لکنت چیست ؟

لیلا رستم شیرازی [ آسیب شناسی گفتار و زبان ]آدرس وب سایت : www.leilarostamshirazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان رحیم ارباب ، ساختمان کاملیا ، طبقه سوم تلفن مطب : 36643711 - 031

لکنتیک اختلال ارتباطی است که بیش از 50 میلیون نفر در دنیا به آن مبتلا می باشند و شیوع آن در افراد مذکر تقریبا 4 برابر افراد مونث است .
لکنت عبارتست از آشفتگی در روانی طبیعی و الگوی زمانبندی گفتار و خصوصیات اولیه آن شامل یک یا تعداد بیشتری از موارد زیر است :

• وقفه هایی در تولید صداهایا هجاها

• تکرار صدا یا هجاها

• کشیدن صداها

• تولید کلمات با تلاش زیاد

• شکستن کلمات

• به میان انداختن صداهایی همچون : اوم، اِاِاِ ... درحین صحبت کردن

• رفتارهای همراه با حرکات ثانویه شامل رفتارهای عادتی عضلات دیگر قسمت های بدن فرد

این رفتار ها در شروع یا در طی لکنت پدیدار می شوند و غالبا برای رها شدن ، پنهان نمودن یا تصحیح ناروانی گفتار بروز پیدا می کنند .
ناروانی کلامی متناسب با سن ، جنس یا موقعیت گفتاری فرد می تواند متغیر باشد . لکنت زمانی اتفاق می افتد که این ناروانی ها در ده درصد یا مقادیر بیشتری از گفتار پدیدار شود و مدت لکنت در گفتار فرد می تواند از نیم ثانیه تا سی ثانیه طول بکشد و معمولا در اکثر موقعیتها همراه با تنش عضلانی می باشد .

علت وعلل لکنت زبان
بطور کلی محققین و متخصیصن بالینی که در حیطه تشخیص لکنت زبان فعالیت می کنند ، عقیده دارند که علت ایجاد لکنت یک عامل منفرد نیست بلکه یک مجموعه پیچیده می باشد .
از جمله علل مطرح شده منشا ژنتیکی آن است مکانیزم ایجاد کننده اش بطور دقیقی مشخص نشده است . یکی دیگر از مسایلی که در مورد علت لکنت از قدیم الایام مطرح بوده است مشکلات عاطفی و روانی می باشد

قبلا تصور می شد که علت اصلی لکنت مشکلات روحی و روانی است . درحالیکه امروزه مشخص شده که این مشکل تنها در مورد اقلیتی از افراد لکنتی آن هم به همراه علل دیگر می تواند در بروز لکنت نقش داشته باشد .

افرادی نیز که اظهار می کنند ، در هنگام ملاقات با افراد جدید و نا آشنا و همچنین هنگام صحبت کردن با تلفن مشکلاتشان بیشتر می شود ، باید بدانند که این مسائل اغلب نتیجه لکنت می باشد نه علت ایجاد لکنت .

در طی سالها ، مدل ها و فرضیات متفاوتی در مورد علت ایجاد لکنت مطرح شده است . یکی از غالبترین آنها براین اساس است که لکنت ممکن است به علت غیر طبیعی بودن بخش های پردازشگر مرتبط با گفتار در مغز باشد . تقریبا اولین مدل نوروفیزیولوژیک در ارتباط با لکنت در سال 1928 توسط اورتون و تراویس ارائه گردید و بدنبال آن تحقیقات در این زمینه به شکل های مختلف تا کنون ادامه یافته است و از نتایج آنها در زمینه تشخیص دقیق و درمان مناسب ریشه ای استفاده شده است . (اشکالات عملکردی مغز مانع از هماهنگی کافی و مناسب اجزاء سیستم گفتاری می شود .)

در تحقیقات جدید سعی براین بوده است که الگوهای فعالیت مغزی در افراد لکنتی شناخته شوند. با استفاده از دستگاه پت اسکن،مغز افراد دارایلکنتو بدونلکنت از نظر عملکرد مورد مقایسه و بررسی قرار گرفت ، نتایج نشان دهنده وجود عملکرد نامناسب قسمت هایی از مغز در هنگام خواندن متن و صحبت کردن در افراد دارای لکنت بود .

همچنین سطوح فعالیتی هر دو نیمکره مغز در افراد دارای لکنت بیش از افراد بدون لکنت بود ، که نشان دهنده درگیر بودن بخش های مختلف مغز افراد دارای لکنت در حین صحبت کردن و خواندن و همینطور تلاش و تنشی است که همراه آن می باشد .

در بررسی های انجام شده در طی زمان و پس از گذشت حدودیک سال درمان پیوسته گفتاردرمانی ، اسکن مغزی این افراد نشان داد که درگیری و فعالیت زیاد مغزی کاهش چشمگیری داشته است .
تشخیص لکنت اصولا می بایست توسط یک آسیب شناس گفتار انجام شود و نوع ، شدت و پیش آگهی آن مشخص گردد .

ارتباط مغز و گفتار

اساسا گفتار عالیترین عملکرد مغز ( سیستم عصبی مرکزی ) می باشد و از پیچیدگی خاصی برخوردار است . بطور کلی در لکنت زبان باید بدانیم که مشکل اصلی در مغز است نه در عضلات گفتاری .
اطلاعات بدست آمده براساس تحقیقات در طی سال ها نشان می دهد که تمامی توانایی های حرکتی بر اساس اطلاعات ورودی از طریق حس ها می باشند . زمانیکه یک فرد شروع به صحبت کردن می کند و کلمات را تولید می کند ، اطلاعات حسی از طریق مسیر های شنوایی ، لامسه و بینایی به مغز وارد شده ومنجر به تحریک فعالیت در بخش حرکتی مغز برای تولید روان تر و راحت تر کلمات می کند .

سخن پیچیده ترین مهارت حرکتی درسیستم عصبی می باشد و دارای حرکات عضلانی و مهارت های حرکتی بسیار پیچیده است . هنگامی که صحبت می کنیم ، راه می رویم می نویسیم یا موسیقی می نوازیم سیستم حرکتی عضلانی ما فعالیتی بسیار پیچیده و دقیق را انجام می دهد که یادگیری آن بسیار مشکل است و نیاز به تمرین در طول زمان دارد لیکن زمانی که آنها را فرا گرفتیم ، می توانیم آن اعمال را بدون فعالیت شدید ذهنی و بدون فکر کردن انجام دهیم و حال اگر بخواهیم کنترل ارادی تر بر روی اعمال خود داشته باشیم انجام آن عمل دستخوش تغییرات می شود .
بیشتر افراد دارای لکنت عقیده دارند که این مسئله ( توجه ارادی برای کنترل ) عامل لکنت یا عامل تشدید لکنت آنها می باشد . یعنی اجازه نمی دهند تا مراحل تولید گفتار بتواند بطور اتوماتیک فعالیت خود را انجام دهد .