روشهای پیشگیری از بارداری ـ قسمت چهارم

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

روشهای طولانی مدت جدید
نورپلانت ( کپسولهای کاشتنی )
در حال حاضر زنان در نواحی مختلف دنیا می توانند از چند روش جدید طولانی اثر پیشگیری از حاملگی که از یک ماه تا ۵ سال مؤثر است هم استفاده کنند .
دو تا از مهم ترین این روشها عبارتند از : نورپلانت ( کپسولهای کاشتنی ) و آمپولهای تزریقی.
نورپلانت متشکل از ۶ کپسول است که در زیر پوست بازو در قسمت داخلی تحتانی یا فوقانی کاشته می شوند ، ۶ کپسول است که به تدریج هورمون آزاد می کنند و بمدت ۵ سال مؤثر است . نوع دیگر آن دو کپسول است که در فنلاند تائید شده است و حداقل سه سال از حاملگی پیشگیری می کند . این روش در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله ایران مورد استفاده است .

نورپلانت حداقل به مدت ۵ سال مؤثر است . نورپلانت یک روش قابل برگشت است و ۲۴ ساعت بعد از برداشتن آن تخمک گذاری به صورت قبل ( طبیعی ) برمی گردد و ۷۶ درصد زنانی که از این روش استفاده کرده اند در انتهای سال بعد از برداشتن حامله شده اند . در بسیاری از کشورها به عنوان روش پیشگیری از حاملگی تأیید شده است . این کپسولها غیر قابل جذب هستند و بتدریج زیرپوست هورمون آزاد می کنند .

مزایای استفاده از نورپلانت :
استفاده از آن راحت است .
تا ۵ سال از بارداری پیشگیری می کند .
اختلالی در فعالیتهای عادی فرد ، تمایلات جنسی یا تماس جنسی بوجود نمی آورد .
هیچگونه محدودیت سنی در استفاده از آن وجود ندارد .
زنانی که در نزدیک سن یائسگی هستند ، می توانند از این روش استفاده کنند .
تأثیری بر شیردهی ندارد . خانمهایی که در حال شیردادن هستند می توانند از این روش ۶ هفته پس از زایمان استفاده کنند .
روشی است که ارتباطی به مقاربت ندارد نیاز به هیچگونه اقدامی قبل از تماس جنسی ندارد .

موارد منع مصرف نورپلانت :
در زنانی که از داروهای ضد انعقادی مصرف می کنند .
بیماری کبدی و زردی
خون ریزیهای رحمی با دلیل ناشناخته
اختلالات خونی
حاملگی یا شک به آن ( نظیر عقب افتادن قاعدگی ) .
بیماری های عروقی مغز و بیماریهای مغز و بیماریهای قلبی - عروقی .
سرطان پستان و سایر سرطانهای وابسته به هورمون .
چنانچه زوجین تنها برای مدت کوتاهی مایل به پیشگیری از حاملگی هستند .

عوارض جانبی نورپلانت :
اکثر عوارض جانبی شناخته شده جدی نیستند و نمی توان بروز این عوارض را صرفاً به دلیل استفاده از نورپلانت دانست . شایعترین این عوارض تغییر در الگوی خونریزی قاعدگی است .
این تغییرات شامل تغییر در فاصله بین خونریزیها ، افزایش مدت و مقدار خونریزی عادت ماهانه و لکه بینی است .
این بی نظمی ها و به طور کلی اکثر عوارض نورپلانت ، به تدریج و به مرور زمان ( در فاصله ۶ تا ۱۲ ماهگی ) کاهش یافته و پس از سال دوم بسیار کمتر اتفاق می افتند ، اما می توانند در هر زمان ایجاد شوند .

غیر از اختلالات قاعدگی از دیگر عوارض نورپلانت به ترتیب شیوع می توان به موارد زیر اشاره نمود :
سرگیجه و حالت تهوع ، سردرد ، تغییرات خلق ، تغییر اشتها ، تغییر وزن ، جوش صورت ، تاری دید ، درد در قسمت سینه ، کاهش میل جنسی ، کم خونی ، حساسیت در پستان ، پرمویی ، التهاب پوست .

زمان کاشتن :
در هفت روز اول قاعدگی
بلافاصله پس از سقط یا در هفت روز اول پس از سقط .
اگر شیردهی وجود دارد ، نورپلانت را می توان ۶ هفته پس از زایمان کاشت .
اگر شیردهی وجود ندارد ، نورپلانت را تا حداکثر ۴ هفته پس از زایمان باید کاشت .

نحوه کاشتن و برداشتن :
کاشتن نورپلانت با بی حسی موضعی و ایجاد شکاف کوچکی در زیر پوست بازو و تحت شرایط استیریل انجام می شود و این عمل جراحی کوچک حدود ۱۰ دقیقه طول می کشد و نیاز به بخیه ندارد . برداشتن آن هم ۱۰ تا ۱۵ دقیقه طول می کشد .
در محل بی حسی برای یک یا دو روز ممکن است قدری التهاب یا گرمی ایجاد شود .
بانداژی که پس از کاشتن کپسول انجام شده است ، پس از سه روز برداشته شده و برداشتن گاز و چسب محل کاشت پس از ۵ روز باید انجام شود .
محل کاشتن تا سه روز خشک نگه داشته شود .

اختلالات قاعدگی ممکن است ایجاد شود ولی دلیل بر عدم پیشگیری از حاملگی نیست .
اولین ویزیت یک هفته پس از کاشتن کپسول و ویزیت های بعدی به ترتیب سه ماه و شش ماه بعد است وسپس سالی یکبار باید ویزیت گردد .
خارج کردن کپسولها پس از ۵ سال ضروری است . قبل از این مدت نیز هر موقع که فرد بخواهد باید کپسولها را خارج کرد .
احتمال بارداری پس از ۳ ماه از برداشتن نورپلانت ۴۰٪ و پس از ۲۴ ماه ۹۰٪ می باشد .

در صورت مشاهده موارد زیر باید به پزشک مراجعه کرد :
خارج شدن یکی از کپسولها .
درد شدید غیرقابل تحمل بازو .
باقی ماندن علائم گرما ، قرمزی یا درد در محل کاشتن کپسول .
دردهای شدید قسمت تحتانی شکم .

علائم هشدار دهنده :
در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر باید برای خارج کردن کپسولها مراجعه شود :
سردرد شدید و تکرارشونده به فرم میگرن برای اولین بار .
اختلال ناگهانی در بینایی .
ایجاد درد ناگهانی و تورم در ساق پا و یا تنگی نفس شدید و ناگهانی همراه با سرفه و خلط خونی .
بروز حاملگی .

واقعیتهایی در برابر باورهای غلط موجود
نورپلانت باعث سرطان نمی شود .
نورپلانت از محل کاشت خود حرکت نمی کند و کپسولها پس از کاشته شدن از زیرپوست بازو تغییر محل نمی دهد .
نورپلانت هیچگونه تأثیری بر روی حاملگی ندارد .

آمپولهای تزریقی
تزریق هورمون پروژسترون ( و در بعضی موارد همراه با استروژن ) به صورت ماهانه در چین و آمریکای لاتین طرفدار دارد و ۵/۱ میلیون زن از این وسیله استفاده می کنند و یکی از روشهای قابل برگشت پیشگیری از حاملگی است .
آمپولهای ضدحاملگی تزریقی اگر به طور صحیح استفاده شوند ، در زمره مؤثرترین روشها به شمار می روند و دراغلب فرهنگها مورد قبول هستند .
این آمپولها حاوی نوعی هورمون پروژسترون هستند و نوعی از آنها به مدت ۳ ماه اثر دارد .

اصولاً روشهای ضدبارداری تزریقی برای زوجهای زیر مناسب است :
زوجهایی که خانواده خود را کامل کرده اما تمایلی برای بستن لوله ها ندارند .
خانمهایی که به بچه خود شیر می دهند و مایل هستند از یک روش پیشگیری از بارداری استفاده کنند . لذا ۶ هفته پس از زایمان می توانند این روش را بکار ببرند .

خانمهایی که شوهرانشان وازکتومی شده اند و تا منفی شدن آزمایش اسپرم آنها ، باید از روش دیگری استفاده کنند .
افرادی که در مکان ثابتی زندگی نمی کنند و همیشه جابجایی و تغییر مکان دارند مانند عشایر .
خانم هایی که واکسن سرخجه زده اند و چند ماهی نباید حامله شوند .
کسانی که در استفاده از روشهای دیگر مثل قرصهای خوراکی که نیاز به یادآوری روزانه دارد ، موفق نبوده اند .

موارد منع مصرف :
حاملگی ، سرطان پستان یا دستگاه تناسلی زنان ، خونریزی رحمی با دلیل ناشناخته ، بیماری عروقی قلبی و لخته شدن خون ، سرطان و یا مشکوک به وجود سرطان ، توده پستانی یا ترشح غیرطبیعی از پستان ، بیماری وخیم کبدی و زردی و بیماری قند .

عوارض :
تغییرات قاعدگی بصورت قطع ، لکه بینی و نامنظمی قاعدگی .
احساس درد در پستانها .
سردرد .
افزایش وزن .
کاهش میل جنسی .
برگشت باروری با تأخیر همراه است و بطور متوسط چند ماه بعد از آخرین تزریق ، قدرت باروری باز می شود بیش از ۹۰٪ زنان مصرف کننده در طی ۲ سال بعد از قطع حامله شده اند .

زمان اولین تزریق :
در ۵ روز اول قاعدگی تزریق می شود . در صورت تمایل به ادامه پیشگیری از بارداری ، تزریق بعدی سه ماه بعد خواهد بود .
بلافاصله بعد از سقط .
خانمهایی که تازه زایمان کرده و به نوزاد خویش شیر نمی دهند ، می توانند بلافاصله از آمپول ها استفاده کنند .
درخانمهای شیرده بهتر است ۶ هفته پس از از زایمان تزریق انجام شود .

* توجه :
چنانچه خونریزی قاعدگی شدید و به صورت دفع لخته باشد و یا بیشتر از ده روز طول بکشد و یا چنانچه بین دو قاعدگی لکه بینی طولانی وجود داشته باید به پزشك مراجعه نمائید.