آکنه اصطلاحی است که به دانه های سرسیاه، سرسفید و انواع جوش های پوستی (آکنه ولگاریس) اطلاق می شود. آکنه بیشتر بر روی صورت، قفسه سینه، شانه ها و پشت دیده می شود.
دلیل اصلی ایجاد جوش در هر جایی از بدن بسته شدن فولیکول های مو است. این فولیکول ها ممکن است با چربی یا سلول های مرده پوست مسدود شده یا به دلایل هورمونی بسته شوند. شایع ترین دلیل بسته شدن فولیکول های مو افزایش بیش از حد سبوم (چربی طبیعی پوست) بوده که خود را به صورت جوش نشان می دهد. اما عوامل دیگری نیز می توانند باعث بروز جوش شوند.دکتر مریم ملکی متخصص پوست و مو در این مقاله به جزییات انواع آکنه می پردازد.

دو نوع اول آکنه که در مورد آن ها بحث خواهیم کرد، جوش های سرسفید و جوش های سرسیاه که هر دو غیرالتهابی هستند، می باشد. درمان این نوع آکنه معمولا از آکنه های التهابی آسان تر است، بنابراین درمان های بدون نسخه (OTC) ممکن است موثر باشد. 4 نوع آخر پاپول، پاسچول، نودول و کیست انواع آکنه های التهابی است که درمان آن دشوارتر است.

شکل 1 تقسیم بندی انواع جوش از لحاظ التهاب

جوش های سرسفید

1. جوش های سرسفید از شایع ترین انواع آکنه هستند که معمولا در اثر بسته شدن منافذ پوست ایجاد می شوند.
2. بسته شدن منافذ می تواند به دلیل چرب بودن بیش از حد پوست، وجود باکتری، افزایش سلول های مرده پوستی یا تغییرات هورمونی رخ دهد. در هر حال دلیل بسته شدن منافذ هر چه که باشد نتیجه آن ایجاد جوش های سرسفید در نواحی مختلف بدن در سنین مختلف است.
3. این جوش ها که به نام “کومدون بسته” نیز شناخته می شوند، معمولا بر روی منافذ بسته شده پوست به صورت یک برجستگی سفید رنگ دیده می شوند و چرکی نیستند.
4. نکته مهم این است که راه حل از بین بردن این جوش ها فشار دادن آن ها و خارج کردن چربی یا چرک موجود در آن ها نیست. این کار تنها منجر به زخم شدن جای جوش و باقی ماندن آن شده و تاثیری در باز شدن منافذ پوست و جلوگیری از بروز مجدد آکنه ندارد.

شکل 2 جوش های سرسفید

درمان جوش های سرسفید

درمان جوش های سرسفید بدون نسخه (OTC) شامل گوگرد، اسید سالیسیلیک یا پراکسید بنزوئیل است. این درمان های موضعی را می توان روی خود جوش سرسفید یا روی کل صورت انجام داد. این داروهای موضعی به از بین بردن سلول های مرده پوست و چربی اضافی کمک می کنند. بنزوئیل پراکسید موثرترین گزینه و گوگرد خفیف ترین درمان است. اسید سالیسیلیک ممکن است از بازگشت آکنه های غیرالتهابی در آینده جلوگیری کند. رتینوئیدهای موضعی که از ویتامین A گرفته می شوند، برای درمان آکنه غیرالتهابی نیز موثر هستند. به عنوان مثال می توان به رتینول، آداپالن (Differin) و ترتینوئین (Retin-A) اشاره کرد. رتینوئیدها با از بین بردن منافذی که پر از چربی و سلول های مرده پوست هستند، به درمان آکنه کمک می کنند. آکادمی پوست آمریکا، رتینوئیدها را هسته اصلی درمان موضعی آکنه می داند.

جوش های سرسیاه

1. این نوع جوش ها بر روی سطح پوست، سیاه به نظر می رسند و به دلیل مسدود شدن فولیکول مو با چربی یا سلول های مرده پوست ایجاد می شوند.
2. این نوع جوش که به نام “کومدون باز” شناخته می شود، معمولا به صورت نقاط کوچک سیاه بر روی پوست دیده می شود.
3. دانه های این نوع جوش روی سطح پوست باز هستند و پوست اطراف آن نیز معمولا رنگ و حالتی طبیعی دارد و دردناک نیست.
4. رنگ سیاه این جوش ها ناشی از گرفتگی فولیکول های مو است.
5. جوش های سرسیاه را می توان با فشار دادن از بین برد. اما توصیه می کنیم که این کار را امتحان نکنید. چرا که این کار باعث زخم شدن پوست و در نهایت باقی ماندن جای جوش خواهد شد.

شکل 3 جوش های سرسیاه

درمان جوش های سرسیاه

گزینه های درمان جوش های سرسیاه همانند درمان جوش های سرسفید است. در صورتی که جوش سرسیاه با سرسفید با داروهای موضعی کنترل و درمان نشوند، پزشک متخصص پوست از روش پاکسازی یا جرمگیری جهت خارج کردن کمدون ها استفاده می کند.

پاپول ها

1. جوش هایی که به شکل پاپول هستند، برجستگی های کوچک، قرمز یا صورتی رنگی هستند که در اثر بسته شدن منافذ پوست با سلول های مرده یا چربی ایجاد می شوند.
2. جوش پاپول در زیر سطح پوست ایجاد می شود.
3. محل آن به نظر سفت و برآمده می آید.
4. این جوش ها معمولا دارای باکتری هایی به نام کوتی باکتریوم (cutibacterium) هستند که در صورت فشار دادن جوش از آن بیرون آمده و به پوست اطراف نفوذ می کنند و می توانند باعث تشدید جوش و ایجاد آسیب در پوست اطراف شوند.
5. پاپول ها جوش های چرکی نیستند اما باکتری های موجود در آن ها ممکن است ضایعات ملتهبی را در پوست ایجاد کند. همچنین زیاد شدن آن ها می تواند نشان دهنده وجود آکنه متوسط یا شدید باشد که نیاز به درمانی طولانی تر و قوی تر خواهد داشت.
6. پاپول ها وقتی ایجاد می شوند که جوش هاى سرسیاه یا جوش های سرسفید آن قدر تحریک و ناراحتى ایجاد کنند که باعث آسیب پوست اطراف خود و بروز التهاب شوند.

شکل 4 جوش های پاپول

درمان پاپول ها

درمان های OTC با بنزوئیل پراکسید به دلیل فعالیت ضدباکتریایی ممکن است هنوز در درمان پاپول (و سایر اشکال آکنه التهابی) موثر باشد. علاوه بر این متخصص پوست ممکن است برای کمک به مقابله با آکنه های التهابی یک رتینوئید موضعی، آنتی بیوتیک یا قرص ضدبارداری (برای زنانی که آکنه آن ها با چرخه قاعدگی آن ها همسو است) تجویز کند. آنتی بیوتیک ها ممکن است به رها شدن از شر باکتری های C.acnes کمک کنند و قرص های جلوگیری از بارداری می توانند با کاهش سطح آندروژن به کاهش تولید چربی در پوست کمک کنند. آندروژن ها هورمون های جنسی مردانه هستند اما در مردان و زنان یافت می شوند. آن ها می توانند تولید چربی روی پوست شما را افزایش دهند.

شکل 5 درمان پاپول ها

پاسچول ها یا جوش های چرکی

1. این نوع جوش ها برجستگی های قرمز هستند که مرکز آن ها به شکل سفید یا زرد است. همین مرکز سفید و زرد در کنار پوست قرمز و ملتهب اطراف جوش ها نشان می دهد که پاسچول ها از انواع جوش های التهابی چرکی هستند.
2. این جوش ها بیشتر به صورت گروهی و در قفسه سینه، صورت یا کمر مشاهده می شوند.
3. علت بروز آن ها التهاب و آلوده شدن منافذ بسته شده پوست است که در اثر تجمع سلول های ایمنی و باکتری یا تغییرات هورمونی است.
4. این جوش ها نیز نظیر پاپول ها حالتی زیرپوستی دارند با این تفاوت که سر چرکین آن ها از پوست بیرون زده است.
5. در صورتی که این جوش ها را فشار داده و چرک آن ها را خارج کنید، باکتری ها بر روی سطح پوست گسترش پیدا کرده و آسیب ایجاد شده باعث تشدید آکنه خواهد شد. بنابراین توصیه می کنیم که از فشار دادن جوش ها خودداری کرده و تخلیه آن را به پزشک متخصص بسپارید، چرا که فشار دادن این جوش ها توسط خود شما باعث ایجاد زخم یا حتی ایجاد لک های تیره بر روی پوست خواهد شد.

شکل 6 جوش های پاسچول

درمان پاسچول ها یا جوش های چرکی

همان گزینه های درمان OTC و نسخه ای که برای درمان پاپول ها استفاده می شود، در مورد پاسچول ها نیز صدق می کند. برای از بین بردن جوش های چرکی پر از باکتری تقریبا همیشه آنتی بیوتیک توصیه می شود. پزشک متخصص پوست برای تسریع بهبودی و به دست آوردن نتایج بهتر می تواند از روش های نوین درمان جوش مانند IPL، لیزر کم توان یا LED استفاده کند.

ندول ها یا گره ها

• جوش های ندولار یا ندول ها، برجستگی های گوشتی، سفت و قرمزرنگی هستند که در قسمت عمقی تر پوست ایجاد می شوند.
• این برجستگی ها معمولا دردناک و ملتهب بوده و در اثر وجود باکتری کوتی باکتریوم (cutibacterium) در عمق منافذ پوست ایجاد می شوند. در واقع این باکتری باعث مسدود شدن منافذ پوستی شده و به سلول های عمق پوست آسیب می رساند.
• این نوع جوش ها معمولا با عفونت نیز همراه هستند و به همین دلیل می توان آن ها را از انواع جوش های وخیم دانست که می توانند لک یا زخم های ماندگار بر روی پوست ایجاد کنند. بنابراین برای درمان آن ها حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. چرا که درمان های خانگی و بدون نسخه قدرت کافی برای از بین بردن آن ها را ندارند.

شکل 7 جوش های نودول یا گره

درمان نودول ها یا گره ها

از آن جا که درمان های OTC بیشتر در سطح پوست موثر هستند، برای آکنه ندولار که عمقی تر است، موثر نیستند. یک متخصص پوست می تواند به شما کمک کند از نودولار آکنه با تجویز بنزوئیل پراکسید یا اسید سالیسیلیک، آنتی بیوتیک ها، رتینوئیدها یا قرص های جلوگیری از بارداری (برای خانم ها) خلاص شوید. اگر داروها موثر واقع نشوند، پزشک ممکن است نودول ها را با دست تخلیه کند یا از لیزر یا لایه برداری شیمیایی استفاده کند. همچنین از روش کرایوتراپی یا تزریق استیرویید به داخل نودول می تواند استفاده کند و جوش ها را سریع تر درمان کند.

شکل 8 درمان نودول یا گره

کیست ها

1. جوش کیستیک شدیدترین نوع جوش است که با عفونت در اعماق پوست همراه خواهد بود.
2. کیست ها معمولا بسیار بزرگ، قرمز، ملتهب و دردناک بوده و چرک زیادی دارند.
3. این نوع جوش ها ممکن است به رنگ سفید نیز بر روی سطح پوست دیده شوند. البته برجستگی های کیست از ندول نرم تر است و این موضوع به دلیل وجود چرک فراوان در آن ها است.
4. تخلیه چرک های این کیست ها باعث آلودگی پوست اطراف و تشدید آسیب می شود.

شکل 9 جوش های کیستیک

درمان کیست ها

آکنه کیستیک سخت ترین نوع آکنه برای درمان است. متخصص پوست می تواند با داروهایی مانند ایزوترتینوئین (یک رتینوئید خوراکی که با مارک های Roaccutane ،Acnotren و غیره نیز به فروش می رسد)، آنتی بیوتیک ها، رتینوئیدهای موضعی، قرص های ضدبارداری (برای خانم ها) یا اسپیرونولاکتون در مبارزه با کیست به شما کمک کند. اسپیرونولاکتون مانند قرص ضدبارداری می تواند به کاهش سطح آندروژن کمک کند. با این حال این فقط برای درمان آکنه در زنان قابل استفاده است زیرا در مردان می تواند عوارض جانبی ناخواسته ای ایجاد کند. برای از بین بردن آکنه های کیستیک ممکن است به چندین دارو نیاز داشته باشید. پزشک متخصص پوست شما ممکن است برای درمان مستقیم و خلاص شدن از التهاب، تزریق استروئید به کیست های سرسخت را توصیه کند.

شکل 10 انواع آکنه

آکنه خفیف

اصطلاح آکنه خفیف هنگامی به کار برده می شود که تعداد جوش های سرسفید یا سرسیاه کمتر از 20، جوش های ملتهب (قرمز و متورم) کمتر از 15 و سایر انواع آکنه کمتر از 30 عدد باشد.
آکنه خفیف معمولا با مصرف داروهای موضعی درمان می شود. اما ممکن است تا رسیدن به نتیجه مطلوب هشت هفته طول بکشد.

آکنه متوسط

اگر تعداد جوش های سرسفید یا سرسیاه شما 20 تا 100، جوش های ملتهب 15 تا 50 و سایر انواع آکنه 30 تا 125 باشد، شما به آکنه متوسط مبتلا هستید. متخصصین پوست معمولا مصرف دارو را برای درمان آکنه متوسط تا شدید توصیه می کنند. ممکن است چند هفته طول بکشد تا متوجه بهبودی کامل بشوید اما پیش از آن ممکن است به نظر برسد که جوش ها از قبل بدتر شده اند.

آکنه شدید (Nodulocystic)

افراد مبتلا به آکنه شدید کیست های متعدد ملتهب و ندول دارند. این آکنه ممکن است قرمز تیره یا بنفش رنگ و دارای زخم باشد. درمان فوری توسط متخصص پوست می تواند زخم ها را به حداقل برساند. درمان این نوع جوش ها ممکن است تا چند هفته طول بکشد و حتی گاهی تا پیش از درمان کامل علائم از آن چه هست بدتر شود.
در موارد خاص ممکن است پزشک به منظور کاهش حجم،التهاب و درد، تزریق مستقیم کورتیکواستروئیدها را به ندول و کیست انجام دهد.

آکنه Conglobata

آکنه Conglobate یکی از موارد شدید آکنه است. این آکنه نودول های ملتهبی است که در زیر پوست به نودول های دیگر متصل می شوند. آکنه Conglobate روی گردن، قفسه سینه، بازوها و باسن دیده می شود و تبدیل به زخم می شود. درمان این گونه جوش ها سخت تر و طولانی تر است. این نوع آکنه در مردان شایع تر است و گاهی به دلیل استروئیدها یا تستوسترون ایجاد می شود. درمان به موقع توسط متخصص پوست ضروری است.

آکنه مکانیکا

آکنه مکانیکا به دلیل گرما، اصطکاک و فشار بر روی پوست ایجاد می شود و اغلب ناشی از پوشیدن وسایل ورزشی مانند کلاه یا کلاه بیس بال ایجاد می شود. به همین علت گاهی اوقات به نام آکنه ناشی از ورزش نامیده می شود زیرا اغلب در ورزشکاران رخ می دهد.

• اقدامات پیشگیری شامل پوشیدن تجهیزات ورزشی حاوی مواد جاذب رطوبت و دوش گرفتن بلافاصله پس از فعالیت می باشد.

شکل 11 مشخصات انواع آکنه از نظر شدت

لطفا از عکس های قبل و بعد بیماران در گالری عکس دیدن فرمایید.

آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)

• تلفن :03136662224

---