اشک ریزش

دکتر سیروس بخت آور [ متخصص چشم پزشکی ]آدرس وب سایت : www.drbakhtavar.ir
آدرس مطب : اصفهان ، آمادگاه ، ساختمان آژند ، بلوک بی3 ، طبقه سوم ، واحد 301 تلفن مطب : 32240818 - 031

اشک به وسیله غده اشکی که در بالای کاسه چشم قرار گرفته تولید می‎شود. با هر بار پلک زدن، اشک توليدشده روي سطح چشم پخش شده و ميزان اضافه آن توسط سيستم تخليه کننده اشک از چشم خارج ميگردد و به داخل بيني ميريزد. اگر گوشه داخلی چشم با دقت بررسی شود روی لبه هر کدام از پلکهای پایینی و بالایی منفذ بسیار ریزی دیده می‎شود که محل ورود اشک به داخل سیستم تخلیه اشکی میباشد. مجرای ریزی این منفذ را به کیسه اشکی در گوشه داخلی چشم وصل میکند. اشکی که وارد کیسه اشکی شده از طریق مجرای بینی-اشکی (مجرای اشکی) به بینی تخلیه می‎شود. به همین دلیل است که ما در موقع گریه کردن دچار آبریزش بینی میشویم. سیستم اشکی شامل غدد اشکی اصلی و کمکی، مجاری اشکی، کیسه اشکی و مجرای بینی-اشکی میباشد. معمولاً انسداد در قسمتهاي انتهايي اين مجرا ايجاد ميشود .

تولید اشک در غده اشکی و دفع آن از مجرای اشکی به داخل حفره بینی

اشکریزش به دلیل افزایش تولید و یا اشکال در تخلیه اشک ایجاد می‎شود. علل افزايش توليد اشک از غدد اشکي عبارتند از: تحريک چشم ناشي از التهاب يا عفونت قرنيه، التهاب يا عفونت ملتحمه، التهاب يا عفونت پلکها، خراش يا جسم خارجي قرنيه يا ملتحمه، ترشح اشک به علت تحريک مخاط بيني، ترشح احساساتي اشک (مثلا گریه کردن) و حتي ترشح رفلکسي اشک در افراد دچار خشکي چشم. کاهش خروج اشک از سيستم تخليهکننده به علت انسداد نسبي يا کامل آن بوده و در کودکان و بزرگسالان علتهای زمينهاي و روشهای درمان آن متفاوت است.

انسداد مجرای اشکی چیست؟
به انسداد مجرای باریکی که به طور طبیعی باعث تخلیه اشک از سطح چشم به داخل بینی شده، انسداد مجرای اشکی گفته می‎شود که میتواند اکتسابی و یا مادرزادی باشد. نوع اکتسابی آن در اثر عفونت رخ داده و منجر به فیبروز و انسداد مجاری اشکی می‎شود.

انسداد مادرزادی مجرای اشکی معمولاً بین 3 تا 12 هفتگی، به شکل اشک ریزش مداوم از یک چشم و در موارد نادر از هر دو چشم بروز میکند. علت این انسداد باقی ماندن پردهای در انتهای مجرای اشکی در سمت بینی است. به علت اینکه غدد اشکی در 2 هفته اول بعد از تولد اشک ترشح نمیکنند، نوزاد مبتلا به انسداد تا چند هفته اول بدون علامت است.

در کودکان انسداد مجرای اشکی عمدتاً به صورت مادرزای بوده و اکثراً خودبهخود و با ماساژ کیسه اشکی تا یک سالگی برطرف می‎شود. گاهی نیز شکستگی استخوانهای بینی یا صورت میتواند باعث انسداد مکانیکی مجرای اشکی شود. انسداد طولانیمدت مجرای اشکی منجر به عفونت کیسه اشکی میگردد .

عفونت کیسه اشکی در انسداد طولانیمدت مجرای اشکی

ترشح اشک و چرک در یک کودک مبتلا به انسداد مادرزادی مجرای اشکی

علایم انسداد مجرای اشکی
بیمارانی که دچار انسداد مجرای اشکی شدهاند، معمولاً با شکایت اشکریزش مدام یا گهگاهی و خروج چرک از گوشه داخلی چشم به چشمپزشک مراجعه میکنند. در این بیماران اشک چشم به طور مزمن و دایمی از گوشه چشم مبتلا به روی صورت سرریز می‎شود به شکلی که بیماران مجبورند حتی زمانی که در حال استراحت در خانه هستند، اشک چشم مبتلا را با دستمال خشک کنند. در موارد طول کشیده انسداد مجاری اشکی، گاهی عفونت و التهاب حاد کیسه اشکی رخ میدهد که به صورت تورم سفت و قرمز و بسیار دردناکی در گوشه داخلی چشم، بین چشم و بینی تظاهر میکند که نیاز به درمان فوری و گاهی بستری در بیمارستان دارد.