آناتومی سیستم باروری آقایان

دکتر پیمان صالحی [ متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری ]آدرس وب سایت : www.drsalehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم تلفن مطب : 35548081 - 031

بیضه

ارگانی با شکل بیضوی و اندازه حدود 2*3*4 سانتی متر و با حجم تقریبی 15 تا 25 سی سی (در یک فرد بالغ سالم) هستند که در داخل کیسه بیضه ها (اسکروتوم) قرار دارند و وظیفه تولید اسپرم و هورمون مردانه را پس از رسیدن به سن بلوغ و تحت تاثیر هورمون های مغزی بر عهده دارند.

کیسه بیضه ها علاوه بر محافظت نسبی از بیضه ها نقش مهمی در تنظیم دمای بیضه ها به عهده دارد. چون کارکرد بهینه بیضه و تولید اسپرم ها در دمای حدود 1 تا 2 درجه پایین تر از دمای بدن انجام می گردد، کیسه بیضه در مواجهه با گرما شل می شود و بیضه ها را از بدن دور می کند و در مواجهه با سرما منقبض و بیضه ها را به بدن نزدیک می کند.

اپیدیدیم

مانند یک تاج یا کوله پشتی باریک در سرتاسر قسمت پشتی بیضه ها قرار دارد و از یک لوله بسیار باریک به طول 3 تا 6 متر که به صورت پیچ خورده روی هم قرار گرفته تشکیل شده است. اسپرم پس از تولید در بیضه وارد این قسمت می شود و فرایند انتقال و دخیره و تکامل و بلوغ اسپرم ها در این محل رخ می دهد. در پایان این مسیر اسپرم ها وارد لوله واز می شوند.

لوله واز دفران

مجرایی به طول حدود 30 تا 35 سانتی متر است و از انتهای اپیدیدیم شروع می شود و به مجرای انزالی داخل غده پروستات ختم می شود. این لوله ها وظیفه ذخیره و انتقال اسپرم ها را بر عهده دارند و در زمان انزال باعث ریخته شدن اسپرم ها به درون مجرا می گردند. در عمل وازکتومی یا بستن لوله مردان این لوله اندکی پس از جدا شدن از بیضه و اپیدیدیم بسته می شود.

کیسه های منی

کیسه های منی یا سمینال وزیکل ها دو ارگان کیسه ای شکل هستند که پشت مثانه قرار دارند معمولا ابعاد 5 *1.5 سانتی متر دارند و بیشترین سهم را در حجم مایع منی هنگام انزال دارند و مایع درون آنها برای تغذیه و انرژی اسپرم ها پس از انزال کاربرد دارد. لازم به ذکر است این اعضا محلی برای ذخیره اسپرم نمی باشند. اسپرم ها در قسمت انتهایی اپیدیدیم و در طول لوله واز ذخیره می گردند.

پروستات

ارگانی است با حجم حدود 20 سی سی در یک فرد جوان بالغ که دقیقا در زیر مثانه و چسبیده به گردن مثانه قرار دارد و مجرا از میان آن عبور می کند و منشا حدود 0.5 سی سی از ترشحات مایع منی هنگام انزال می باشد. این غده که در همه مردان به طور طبیعی وجود دارد از حوالی سنین 40 تا 50 سالگی ممکن است به طور تدریجی شروع به رشد نماید و در روند ادرار کردن اختلال ایجاد نماید.

مجرا

از خروجی یا گردن مثانه شروع می شود و تا نوک مجرا یعنی محل خروج ادرار ادامه دارد. مجرا یا پیشابراه ابتدایی شامل مجرای داخل پروستات و قسمت کوچک پس از آن یعنی مجرای ممبرانو می باشد که نقش کنترل ادرار را نیز برعهده دارند. همچنین در هنگام انزال گردن مثانه باید بسته شود تا مایع منی به داخل مثانه نریزد و به سمت خارج هدایت گردد. قسمت انتهایی مجرا نیز از مجرای بولبر و مجرای داخل آلت تشکیل شده که وظیفه هدایت ادرار و مایع منی را بر عهده دارند. عضلات اطراف این قسمت مجرا با انقباض های مکرر و ریتمیک هنگام انزال در پرتاب مایع منی نقش دارند.

آلت تناسلی مردانه

از یک تنه اصلی ( شامل 2 لوله استوانه ای با نام اجسام غاری ) و یک کلاهک ( جسم اسفنجی ) تشکیل شده و اینها مجرای درون آلت به طول حدود 8 تا 10 سانتی متر را در بر می گیرند. اجسام غاری تنه آلت و جسم اسفنجی حاوی بافت های عروقی فراوان هستند که در هنگام تحریک جنسی پرخون می گردند و باعث ایجاد ارکشن یا نعوظ می گردند.