Serenoa repens (Bartr.)small
نام انگلیسی:Saw palmetto
تیره :آرکاسه Arecaceae
بخش مورد استفاده:میوه (سته)
اجزای تشکیل دهنده : اسانس، روغن ثابت: اسیدهای چرب 25% ( کاپروئیک caproic، لوریک lauric، پالمیتیک palmitic) و 75% چربی خنثی، استروئیدها، پلی ساکاریدها
آثار : دیورتیک (مدر، ادرار آور) ، ضد عفونی کننده مجاری ادرار، داروی موثر بر غدد داخلی
موارد استفاده : نخل اره ای سبب قدرت بخشیدن و تقویت دستگاه تولید مثل مردانه شده و برای درمان هیپرپلازی یا بزرگ شدن خوش خیم پروستات bening prostatic hyperplasia ( با کوته نوشت BPH) داروی اختصاصی به شمار می رود. کاربرد اصلی آن در عصر جدید در تسکین نشانه های همراه این بیماری شایع و به ویژه دشواری های مربوط به ادرار کردن است
تصور می شود BPH با انباشته شدن تستوسترون testosterone در پروستات ایجاد می شود. در پروستات ، تستوسترون به دی هیدروتستوسترون Dihydrotestosterone ( با کوته نوشت DHT) تبدیل می شود. پژوهشگران معتقدند که DHT ترکیب مسوول تکثیر یاخته های پروستات است و این تکثیر به بزرگی پروستات می انجامد. به نظر می رسد، نخل اره ای با بلوک کردن فعالیت آنزیم 5- آلفا ردوکتاز 5-α reductase، فعالیت DHT را مهار می کند. این گیاه نه تنها ساخت DHT را مهار می کند بلکه سبب مهار پیوستنDHT به گیرنده یاخته ای در نقاط پیوند می گردد(4). نتایج بررسی های متعدد نشان داده است که عصاره نخل اره ای در قریب به 90% بیماران دچار BPH موثر است . بخش حلال در چربی ( لیپوفیلیک lipophilic) گیاه که حاوی اسیدهای چربب و استرول ها است، جزء موثر و فعال در بیماری های پروستات تلقی می شود
استفاده "به گزینان" از این گیاه تنها به درمان BPH محدود نمی شود. بر گزیده زیر از یکی از نوشته های این گروه ذکر شده است :
تاثیر مستقیم این دارو بر تمامی دستگاه تولید مثل و به ویژه بر غده پروستات مردان اعمال می شود. از این دارو در بزرگی پروستات همراه مرده درد یا درد مبهم ضربان دار، دفع ترشح مایع پروستات، گاهی ترشح موکوس و نیز پیدایش مایع آبکی زرد رنگ همراه ضعف قدرت جنسی، درد بیضه ، التهاب اپیدیدیم و بیضه در صورت همراهی با بزرگی پروستات استفاده می شود. در خانم ها ، بزرگ شدن تخمدان همراه حساسیت به لمس و مرده درد، ضعف فعالیت جنسی و کوچک ماندن و رشد نکردن پستان ها ، با مصرف این دارو بسیار سودمند است.
مصرف این دارو بزرگی غده های پستان و قدرت آن ها را در موارد کوچک بودن غیر طبیعی و غیر فعال بودن افزایش می دهد. استفاده از این دارو سبب بهبود قدرت تخمدان ها شده و آغالش پذیری تخمدان ها را بهبود می بخشد، قاعدگی دردناک به علت بی قوتی را از بین می برد . روی قدرت قابل توجه کاهش بزرگی پروستات در مردان سالمند و رفع سریع نابسامانی های کیستیک که به صورت اتفاقی در این حالت دیده می شود، تاکید شده است. استفاده از این دارو سبب رفع آغالش مثانه تا حد بسیار مناسب شده و ویژگی آغالنده ادرار را اصلاح می کند و قدرت ماهیچه های بیمار را در دفع ادرار افزایش داده و حس راحتی به وجود می آورد که به هر حال مناسب بوده و جای شکر دارد...
یک نکته بسیار مهم استفاده از این دارو در ناباروری است که من هنوز در هیچ کتابی ندیده ام. در موارد ساده که در هیچ یک از بخش ها، بیماری عضوی وجود نداشته باشد، این دارو شهرتی به سزا در بازگرداندن مناسب کار تخمدان و کمک به قرار دادن بیمار در شرایطی عالی دارد. تاثیر این دارو بر غشای مخاطی بینی و برنش سبب شده است تا بتوان از نخل اره ای در درمان نزله حاد، سرفه های برنشی مزمن با تمامی خصوصیات از جمله سیاه سرفه، لارنژیت و سرفه سل استفاده کرد . ملاحظات ایمنی.عوارض جانبی یا تداخل دارویی با نخل اره ای گزارش نشده است.
فرآورده ها و مقدار خوراک.مقدار خوراک تنتور 1تا2 میلی لیتر سه بار در روز ( 1به5 در 60%) است. برای تهیه جوشانده، 2تا4 قاشق چای خوری حبه میوه را در یک فنجان آب ریخته و جوش می اورند و سپس به مدت 5 دقیقه به آرامی حرارت می دهند. این مقدار را سه بار در روز می نوشند.در فارماکوپه گیاهی انگلیس مصرف 0/5 تا1 گرم گیاه خشک شده یا 0/6 تا 1/5 میلی لیتر عصاره مایع ( 1به 1 در 60%) توصیه شده است. در تک نگاری های کمیسیون E، مقدار خوراک روزانه 1تا2 گرم حبه یا 120 میلی گرم اجزای لیپوفیلیک استخراج شده با حلال لیپوفیلیک پیشنهاد شده است( این مقدار تقریباً حاوی 85 تا 95% اسیدهای چرب است )