آن نمود.

*مهمترین علائمی که هنگام سقط دیده می شود، خونریزی از رحم و درد است :
1. خونریزی رحمی :
در شروع سقط، خونریزی اغلب اوقات به صورت لک بینی آغاز می شود ولی طولی نمی کشد که زیادتر می شود و لخته های بزرگ نیز تشکیل می گردد. علت خونریزی، باقی ماندن تکه ای از جفت و یا قسمتی از جنین در داخل رحم است و تا زمانی که این تکه ها خارج نشده اند، رحم روی خود جمع نمی شود و خونریزی ادامه می یابد.

2. درد در ناحیه زیر شکم :
در موقع سقط جنین، اکثر خانمها از دردهای خفیف زیر شکم شکایت می کنند و این دردها اغلب متناوب است و گاهی از اوقات قولنجی می شود. علت این دردها، انقباض عضله رحم برای خارج ساختن خون و یا لخته داخل آن است و تا زمانی که رحم خالی نشده درد نیز ادامه خواهد داشت. سرنوشت جنین در حال سقط شدن بستگی به زنده بودن و مقاومت آن دارد. تا زمانی که جنین داخل شکم زنده است امید قطع شدن خونریزی و ادامه یافتن آبستنی وجود دارد ولی اگر جنین مرده باشد، هرگونه کوشش برای نگاهداشتن آبستنی بی ثمر خواهد بود، زیرا اگر جنین مرده خود به خود سقط نشود باید آن را با عمل کورتاژخارج کرد.

موقعی که جنین خود به خود سقط می شود، در صورتی که جفت هم با آن خارج شده باشد خونریزی به وجود نمی آید، ولی همیشه سقط های جنین به این صورت نیست و غالب اوقات، مقداری از جفت و یا جنین در داخل رحم باقی می ماند و تا زمانی که رحم خالی نشده است خونریزی ادامه پیدا می کند. جنین وقتی تهدید به سقط است که دهانه رحم بسته شده وخونریزی رحمی، مختصر و جزئی باشد و مسلما جنین داخل رحم زنده بوده و خونریزی ممکن است با استراحت بیمار و درمان طبی قطع گردد. سقط جنین وقتی قریب الوقوع و حتمی است که جنین مرده و دهانه رحم کاملا باز وخونریزی شدید و غیر قابل کنترل باشد.

انواع سقط بر اساس علائم بالینی چیست ؟
۱) سقط غیر قابل اجتناب زمانی سقط غیر قابل اجتناب است که ادامه حاملگی غیر ممکن باشد . معمولا در این موارد خونریزی کاملا واضح و گاهی زیاد است دردهای زیر دل آزاردهنده است به عبارتی زایمانی زودتر از موعد در حال صورت گرفتن است ولی درد دفع جنین سقط شده به همان نسبت که جنین کوچک تر است با درد زمان زایمان جنین رسیده متفاوت است .ممکن است پرده های جنینی پاره شده باشد و مایع درون کیسه اب خارج شود آن چیزی که بیشتر مادر را مضطرب می کند کار نیمه تمامی است که با عشق آن را دنبال می کرد.
علائم و نشانه های سقط غیر قابل اجتناب : خون ریزی متوسط تا شدید مشهود است. دهانه رحم حداقل ۱ سانتی متر باز است . جفت و جنین در داخل رحم هستند . انقباضات در ناحیه زیر دل و دردهای کمر به میزان متوسط تا شدید حس می شود. تحت شرایط بالا سقط قریب الوقوع است در صورت تایید سقط درمان خارج کردن محصولات حاملگی به وسیله کورتاژ است

۲) سقط کامل و سقط ناقص : بر حسب میزان خروج جنین / جفت و پرده های جنینی سقط کامل و سقط ناقص را تعریف می کنیم .
الف ) سقط کامل : معمولا قبل از هفته ۸ حاملگی رخ می دهد .جنین و پرده ها کاملا خارج می شوند .خونریزی بعد از خروج کامل محصولات بارداری به تدریج کم می شود .دردهای زیر دل بهبودی می یابند .در معاینه دهانه رحم ممکن است باز و یا بسته باشد نکته مهم این است که حتما باید از خروج کامل محصولات بارداری مطمئن شویم .
ب ) سقط ناقص معمولا بعد از هفته ۱۰ بارداری رخ می دهد قسمتی از جفت یا پرده ها در رحم باقی می ماند و بقیه محصولات بارداری دفع می شود.خون ریزی شدید یا متوسط است ولی تا قبل از خروج کامل محصولات حاملگی ادامه دارد.در معاینه دهانه رحم باز است..بایستی به وسیله کورتاژ باقیمانده جفت و پرده ها را خارج نمود .