روش شنوایی-کلامی تا چه زمانی باید ادامه پیدا کند

دکتر سعید ملایری [ شنوایی شناسی ]آدرس وب سایت : www.samakonline.ir
آدرس مطب : تهران ،انتهای خیابان امام خمینی سپه غربی نرسیده به بزرگراه یادگار امام خمینی ،پلاک 1386 تلفن مطب : 66845959 - 021

وقتی در آغاز برنامه شنوایی-کلامی، مهارت های پایه کودک ارزیابی شود، والدین باید انتظار داشته باشند که پس از گذشت یک سال، پیشرفت مهارت های زبانی کودک به اندازه 12 ماه باشد. پیشرفت زبانی کودک را می توان با استفاده از آزمون سنجش رشد نیوشا ارزیابی کرد. اگر این میزان از رشد مهارت ها دیده شد، باید تمامی موانع احتمالی در رشد ارتباطی کودک ارزیابی شوند.یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر پیشرفت کودک، وسیله کمک شنوایی ( سمعک یا کاشت حلزون ) وی می باشد. فیتینگ و تنظیم سمعک مناسب و همین طور استفاده مداوم از آن، در بهرهمندی از وسیله کمک شنوایی بسیار مهم است. قالب سمعک باید به خوبی روش گوش قرار گیرد و صدای تقویت شده نتواند به بیرون نشت کند.

اگر این اتفاق بیافتد، سمعک سوت می زند و کیفیت صدا نیز پایین می آید. در اینگونه موارد در صورت لزوم و با صلاحدید شنوایی شناس، قالب باید تعویض گردد. التهاب و عفونت گوش میانی نیز از مواردی است که باعث افت کیفیت صدای سمعک می شود و باید به موقع توسط پزشک درمان شود. پردازشگر کاشت حلزون باید به دقت و به دفعات برنامهریزی شود تا بهترین شرایط گوش دادن کودک فراهم گردد. کودک باید در تمامی ساعات بیداری از وسیله کمک شنوایی خود استفاده کند. در کل، کودک باید قادر باشد مکالمات روزمره را در شدت 35-30 دسی بل HL شنیده وصحبتهای دیگران را به آسانی متوجه شود. این توانایی شنوایی، لازمه پیشرفت مناسب در برنامه شنوایی-کلامی است.

ضمنا شرایط نورولوژیک کودک نیز حائز اهمیت میباشد. تحقیقات نشان داده برخی از کودکان کم شنوا، مبتلا به اختلالات حسی-حرکتی نیز هستند. بنابراین ضروری است تا کودک توسط یک کار درمانگر مورد ارزیابی کامل قرار گیرد. اگر هر نوع اختلال پردازشی حسی مشاهده شد، باید در کنار تمرینات شنوایی-کلامی، سایر درمانهای لازم نیز انجام شوند. درک دنیای پیرامون از طریق تمامی حواس کودک رخ میدهد و بنابراین اگر کودکی تمامی این ابزارها را در اختیار داشته باشد، پیشرفت بهتری خواهد داشت. بر همین اساس در مرکز نیوشا، در ابتدا ارزیابی های حسی-حرکتی برای همه کودکان کم شنوا انجام می شود و درصورت نیاز به مداخله درمانی، خدمات مناسب ارایه می گردد.

از دیگر عوامل مهم و تاثیرگذار بر پیشرفت کودک، میتوان به مدت زمانی که والدین صرف تشویق کودک به گوش دادن و فعالیتهای گفتار و زبان مینمایند، اشاره کرد. والدین باید هنگام انجام همه فعالیت های روزمره مانند غذاخوردن، لباس پوشیدن و غیره، در مورد این فعالیت ها با کودک خود صحبت کنند. همان طور که قبلا نیز ذکر شد، در اولین قدم، این گفتار والدین است که موجب پیشرفت شنوایی-کلامی میشود و کودک، آمادگی لازم برای برقراری ارتباط از طریق گفتار را کسب میکند.برای آنکه کودک تبدیل به یک شنونده فعال شود، باید نظم را بیاموزد و کارهای روزمره را به طور مرتب انجام دهد. گاهی بروز برخی عوامل غیر مترقبه بر پیشرفت کودک در برنامه شنوایی-کلامی تاثیر میگذارد. بنابراین، والدین و درمانگر باید با هوشیاری کامل، این عوامل منفی را شناسایی و سعی در رفع آنها نمایند.

برای این که سرعت رشد گفتار و زبان کودک به حداکثر برسد، باید ارتباط قوی و صادقانهای بین والدین و درمانگر برقرار شود. با توجه به این که فرایند درمان شنوایی-کلامی الگویی تشخیصی دارد، بنابراین باید تمامی عوامل مثبت و منفی شناسایی شده و مدنظر قرار گیرند.ارزیابی سالیانه کودک توسط درمانگر، امکان مقایسه روند پیشرفت کودک با آنچه انتظار میرفت را میسّر میکند. اگر پیشرفت کودک کافی نباشد،آنگاه باید شرایط تغییر یابند. مجددا باید تمامی ارزیابیهای فوقالذکر انجام شوند و مشخص گردد که آیا اهداف درمانی باید تغییر یابند یا این که شرایط خارجی نیاز به اصلاح دارند.

اگر سمعک کودک، تقویت مناسبی برای او فراهم نکند، گزینه کاشت حلزون مدنظر قرار میگیرد. شاید کودک نیاز به ارجاع برای ارزیابیهای رشدی داشته باشد. شاید یک روان شناس رفتاری بتواند با مشاورههای خود به والدین کودک کمک کند. شاید اختلالات حسی-حرکتی کودک، به یک کاردرمانگر نیاز داشته باشد. شاید مشکلاتی در منزل وجود داشته باشد که با اصلاح آنها، تمامی اعضای خانواده از زبانی یکسان و مشابه برای الگودهی به کودک استفاده کنند.با وجود آن که روش شنوایی کلامی برای اکثر کودکام کم شنوا و ناشنوا مطلوب است، اما گاهی پیش میآید که برخی کودکان کم شنوا از روشهای آموزشی دیگر بهره بیشتری میبرند.

برای مثال، در کودکانی که از اختلالات پردازشی گفتار یا نوروپاتیهای شنوایی شدید رنج میبرند، رویکرد شنوایی-کلامی الزاما گزینه مطلوبی محسوب نمیشود. البته در سال های اخیر با پیشرفت های صورت گرفته در فناوری تقویت کننده امکان استفاده از روش شنوایی-کلامی برای کودکان مبتلا به اختلالات پردازش شنوایی و حتی نوروپاتی بیش از گذشته فراهم شده است.اگر کارایی مناسب وسیله شنوایی تأیید شود، و طی 12 الی 18ماه پیشرفت چشمگیری در تواناییهای کودک ایجاد نشود، منطقی نیست که وی را هم چنان در این برنامه درمانی نگه داشت. دراین صورت باید نیازهای کودک کاملاً ورد بررسی قرار گیرد و تصمیم مناسب دیگری اتخاذ شود.
جهت مشاهده فیلم آموزشی اینجا را کلیک کنید .