درمان مفصل کاذب و دیر جوش خوردگی استخوان با امواج شوکی

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

درمان مفصل کاذب و دیر جوش خوردگی استخوان با امواج شوکی (Shock wave)
در سال 1985 اولين مطالعات در مورد اثرات امواج شوكي بر روي استخوان انجام شد و در سال 1989 براي اولين بار درمان با امواج شوكي در بعضي از مراكز آزمايشي در بوخوم آلمان ، براي درمان مفصل کاذب و دير جوش خوردگي استخوان مورد استفاده قرار گرفت. موفقيت در اين زمينه ها منجر شد كه پزشكان در مورد ساير تواناييهاي ESWT بر روي بيماريهاي مزمن از قبيل تاندينيت وكلسيفيكاسيون شانه و خار پاشنه ، مطالعات خود را شروع نمايند.

به نظر دو استفاده منطقي از امواج شوكي ميتوان نمود. اول ، تحريك و تشكيل استخوان وبازسازي آن، دوم، درمان تاندونيت و التهاب محل اتصال آن به استخوان. امروزه امواج شوكي بصورت شایع در اروپا براي درمان بيماريهاي ارتوپدي از قبيل خارپاشنه ، آرنج تنيس بازان و دير خوش خوردگي و جوش نخوردگي شكستگي هاي استخوان استفاده مي شود.

جوش نخوردن Non-union
اگر يك شكستگي چندين ماه جوش نخورد ، تغييرات راديولوژيك مشخصي ايجاد مي شود كه نشانه احتمال عدم جوش خوردگي دائمي است. در محل شكستگي انتهاهاي استخوان، گرد و متراكم مي شود، بطوريكه خط شكستگي واضح تر به نظر مي رسد.

از لحاظ پاتولوژيك ، بنظر مي رسد كه فرايند ترميم پايان يافته و فعاليتي براي پل زدن شكستگي توسط كال صورت نمي گيرد. بجاي آن نسج فيبروزز فاصله ميان استخوانها را پر مي كند. گاهي ممكن است در داخل اين پل فيبروز حفره اي ايجاد شود كه نشانة فعاليت براي تشكيل یک مفصل كاذب (پسودوآرتروز) میباشد

از لحاظ بيومكانيكي ،در پروسه جوش خوردن سه مرحله ممكن است ديده شود: در مرحله اول با توجه به اثرات بيولوژيك امواج شوكي، تحريك تشكيل كال در بافت نرم بين قطعات مشاهده مي شود. در مرحله دوم ، كال با توجه به همراستايي و پايداري بين قطعات ،آنها را به هم متصل مي كند و در مرحله سوم ، بازسازي كورتيكال و ناپديد شدن انسداد كانال مدولري، بوقوع مي پيوندد؛ البته در صورتيكه نيروي خارجي بر آن وارد نگردد. اگر فاز دوم روي دهد،به اين معني است كه پايداري كافي بوده و فاز سوم هم بدنبال آن روي خواهد داد.

علل : هركدام از علل زير ممكن است موجب عدم جوش خوردگي شكستگي شوند:

1) عفونت استخوان
2) جريان خون ناكافي يك يا هر دو قطعه شكسته
3) حركت جدا كننده بيش از حد قطعات شكسته
4) قرار گرفتن نسج نرم بين قطعات شكسته
5) از بين رفتن Apposition (تقابل) بين قطعات (شامل جدا شدن بيش از حد قطعات از يكديگر در اثر كشش)
6) حل شدن هماتوم شكستگي در اثر مايع سينوويال (در شكستگي هاي داخل مفصلي)
7) وجود فلز ساينده در نزديكي شكستگي
8) تخريب استخوان مثلاً در اثر تومور (در شكستگي پاتولوژيك)

گاهي ممكن است دو يا چند عامل با هم عمل كنند. همين عوامل اگر شدت كمتري داشته باشند مي توانند موجب تأخير جوش خوردگي گردند.

درمان با امواج شوکی (Shock wave) :
در زمينه استفاده از ESWT در اين بيماري نيز تحقيقات فراواني صورت گرفته است. طي اين درمان ، پاسخ مشاهده شده ناشي از مكانيسم استئوژنيك و پاسخ عروقي است. انرژي امواج شوكي موجب شكسته شدن ماكروكريستالهاي هيدروكسي پيتيت و آزاد سازي ميكروكريستالهايي مي شوند كه همانند هسته هاي جمع آوري كلسيم عمل مي كنند. از طرف ديگر احتمالاً بعلت اثر امواج برروي اعصاب سمپاتيك محل، اسفنكترهاي پره كاپيلر باز شده و مدياتورهاي التهابي و مادة P از محل برداشت مي شوند، اين عامل موجب تسريع ترميم و كاهش موقت درد در محل مي باشد. در مطالعات انجام شده ميزان موفقيت در استفاده از اين روش به اين قرار بود:

جوش خوردگي كامل: % 2/67
جوش خوردگي نسبي: % 8/20
عدم جوش خوردگي: % 12

اين نتايج پس از 45 روز از چهارمین جلسه درمان ثبت شده اند.

بافت كلسيفيه شده به دنبال اين روش محدود به بافت نرم جوش نخورده و پريوست مي با شد.هيچ استخواني شدني در خارج از اين محدوده مشاهده نشده است. اين خاصيت بخصوص در مواردي كه احتمال درگيري عصبي وجود دارد ، بسيار سودمند است. لازم به یاداوریست که این نتایج فقط توسط دستگاه های با تکنولزی بالا(الکترو هیدرولیک ازنوع رباتیک)قابل انجام است زیرا اکثر دستگاههای موجود( پنوماتیک ورادیال)بعلت انرزی کم وعدم توانای درفوکوس کردن امواج قادر به انجام چنین اعمالی نمیباشند هم اکنون این روش درمان توسط دستگاه شاک ویو الکترو هیدرولیک از نوع رباتیک درمرکز شاک ویوتراپی قایم اریادر حال انجام می باشد