حس بویایی و چشایی و برخی اختلالات آنها
تقریبا پیش از هفتصد میلیون سال قبل ، موجودات فقط میتوانستند محیط اطراف خود را لمس کنند بعدها توانستند قدری محیط را بچشند و ببویند و بعدها صداهایی را بشنوند .آنها مغزی کوچک داشتند و این مغز کوچک ، نیاز به انرژی زیادی نداشت و غذاهای ابتدایی آنها با کمک همین حس های ابتدایی تامین میشد . محیط آنها نیاز به شناخت وسیعی نداشت زیرا نیازهایشان کمتر بود .هر چه نیازهای موجودات برای دریافت غذا و انرژی بیشتر میشد لازم بود تا درکشان از محیط اطرافشان بیشتر شود .
آنها میرفتند تا به تدریج با مغزی بزرگتر ، شناختی بیشتر از اطراف خود داشته باشند و این شناخت بیشتر با مغز بزرگتر ، نیازمند غذا و آشنایی بیشتر با محیط اطراف داشت .یک رابطه دو طرفه بین شناخت بیشتر و غذا و انرژی فراوانتر .پس نیازمند به بینایی شدند و این نیاز در ابتدا با دیدن دو رنگ سبز و آبی برآورده میشد . ولی بعدها وقتی مغز بزرگتر شد لازم بود ويتامينها و انرژی های بیشتری در قالب میوه های رسیده و قرمز به موجود زنده برسد پس نیازمند درک رنگ قرمز شد .
حس چشایی و بویایی چگونه عمل ميکند ؟
وقتی ذرات محیط در میان مولکولهاي هوا به انتهای بینی میرسد در آنجا سلولهایی هست تا آنها را درک کند و پس از این سلولها ، اطلاعات از طريق عصب بویایی به سوی مغز قدیمی یا ارکی کورتکس و پائولو کورتکس میرود . این کورتکس ياغشاي مغزی میراثی از موجودات ابتدایی قبل از هفتصد میلیون سال قبل است.در مورد چشایی هم مولکولهای موجود در بزاق به جوانه های چشایی میروند و از آنجا از طریق سه عصب هفت و نه و ده به مرکز چشایی در مغز میرسد
حس بویایی و چشایی از حس های اولیه ای بود که در موجودات ابتدایی شکل گرفت وبراي درک آن لازم بود تا مغزی ابتدایی و قدیمی وجود داشته باشد .به همین ترتیب بعدها حس های ديگر تا بینایی ایجاد شد و این رشد درک از محیط، سبب شد تا مغز به تدریج بزرگ شود .در جنین انسان هم این توالی افزایش حسها را داریم . گویا این جنین و رشد او میخواهد به ما از میراث گذشته اش بگويد و داستان پر فراز و نشیب زندگانی خود را در قالب نه ماه بارداری مادر، به رخ ما بکشد .جنين انسان، اول در حدود دو ماهگی قدرت لامسه پیدا میکند بعدها در حدود یازده هفتگی ، آرام آرام می چشد و بو میکند . ولی هنوز راه درازی تا دیدن دارد . جنین آدمی تا نزدیک زایمان قادر به دیدن نیست .
اختلالات حس بویایی و چشایی در انسان :
این اختلالات بیشتر به علت اعصاب محیطی و کمتر به علت ضایعاتی در مغز ایجاد میشود . برخی علل این اختلال ،ضایعاتی در سلولهای حسی در بینی و دهان مثلا آلرژی بینی و نیز تومورهاي مسیر عصب بویایی و چشايی است .