تأثیر ورزش بر دیابت

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

آیا می دانید ورزش تاثیر بسیار زیادی از طریق کنترل قند خون در بهبود بیماران دیابتی دارد؟ بیماران دیابتی ( 1 و 2 ) چه ورزش هایی باید انجام دهند؟
ورزش در درمان دیابت بسیار مؤثر است زیرا نه تنها باعث پایین آوردن قند خون و کاهش مقاومت بدن به انسولین میشود؛بلکه خطربیماریهای قلبی و عروقی و نیاز به دارو در دیابت نوع دو(دیابت غیر وابسته به انسولین)را کاهش میدهد.در دیابت نوع دو،ورزش تا حدود زیادی باعث افزایش حساسیت سلولها نسبت به انسولین و کاهش مقاومت به انسولین می شودو از آنجایی که این حساسیت ایجادشده به انسولین 48 ساعت بعد از ورزش ازبین میرود تکرار ورزش در دوره های منظم برای کاهش مقاومت به انسولین در دیابت نوع 2 لازم است.ورزش همچنین از اثر هورمونهای ضد انسولین می کاهد و باعث بهبود کنترل کلوگز بدن می شود .

دیابت نوع اول که در جریان آن یا انسولین تولید نمی شود یا به مقدار اندک تولید میشود. دیابت نوع دوم که در جریان ان انسولین تولید می گردد ولی بدن نمی تواند از آن استفاده کند . دیابت حاملگی اختلال در تحمل گلوکز تمرینات هوازی نیاز به انسولین را کاهش می دهد

تحقیقات انجام شده بر روی بیماران دیابتی نشان میدهد که ورزش نقش مهمی در بهبود سلامت افراد دیابتی دارد ورزش؛کلوگز و کلیگوژن را در داخل ماهیچه های بدن می سوزاند و در حین و بعد از ورزش قند خون وارد ماهیچه ها می شود و سطح کلوگز و کلیگوژن را به حد طبیعی می رساند. همچنین وجود برنامه های منظم ورزش در بیماران دیابتی عکس العمل شدید انسولین را از بین میبردچون به عضلات و کبد عادت داده میشود که کلیگوژن بیشتری ذخیره کنند.

دیابت نوع دو،ورزش تا حدود زیادی باعث افزایش حساسیت سلولها نسبت به انسولین و کاهش مقاومت به انسولین می شودو از آنجایی که این حساسیت ایجادشده به انسولین 48 ساعت بعد از ورزش ازبین میرود تکرار ورزش در دوره های منظم برای کاهش مقاومت به انسولین در دیابت نوع 2 لازم است و همچنین در ورزشهای درازمدت مشاهده می شود که حساسیت سلولها به انسولین افزایش می یابد که این امر در بهبود وضعیت بیماران دیابت به خصوص بیماران دیابت غیر وابسته به انسولین با اهمیت است.یک برنامه صحیح کنترل بیماری قند در بیماران دیابتی غیر وابسته به انسولین به کاهش وزن این بیماران کمک می کند.کاهش وزن بر اثر ورزش باعث کاهش بافت چربی می شود بنابر این مقاومت به انسولین در سلولها کاهش و به این ترتیب مصرف داروهای خوراکی پایین اورنده قند خون کم می شود پزشکان اعتقاد دارند ورزش بیماران دیابتی باید به صورت هوازی باشد .

تمرینات هوازی به تمریناتی گفته میشود که با مصرف اکسیژن توأم باشد.بهترین تمرین هوازی دویدن در مسافتهای طولانی و با آهنگ آرام است و این تمرینات شامل اسکی؛صحرانوردی؛شنا؛دویدن آرام؛دوچرخه سواری؛پیاده روی است.امروزه محققان دریافته اند که استراحت بیماران دیابتی کار نادرستی است.مطالعات نشان داده که استراحت بر روی تخت حد اقل به مدت 7 روز باعث اختلال در متابولیسم قند خون می شود

ورزش و دیابت نوع اول
بررسی ها روی اثر ورزش در افراد بالغ مبتلا به دیابت نوع 1 نتایج مثبتی داشت،بررسی کاستیل و همکارانش در یک گروه 12 نفری مبتلا به دیابت نوع 1 و مقایسه آنان با گروه شاهد و سالم پس از 10 هفته دوی استقامت نشان داد که غلظت قند خون ناشتا کاهش یافته بود.افراد مبتلا به دیابت نوع 1 پس از تمرینات بدنی حساسیت بیشتری نسبت به انسولین تزریق شده نشان دادند.

در مطالعه با کوبسن و همکارانش یک کاهش 12 درصدی در مقدار انسولین تجویری بیماران مورد مطالعه را ثابت کرد.به نظر می رسد افزایش حساسیت انسولین به تعداد جلسات ورزشی و شدت ورزش وابسته باشد.ورزشهای شدید و سخت نهایتا برای 24 ساعت نیاز به انسولین را کاهش می دهندولی تمرینات مستمر و مداوم با شدت متوسط برای چند روز اثرات خود را در این زمینه به صورت پایدار نشان می دهند .برداشت ،انتقال و متابولیسم گلوکز بعد از ورزش افزایش می یابد و گاهی تا 48 ساعت پس از اخرین جلسه تمرین ادامه می یابد.
توصیه های عمومی فعالیت ورزشی ویژه دیابت نوع اول:
نوع هوازی: پیاده روی، دوی نرم، دوچرخه سواری، اسکی،
نوع قدرتی: برنامه های تمرینی دوره ای با استفاده از وزنه های سبک با 10 تا 15 تکرار
تا90 درصد حداکثر تواتر قلبی یا 50 تا 85درصد حداکثر اکسیژن مصرفی 60 شدت
تا 60 دقیقه علاوه بر 5 تا 10 دقیقه برای گرم کردن و سرد کردن 20 مدت
روزانه برای اطمینان از کنترل مطلوب گلوکز خون دفعات
ورزش در دیابت نوع 2:
ارزش منحصر به فرد تمرینات ورزشی در افراد مبتلا به دیابت نوع 2:
توانمند شدن عظلات اسکلتی در برداشت گلوکز ،بدون آنکه نیاز به انسولین داشته باشند.این پاسخ برای عظلاتی که فعالیت ورزشی دارند جنبه اختصاصی دارد و به عظلات دیگر سرایت نمی کند.اگر تمرینات ورزشی از نظر مدت و شدت کافی باشند این ویژگی می تواند برای یک دوره زمان طولانی حفظ شود
اثرات و فوائد درمانی ورزش در افراد مبتلا به دیابت نوع 2:
*کاهش سطح گلوکز و انسولین خون
* بهبود پاسخ ترشح انسولین به محرکهای خوراکی گلوکز
* بهبود حساسیت محیطی و کبدی نسبت به انسولین
*افزایش سطح سلامت بدن
* بهبود وضع چربی خون و کاهش فشار خون
*بهبود وضعیت روانی
توصیه های عمومی فعالیت ورزشی ویژه دیابت نوع 2
همانند دیابت نوع اول است فقط تعداد دفعات تمرین 3 تا 5 بار در هفته می باشد