جراحی های میکروسکوپیک در اورولوژی چه کاربردی دارد؟

دکتر مجید حقیقت [ متخصص کلیه و مجاری ادراری ]آدرس وب سایت : www.drhaghighat.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس آبادی ، مقابل بیمارستان عیسی بن مریم ، ساختمان 71 تلفن مطب : 3220549 - 031

در زمانی نه چندان قدیم ، تشخیص بیماری و درمان آن صرفا بر اساس آموزشها و تجربیات طبیب که از استاد خود یا محدود کتاب موجود آن زمان فرا میگرفت و یا تجربیات شخصی که قطعا لازمه آن خسارات جانی و عوارض متعدد بیماران بوده تا بتدریج بسته به هوش طبیب ؛ بر تجربیات او افزوده شود تا او پزشکی حاذق گردد.

در طب ابوعلی سینا ذکر شده جهت درمان سنگ مثانه ، با فروبردن چاقو در ناحیه ای بین بیضه و مقعد، در پوزیشن لیتوتومی ، اقدام به خارج کردن سنگ مینماید. اگر بیمار درد و خونریزی زیاد نداشت زنده میماند، وگرنه خواهد مرد.

حال تصور کنید در آن زمان که ابوعلی سینا سرامد پزشکان جهان بوده و کتاب قانون او در مدارس بزرگ پزشکی اروپا تدریس می شده و هنوز نام پوزیشن لیتوتومی به معنی خارج کردن سنگ در طب نامی استاندارد است، جهت جراحی ساده سنگ مثانه ( امروزه ساده ولی در آن زمان بسیار مهم)، حیات بیمار را با اگر ذکر میکند. نمونه فوق نشان دهنده تفاوت در آن روزگار و امروز است.

امروزه علم و تکنولوژی صنعتی در خدمت پزشکی قرار گرفته. مهندسان و متخصصین صنعت سعی در کمک به روشهای تشخیصی و جراحی ، تکمیل و مدرن تر و حتی راحت تر کردن پزشک و بیمار در تشخیص و درمان و جراحی دارند. و شاهد جراحی های آندوسکوپیک، لاپاروسکوپیک، روباتیک و میکروسرجری میباشیم.

استفاده از میکروسکوپ و بزرگنمائی حین جراحی، مدتهاست که توسط متخصصان در جراحی چشم و سپس گوش میانی و امروزه در بسیاری از جراحی ها جهت دید بهتر در جراحی های عروق و پیوندها انجام میگیرد.

انواع جراحی میکروسکوپی در ارولوژی

واریکوسلکتومی (جراحی واریس بیضه) و وازووازوستومی ( ترمیم لوله وازدفران یا همان بازگشائی وازکتومی) و وازواپیدیدیموستومی (جراحی ترمیمی در ناباروری) در ارولوژی از جراحی هائی است که امروزه هنوز هم توسط بسیاری از جراحان با چشم انجام میگیرد، ولی آمار و نتایج بسیار بالاتری را در روش جراحی میکروسکوپیک مشاهده میگردد.

در واریکوسلکتومی بدون میکروسکوپ، آمار عود واریکوسل را در 25% - 5% ، و ایجاد عارضه هیدروسل بدنبال جراحی را در 15% - 5% گزارش شده است.در حالی که در روش میکروسرجری آمار عود واریکوسل را در 5/0% بمعنی 5/99% موفقیت جراحی، و ایجاد هیدروسل را بسیار نادر گزارش شده است.

شاید در دوران ابوعلی سینا ایجاد عارضه بدلیل جراحی، یا عدم بهبودی و حتی مرگ عادی بوده و نجات بیمار بسیار مهم و شگفت آور بوده است، ولی امروزه بروز عارضه جراحی نه برای پزشک و نه برای بیمار قابل قبول نیست.

در روش واریکوسلکتومی میکروسرجری با بزرگنمائی 4 الی 6 برابر جراح قادر است با دقت بسیار بالاتری وریدهای واریسی یا مستعد واریس، که در آینده منجر به عود واریکوسل میگردد را جدا جدا نموده و با حداقل آسیب به عروق لنفاتیک و شریان ( که در ناحیه بیضه بسیار کوچک و قطری در حد 1 1/0 میلیمتر دارند) احتمال عود و عارضه را بطور چشمگیر کاهش دهد.

در ترمیم لوله وازدفران و بازکردن لوله بدنبال وازکتومی در مردان، استفاده از میکروسکوپ، جایگاه مهم و بارزی در نتیجه درمان دارد. لوله وازدفران که وظیفه انتقال اسپرم از بیضه به مجرای خروجی را هنگام انزال دارد لولهای است با قطر بیرونی 5/2 - 1 میلیمتر و قطر لومن آن (مجرای عبور اسپرم) حدود 1/0 میلیمتر میباشد. در روش میکروسرجری ترمیم و پیوند دو سر این لوله در 3 2 لایه و با نخهائی نازکتر از مو انجام میگیرد.

گرچه هنوز در ایران عمده جراحان از روشهای قدیمی و با چشم جراحیهای فوق را انجام میدهند که دلیل آن عدم مهارت و عادت نداشتن به کار با میکروسکوپ است ولی پیشرفت سریع علم، و اطلاعات و انتظارات مردم، پزشکان را مجبور میسازد که خود را با علم روز همامنگ سازند.

امروزه جراحی با میکروسکوپ و بزرگنمائی حین جراحی نزد جراحان بزرگ چنان روتین شده که عموما بر روی عینک جراحی شخصی خود لنزهای ثابت تعبیه کرده اند تا حین هر نوع جراحی هر زمان نیاز به ظرافت بیشتر باشد از بزرگنمائی در دید استفاده کنند.