احکام شرعی اسپرم اهدایی چیست ؟

دکتر عنایت الله ایزدی [ متخصص کلیه و مجاری ادراری ]آدرس وب سایت : www.izadidr.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خ شمس آبادی ، روبروی بیمارستان سینا ، اول کوچه 32 تلفن مطب : 32363136 - 031

مسائل شرعی اسپرم اهدائی

تعدادی از مراجع محترم تقلید از جمله آیت الله خامنه ای - آیت الله یزدی- آیت الله مظاهری- آیت الله موسوی اردبیلی- آیت الله موسوی بجنوردی - آیت الله روحانی آیت الله بهجت و آیت الله طباطبائی قمی فتوا داده اند که تلقیح اسپرم فرد غریبه به داخل رحم زن به منظور بارداری اشکال شرعی ندارد، ولی بعضی از این مراجع شروطی هم برای آن قائل شده اند ، مثلا گفته اند که از لمس و نظر حرام اجتناب شود یا اینکه در مورد ارث و محرمّیت احتیاط باید مراعات شود . کپی حکم اسپرم اهدایی ( فتوا ) سه نفر از مراجع محترم را جهت رویت ارائه می کنم .

لمس حرام ، از نظر اکثر فقها به لمسی گفته می شود که بدون دستکش توسط پزشک غیر همجنس صورت گیرد .

نظر حرام ، هم از نظر اکثر مراجع به مشاهده ی نقاطی از بدن که برای درمان ، رویت آن عضو ضروری نباشد گفته می شود . مثلا در هنگام تلقیح نطفه چنانچه پزشک غیر همجنس شکم ، سینه ها یا ران بیمار را مشاهده کند کار حرامی انجام داده است.

طبق قوانین شرعی اسلام ونظریات تمام مراجع تقلید شیعه ، فرزندان از کسانی ارث می برند که با آنها نَسَب خونی داشته باشند . در ارث بردن فرزند از مادر جای بحث نیست چون تخمک از مادر است . ولی این بچه ها از پدر شرعی خود ارث نمی برند ، بلکه از اهداکنندۀ اسپرم باید ارث ببرند . حال چون اهداکنندۀ اسپرم طبق مصلحتهایی باید ناشناخته باقی ماند ، از هیچ پدری ارث نمی برند . بدلیل اینکه در حق چنین بچه هایی از نظر ارث بردن ظلم شده است ، پدر شرعی طفل وظیفه دارد که این ظلم ارثی را بنحوی معقول با رعایت مسائل شرعی جبران کند . بخشیدن مال ( صلح کردن ) در اینجا کاربرد پیدا می کند .

اقدامی که از نظر اکثر فقها باید رعایت شود این است که پدر شرعی طفل بهتر است در زمان حیات خود هر آنچه از اموال خود را که می خواهد به این فرزند ( حاصل از تلقیح اسپرم اهدائی ) برسد ، صلح کند . گذاشتن شرط در صلحِ مال نیز بلا مانع است . مثلا پدر شرعی کودک می تواند در صلح نامه شرط کند که مثلا ششدانگ اتومبیل + چهار دانگ منزل مسکونی خود را به فرزندم صلح کردم با این شرط که تا زمانیکه من زنده هستم خودم از آنها استفاده کنم .

در مورد محرمیت ، فرزند متولد شده چناچه دختر باشد چون ربیبه ی پدر فاقد اسپرم است به او محرم می باشد . به بیان دیگر اگر مردی با زنی ازدواج کند که دارای یک دختر بالغ و رشیده باشد به مناسبت ازدواج با این زن با دختر این زن هم محرم می شود .ولی آیا این دختر به عموی شرعی خود نیز محرم است ؟
فقها دو نوع نظریه در این مورد داده اند . عده ای گفته اند که تا زمانیکه این دختر تصور می کند که او عموی واقعیش است و عمو هم فکر می کند این دخترِ برادرش میباشد به هم محرم هستند ( همچنین در مورد پسر بچه و عمه ) ولی هر موقع یکی از این دو نفر پی به واقعیت بردند محرمیت از بین می رود . عده ای دیگر از علما راه حل شیر دادن به بچه یا صیغه خواندن بین دختر بچه و عمو یا بین پسر بچه و عمه را توصیه کرده اند.

تعدادی از مراجع محترم تقلید نیز تلقیح اسپرم اهدائی را جایز ندانسته اند ( آیت الله خمینی - آیت الله سیستانی - آیت الله بروجردی- آیت الله مکارم شیرازی - آیت الله شیرازی - آیت الله نوری همدانی ) . البته آقای مکارم وآقای سیستانی استفاده از اسپرم اهدائی به روش آی وی اف را جایز دانسته اند .زوجهائی که مرجع تقلیدشان مخالف تلقیح اسپرم اهدایی می باشد و تمایل دارند از این نوع درمان بهره مند شوند ، می توانند مطابق بند 19 از احکام تقلید که اول تمام رساله ها نوشته شده بعضی مسائل را از مرجع تقلید دیگری که از نظر علمی همتراز مرجع تقلید خودشان باشد ، تقلید کنند.

پدر شرعی فرزند باید توجه داشته باشد که تمام وظایف پدری ( مخارج طفل - محبت - نگهداری - تربیت ومواظبت ) از نظر شرعی به عهده اوست و اهدا کننده ی اسپرم هیچ وظیفه ای ندارد و چنانچه پدر در انجام وظایف پدر بودن در حق طفل کوتاهی کند از نظر شرعی و قانونی مسئول خواهد بود .
در اینجا تصویر حکم اسپرم اهدایی سه نفر از مراجع محترم را به نمایش می کذاریم .

داشتن فرزند باعث تحکیم بنیاد خانواده و آرامش زوجین می گردد .