شرایط زندگی با داشتن بیماری لیکن پلان

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

لیکن پلان بیماری مزمن، خارشدار و التهابی در پوست است که علاوه بر پوست، فولیکولهای مو، ناحیه تناسلی، ناخن و داخل دهان را هم درگیر میکند. بیماری در همه نقاط دنیا و در همه نژادها دیده میشود. در بعضی از کشورها مانند ژاپن و هندوستان این بیماری بیشتر گزارش میشود. البته این مساله به این معنا نیست که در این کشورها بیماری شیوع بیشتری دارد. شیوع زیاد ناشی از گزارشدهی خوب کشورهاست. بیماری فقط حدود 1 تا 2 درصد زمینه خانوادگی دارد و در مواقع دیگر ارتباط ژنتیکی بین اعضا خانواده دیده نمیشود.

آیا علت بیماری شناخته شده است ؟
علت ناشناخته است ولی فرضیه هایی وجود دارد که علت بیماری را نقص در سیستم ایمنی میدانند. رابطه بیماری با سطح بهداشت، نوع تغذیه و... شناخته نشده است. نکته مهم بعدی درباره ارتباط بیماری با ویروس هپاتیت C است. ویروس هپاتیت C در جامعه وجود دارد ولی از نظر آماری، بسیاری از بیماران مبتلا به لیکن پلان هپاتیت C هم دارند. محققان این احتمال را دادهاند که هپاتیت C نقشی در بروز بیماری لیکن پلان داشته باشد ولی باز هم باید به صورت فرضیه به این مساله نگاه کرد چون همانطور که گفته شد علت بیماری همچنان ناشناخته است.

بیماری در چه سنی شیوع بیشتری دارد ؟
لیکن پلان در مردان در 2 رده سنی، حول و حوش دهه 20 و بعد از 60 سالگی حمله میکند اما در خانمها احتمال بروز بیماری با افزایش سن بیشتر میشود. در کودکان بیماری زیاد شایع نیست ولی کودکان هم گرفتار میشوند؛ از هر 100 نفر مبتلا به بیماری لیکن پلان ممکن است 4 نفر آنها کودک باشد.

ضایعات لیکن پلان چه مشخصاتی دارند ؟
بیماری به صورت پاپولهایی به رنگ قهوهای و گاهی خاکستری است. (پاپول به ضایعاتی با قطر کمتر از 5 میلیمتر و کمی برجسته‎تر از سطح پوست گفته میشود.) پاپول‍های لیکن پلان نیز قطری حدود 1 تا 5 میلیمتر دارند. البته به ندرت پاپولهای 1 سانتیمتری هم دیده میشوند. پاپولها مجزا از هم و پراکنده هستند و معمولا در تنه، ساق پا و نقاطی از بدن مانند زیر بغل، کشاله ران، مچ دست، کف دست و سر آلت تناسلی، داخل مخاط تناسلی، داخل مخاط دهان و... که چین پوستی وجود دارد بیشتر دیده میشوند. البته مخاطها زیاد درگیر نیستند ولی مخاط گونهای دهان نسبت به مخاطهای سایر نقاط بدن بیشتر درگیر است.ضایعات به ندرت در پوست صورت ظاهر میشوند. براساس یک فرضیه، صورت بیشتر در معرض اشعه ماورایبنفش قرار دارد و نسبت به نقاط دیگر بدن در امان است، حتی برای درمان این بیماری نیز از اشعه ماورایبنفش استفاده میشود.

آیا بیماری پیشرونده است ؟
یکی از خصوصیات اصلی بیماری عودکننده بودن آن است. بیماری ممکن است با درمان یا بدون درمان، خودبهخود بهبود یابد ولی در 50 درصد موارد دوباره عود میکند. علائم بالینی شایع بیماری خارش است. خارش ممکن است خفیف یا بسیار شدید و غیرقابلتحمل باشد. خارش شبها معمولا بیشتر است و گاهی هم با خارش گال اشتباه گرفته میشود. بیمار برای تسکین محل خارش را میخاراند. با این کار احتمال ایجاد خط روی پوست وجود دارد. روی همان خط، لیکن پلان جدید یا فنومن کوبنر ایجاد میشود. بعضی از بیماریها فنومن کوبنر دارند مثلا در بیماری پسوریازیس، لک و پیس و لیکن پلان، اگر قسمتی از پوست دچار خراش یا ضربه شود، ضایعات جدید، همانجا دوباره ظاهر میشوند.درگیری ناخنها بیماران را به شدت نگران میکند. درگیری ناخن ممکن است همراه با درگیری پوست و مو و گاهی هم انفرادی باشد اما وقتی فقط ناخنها گرفتار هستند، تشخیص آن برای پزشک کمی دشوار میشود. علائم بیماری که در ناخنها دیده میشود به صورت برجستگی پوستی در پایین ناخن است که پیشروی میکند و روی ناخن را میگیرد. ناخنها نیز خطوط طولی و شکستگی پیدا میکنند و در نهایت تخریب میشوند. البته این وضعیت در پسوریازیس هم دیده میشود، با این تفاوت که پیشروی پوستی روی ناخن وجود ندارد.

آیا این بیماری خطری برای سلامت عمومی بدن دارد ؟
لیکن پلان بیماری کشنده و خطرناکی نیست و بیماران نباید نگران باشند. بیماری فقط آزاردهنده است و در درازمدت ممکن است روی روان بیماران تاثیر منفی بگذارد. فقط اگر ضایعات مخاطی دهانی، به حدی برسند که بدخیمی ایجاد کنند و به موقع هم تشخیص داده نشوند میتواند منجر به فوت بیمار شود.

تشخیص بیماری از روی همان علائم بالینی است ؟
لیکن پلان گاهی ممکن است با بیماریهای پوستی دیگر اشتباه گرفته شود و گاهی برای متخصصان پوست تشخیص بالینی آن مبهم است. در این صورت با نمونهبرداری و بیوپسی از ضایعه میتوان به تشخیص قطعی رسید ولی در اغلب اوقات پزشکان از روی علائم بالینی میتوانند بیماری را تشخیص دهند.
نقل از هفته نامه سلامت شماره 604