اولتراسوند تراپي برای رفع چاقی های موضعی

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

اولتراسوند تراپي اولتراسوند تراپی یعنی درمان با امواج مافوق صوت. همانطور که در دستگاه سونوگرافی ملاحظه می کنید امواج مافوق صوت می توانند تا عمق بافت های بدن نفوذ کنند و دستگاه سونوگرافی در واقع با تحلیل امواج صوتی منعکس شده از بافت های عمق بدن، تصویری از اندام های درون بدن را برای متخصص ترسیم می کند.

موج صوتی، موجی مکانیکی است یعنی بوسیله تکانهای مکانیکی تولید می شود و باعث تکانهای مکانیکی در اجسام اطراف خود می شود و بوسیله تکانهای مکانیکی منتقل می شود همانطور که برخی تکانهای حاصل از صدای بلندگو را می توانید حس کنید.تعداد تکانهای موج صوتی در هر ثانیه، فرکانس موج صوتی گفته می شود. گوش انسان می تواند امواج صوتی تا فرکانس بیست هزار را بشنود امواج صوتی با فرکانس بیشتر از بیست هزار را امواج مافوق صوت می نامند. هر چه تعداد تکانها بیشتر شود اندازه تکانها کوچکتر (حتی میکروسکوپی) می شود.

دستگاههای اولتراسوند تراپی از امواج صوتی با فرکانس یک میلیون تا سه میلیون استفاده می کنند که می توانند تا عمق سه الی پنج سانتیمتر در بافتهای بدن نفوذ می کنند. با توجه به اینکه، امواج صوتی شامل تکانهای مکانیکی است نفوذ آنها موجب تکانهای مکانیکی در بافت هایی می شود که در آنها نفوذ می کند.بنابراین اگر فرکانس موج استفاده شده برای درمان، بطور مثال یک میلیون باشد، بافت هایی که موج صوتی از آنها عبور می کند نیز یک میلیون بار در ثانیه تکان خواهند خورد. این همان اثری است که دستگاه اولتراسوند تراپی از آن برای کمک به درمان سلولیت استفاده می کند.دستگاه اولتراسوند تراپی، امواج مافوق صوت را با فرکانس یک الی سه میلیون در ثانیه، تولید و به بافت سلولیت اعمال می کند.

نفوذ امواج موجب لرز شدید، میکروسکوپی و تعداد بالا در بافت سلولیت می شود و اینکار باعث می شود :
⦁ دما در بافت سلولیت بدلیل اصطکات حاصل از تکانها افزایش یابد.
⦁ بافت موضع به دلیل میکروماساژ و افزایش دما شل و نرم شود.
⦁ رسوبات مواد سمی از دیواره عروق لنفی و خونی جدا شوند.
⦁ سوخت و ساز بافتی افزایش یابد.اگر اثرات سیستم های اولتراسوند تراپی، با اثرات دستگاه رولر وکیوم، (به ویژه اثر آن در برقراری مجدد جریان خون و لنف و تخلیه رسوبات از بافت موضع درمان)، ترکیب شود، می توان با ترکیب آنها نتایج درمانی ارتقا بخشید و پاسخ بهتری در جلسات کمتری حاصل نمود.همانطور که در بخش دستگاه رولر وکیوم گفته شد حتی در صورت وجود همه دستگاههای یاد شده در بالا در یک مطب، باز هم وجود دستگاه رولر وکیوم برای تحقق نتایج درمانی الزامی است.

لذا استفاده تنها از اولتراسوند تراپی برای درمان سلولیت کافی نیست و لازم است سیستم رولر وکیوم نیز در برنامه درمانی بیمار لحاظ شود.سیستم اولتراسوند تراپی، علاوه بر کمک به درمان سلولیت، می تواند در مواردی نظیر كاهش چروك هاي خفيف و سطحي پوست نیز موثر باشد. همچنین، با عملکردی به نام فونوفورزیس، به نفوذ برخی کرم ها و ژل ها در پوست، مانند ژلهای سلولیت درمانی کمک می کند. این سیستم کاربردهای زیادی در فیزیوتراپی نیز دارد. سیستم شوک امواج صوتی Acoustic Wave Therapy (AWT) شوک موج صوتی، شکلی از موج صوتی است که بجای تکانهای مکرر، که در بالا، بخش اولتراسوندتراپی، گفته شد، شامل یک تکان با فشار و دامنه بسیار بالاست. فشار امواج صوتی شوکی به قدری بالاست که موجب شکستن اجسام در نقطه ای دورتر از منبع تولید می شود مانند شکستن شیشه پنجره ها بوسیله شوک صوتی تولید شده توسط هواپیماهای جنگی به منظور شکستن دیوار صوتی.

مصارف درمانی شوک امواج صوتی در سال 1960 با ساخت دستگاههای سنگ شکنی برون اندامی شروع شد. این دستگاه شوک امواج صوتی را در بيرون از بدن تولید و فشار آن را، بدون آسیب رساندن به پوست و بافتهای دیگر بدن، دورتر از دستگاه، درست در محل قرارگیری سنگ کلیه متمرکز می کند و موجب تخریب سنگ کلیه می شود.پس از آن دستگاهای کوچکتری تولید شد که از اعمال شوک امواج صوتی برای کاهش درد و درمان بیماری های عضلانی مانند رسوب کلسیم در عضلات شانه (کلسیفیکاسیون شانه)، التهاب و درد تاندون ها، خار پاشنه و دردهای مزمن گردن، شانه و پشت استفاده می کردند.همین دستگاهها هم باعث کشف اثر شوک امواج صوتی در سلولیت شدند داستان بدین قرار است که:درمانگران در طول درمان زنان ورزشكاری، که دچار پارگي يا كشيدگي عضلات پشت ران شده بودن و با دستگاه شوک صوتی تحت درمان بودند، متوجه شدند که ظاهر سلوليت (پوست پرتقالی) پوست نیز، در نواحی درمان با دستگاه شوک صوتی، بهبود یافته است.

بطوریکه خود زنان ورزشکار هم متوجه بهبود علایم شده و از موضوع اظهار تعجب و رضایت کرده بودند.بدنبال این گزارشات، محققین اقدام به مطالعه و بررسي هاي علمي اثرات شوک صوتی در سلوليت کردند که همه نتایج حاکی از اثرات قابل ملاحظه آن در درمان سلوليت بود و بدين ترتيب این سيستم ها با پایه ای علمی وارد درمانهای پوست و زيبايي شدند.دستگاههای شوک صوتی، که برای درمان سلولیت و چاقی تولید و ارائه شده اند، در واقع یک ژنراتور (یا منبع تولید کننده) شوک صوتی هستند که معمولا در دو مدل ساخته می شوند. مدل مغناطیسی که زمان هر شوک صوتی در آنها بسیار کوتاه و کمتر از میکروثانیه (یک میلیونم ثانیه) است و امواج آنها تا عمق پنج سانتیمتر در بافت سلولیت نفوذ می کنند و مدل هوای فشرده که زمان هر شوک صوتی در آنها نیز کوتاه و حدود پنج میلی ثانیه (یک هزارم ثانیه) است و امواج آنها تا عمق سه سانتیمتر در بافت سلولیت نفوذ می کنند.

نفوذ امواج شوک صوتی در بافت سلولیت، همانند خرد شدن شیشه در مقابل شوک صوتی حاصل از هواپیمای جنگی یا همانند خرد شدن سنگ کلیه در مقابل شوک صوتی حاصل از دستگاه سنگ شکنی، با اعمال شوک لرزشی تا عمق پنج سانتیمتر موجب می شود:
⦁ انباشتگی نامنظم چربیها به هم بریزد.
⦁ رسوبات مواد زائد و سموم از دیواره عروق خونی و لنفی جدا شوند.
⦁ دما و سوخت و ساز بافتی افزایش یابد.
⦁ یک واکنش التهابی شروع شده و منجر به بازسازی کلاژن در موضع شود.
⦁ قابلیت ارتجاعی بافت همبند بهبود یابد.
⦁ نفوذپذيري سلولها و بدنبال آن فعالیت مصرف چربی افزایش یابد.در اینجا نیز باید نقش تکمیلی دستگاه رولر وکیوم را مد نظر قرار داد چراکه دستگاههای شوک صوتی اثر قابل ملاحظه ای در تخلیه رسوبات از بافت موضع درمان و برقراری مجدد جریان خون و لنف ندارند لذا پیشنهاد می شود دستگاه رولر وکیوم نیز در برنامه درمانی بیمار لحاظ شود بدین ترتیب می توان نتایج درمانی دستگاههای شوک صوتی را ارتقا بخشید و پاسخ بهتری در جلسات کمتری حاصل نمود.

کاویتاسیون (Cavitation) آخرین تکنولوژی که اخیرا به بازار ارائه شده و نقش بسیار قابل ملاحظه ای در درمان سلولیت دارد سیستم های کاویتاسیون هستند. کاویتاسیون یعنی حفره زایی.کاویتاسیون یا حفره زایی اصطلاحی است که به پدیده تشکیل حباب در سیالات، تحت شرایط خاص گفته می شود. بدین ترتیب که، بر اساس قانون برنولی، در محلهایی نظیر؛ پشت پروانه کشتی ها و محل تنگ و گشاد شدگی لوله ها و شیرآلات، که سیالات بطور ناگهانی و سریع دچار حرکت متلاطم و مشغوش با سرعت بالا می شوند، فشار در نقاطی از سیال بصورت لحظه ای کاهش می یاند و موجب تبخیر سیال در آن نقاط می شود. بخار حاصل از تبخیر، موجب شکل گیری حباب های کوچک در داخل سیال می شود (پدیده کاویتاسیون یا حفره زایی).حباب حاوی بخار (گاز) است بنابرابن در لحظه بعدی که حالت کم فشار از بین می رود، بر اساس قوانین فیزیکی گازها، بخار داخل حباب تحت فشار بالای اطراف خود متراکم شده و دمای آن نیز به شدت افزایش می یابد و در نهایت تحت فشار بالا، مانند یک بمب صوتی- حرارتی بسیار کوچک، منفجر می شود.بد نيست بدانيد كه دمای بخار داخل حباب های حاصل از پدیده کاویتاسیون، در پشت پروانه کشتی، ممکن است تحت فشار محیط به بیشتر از 1000 درجه سانتی گراد و فشار آنها به ده هزار ميلي متر جيوه نیز برسد.

البته اندازه حباب های کاویتاسیون بسیار کوچک بوده و حتی بعضاً با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند و چرخه عمر یک حباب كمتر از يك ثانيه است. لذا با وجود قدرت تخریبی فوق العاده بالای آنها، اندازه تخریب آنها هم بسیار کوچک و میکروسکوپی است ولی به هر حال، چون تعداد آنها زیاد است در دراز مدت موجب تخریب پروانه کشتی می شوند. در عکس زير خورندگی حاصل از پدیده کاویتاسیون در پروانه یک پمپ به وضوح قابل مشاهده است.پدیده کاویتاسیون اولین بار در اواخر قرن نوزده ميلادي توسط لرد ریلی، در حالیکه او از بین رفتن یک حباب در یک سیال را مشاهده می کرد، مورد توجه و مطالعه قرار گرفت.این پدیده ابتدا به عنوان یک عامل آسیبزا به پروانه کشتی ها و پمپ ها شناسایی شد ولی در دهه های بعدی کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف از جمله صنایع پزشکی پیدا کرد و اخیرا با پایه ای علمی و اثری قابل ملاحظه در حوزه پوست و زیبایی برای درمان سلولیت ارائه شد.

چگونه کاویتاسیون در درمان سلولیت بکار گرفته شده است ؟
تا اینجای بحث دانستیم، هر عاملی كه موجب حركت هاي سريع و ناگهاني در یک سيال شود مي تواند موجب ايجاد نقاط كم فشار و بروز پديده كاويتاسيون در آن شود.از طرفي می دانیم که موج صوتی مجموعه اي از تکانهای سریع و متوالی است که بوسیله تکانهای مکانیکی تولید می شود و باعث تکانهای مکانیکی در اجسام اطراف خود می شود و بوسیله تکانهای مکانیکی منتقل می شود و تا عمق سه الی پنج سانتیمتر در بافت های بدن نفوذ می کند.و می دانیم که بخش زیادی از بافت های بدن را آب (یک سیال) تشکیل می دهد.

با توجه به مفاد فوق :
اگر موج صوتی با شدت بالا از بافت های بدن عبور کند تکانهای سریع موج صوتی باعث حرکت هاي سريع و ناگهاني در آب بافت های بدن شده و موجب ايجاد نقاط كم فشار و پرفشار و بروز پديده كاويتاسيون در آنها خواهد شد.دستگاه کاویتاسیون، در واقع یک تولید کننده امواج مافوق صوت با فرکانس (تعداد تکانهای) 40 الی 60 هزار در ثانیه با شدت بالاست که نفوذ امواج تولیدی آن در بافت سلولیت، موجب بروز پدیده کاویتاسیون در مایعات درون بافت های سلولیت می شود. همانطور که قبلا نیز گفته شد انفجار حبابهاي حاصل از پدیده كاويتاسيون، داراي قدرت تخریبی فوقالعاده اي است و مي تواند به پروانه كشتي ها و پمپ ها آسيب جدي بزند.حباب هاي حاصل از پدیده كاويتاسيون در بافت سلولیت نیز، مانند بمب هاي صوتي- حرارتي ميكروسكوپي عمل می کنند که در درون بافت سفت، متورم و انباشته از چربی سلولیت، منفجر شده و موجب جدا شدن رسوبات، درهم شكستن بافتهاي چربي و تکه تکه شدن چربی ها و حتی پارهشدن غشاء سلولهاي چربي و آزاد سازی آنها در داخل مايعات درون بافتي و لنف و نیز افزایش نفوذپذیری سلولهای چربی و انتشار تریگلیسرید ها و اسیدهاي چرب از آنها می شوند. بدين ترتيب چربيها، تریگلیسریدها و اسیدهاي چرب آزاد شده و طی فرآیند متابولیکی طبیعی بدن از موضع درمان تخلیه و مصرف خواهند شد.اين اثرات تحت آزمايشات كلينيكي و مطالعات علمي به اثبات رسيده و تاييد شده اند بطوريكه حتي بعد از یک جلسه درمان همراه با دستگاه رولر وکیوم، کاهش قابل توجهي در اندازه دور کمر ثبت شده است.

دستگاههای کاویتاسیون بدليل قدرت منحصر بفردي كه در درهم شكستن توده هاي چربي دارند هم اکنون در بسیاری از مراکز درمانی و زیبایی کشور به منظور درمان چاقي و سلوليت و كاهش چربيهاي انباشته شده در نقاط مختلف بدن از جمله؛ دور کمر، شکم، باسن و داخل و بیرون ران ها، بطور موفقیت آمیزی استفاده می شوند. لیکن همگام با این دستگاهها نیز باید از سیستم های رولر وکیوم استفاده شود تا با تخلیه بهینه رسوبات و چربیهای آزاد شده از بافت موضع درمان و برقراری مجدد جریان خون و لنف در بافت، نتایج درمانی مورد نظر تحقق یابند.نکته: دستگاههای اولتراسوند تراپی و کاویتاسیون هر دو تولید کننده امواج مافوق صوت هستند لیکن فرکانس و شدت آنها متفاوت است. سیستم های اولتراسوند تراپی دارای فرکانس یک الی سه میلیون با شدت پایین و دستگاههای کاویتاسیون دارای فرکانس 40 الی 60 هزار با شدت بالا هستند. امواج مافوق صوت، در فرکانس بالا و شدت پایین موجب تولید حباب هایی می شوند که متراکم نشده و منفجر نمی شوند ولی در فرکانس پایین و شدت بالا موجب تولید حباب هایی می شوند که رشد کرده، متراکم شده و منفجر می شوند.