فلج مغزی (سی پی) اختلالی است که بر تونوس عضلانی، حرکت و مهارتهای حرکتی عضلات (توانایی حرکت کردن به شیوهای هماهنگ و هدفمند) اثر میگذارد. فلج مغزی معمولاً پیآمد آسیبی مغزی است که پیش از تولد کودک یا در طول آن و یا ظرف 3 تا 5 سال نخست زندگی رخ میدهد.فلج مغزی یکی از شایعترین اختلالهای مادرزادی کودکان است.
فلج مغزی بر هماهنگی و کنترل عضلات تأثیر گذاشته طوری که حتی انجام حرکتهای سادهای چون بیحرکت ایستادن نیز دشوار میشود.آسیب مغزی منجر به فلج مغزی گاهی عارضههای دیگری مانند مشکلات دیداری، شنوایی و گفتاری و همچنین ناتوانایی در یادگیری را نیز به دنبال دارد. با اینکه فلج مغزی قابل درمان نیست، اما میتوان به کمک روشهایی مانند فیزیوتراپی، وسایل مخصوص و در بعضی موارد، جراحی کیفیت زندگی بیمار مبتلا به این عارضه را بهبود بخشید.
انواع فلج مغزی
- فلج مغزی اسپاستیک: این بیماری با خشکی و گرفتگی عضلات و دشواری در حرکت همراه است.
- فلج مغزی اتتوئید: این نوع سی پی به بروز حرکتهای ناخواسته و غیرقابل کنترل منجر میشود.
- فلج مغزی آتاکسیک: این نوع سی پی اختلال و آشفتگی در حس تعادل و ادراک عمق را به دنبال دارد.
فیزیوتراپی فلج مغزی
فیزیوتراپی فلج مغزی روشهای گوناگونی دارد که فیزیوتراپیست با توجه به نیازهای بیمار از آنها استفاده میکند. درمان هر بیمار متناسب با شرایط وی برنامهریزی میشود، به دلیل اینکه فلج مغزی در افراد شدت های مختلفی دارد.درمان با دست (منوال تراپی) برای بازتوانی عضلهها به منظور شلتر یا فعالتر کردن آنها مورد استفاده قرار میگیرد. تمرینهای مخصوصی نیز برای تقویت عضلههای مورد نظر انجام میشود. این حرکتهای اصلاحی معمولاً بخشی از برنامه تمرینی خانگی هستند که بطور منظم تحت نظر فیزیوتراپیست باید انجام شوند.در روش تحریک الکتریکی الکترودهایی روی بدن بیمار قرار داده میشود و میزان بسیار اندکی از تحریک الکتریکی برای درمان عضلههای مورد نظر به کار برده میشود.
اهداف روشهای درمانی فیزیوتراپی در فلج مغزی
- افزایش فعالیت و قدرت عضلانی
- کاهش سفتی و گرفتگی عضلات از طریق اجرا برنامههای کششی و استفاده از اسپلینت
- تحریک رشد جسمی از طریق بازی و فعالیتهای روزانه
- بهبود توانایی حرکتی با به کار بردن وسایل کمکی مختلف
- افزایش قدرت عضلانی از طریق تمرینهای متحرکسازی و تقویت
- به حداقل رساندن الگوهای غیرطبیعی حرکتی با بهرهگیری از تنظیم مجدد و فعالسازی عضلات
- بهبود حالت اندامی به کمک تقویت و متحرکسازی
- افزایش تعادل و توانایی حرکتی با استفاده از وسایل کمکی مختلف و بازآموزی حالت اندامی
- افزایش حسی از طریق تحریک حسی
- بهبود تواناییهای عملکردی
- افزایش دامنه حرکتی مفصل
- بهبود حالت اندامی و وضعیت بدن
- کاهش وابستگی به دیگران
- بهبود کیفیت زندگی
- افزایش اعتماد به نفس