در فصل بهار، هر روز که از خانه خارج میشویم، سرسبزی شهر چشمهایمان را نوازش میدهد. اما این فصل همراه است با شروع گرم شدن هوا و افزایش تابش نورخورشید؛ تابشی که با وجود فواید بسیارش میتواند آثار منفی و مضری هم برای سلامت پوست داشته باشد، بهخصوص برای آنها که معتقدند بهار تنها فصلی است که در آن پوست مراقبت نمیخواهد...
بسیاری میگویند پوست در زمستان خشک میشود و در تابستان هم باید از آفتاب درامان بماند ولی بهار، این فصل معتدل، با پوست مهربان است. نظر شما را در اینباره نمیدانم اما دکتر نیلفروشزاده، متخصص پوست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در گفتوگو با «پوست و مو»ی این هفته تاکید کرده است که مراقبت از پوست فصل نمیشناسد و باید این كار را مانند نیاز به غذا برای بدن دانست و به سلامت پوست بها داد و آن را از آلودگیهای محیطی حفظ كرد.
سلامت : برای كسانی که معتقدند بهار پوست را لطیف میکند و نیازی هم به مراقبت از آن در این فصل نیست، چه صحبتی دارید؟
خیلی از مردم بهدلیل تمیزی و رطوبت هوا در بهار، شاهد بهتر شدن وضعیت پوست خود هستند اما اینکه مراقبتهای پوستی را به بهانه پاکی هوا و کمتر شدن آلودگی تعطیل کنیم، اصلا منطقی نیست. همه ما بهخصوص کودکان و نوجوانان به دلیل شرایط آبوهوایی در فصول بهار و تابستان، بیشتر در معرض مستقیم نورآفتاب قرار میگیریم. بهخصوص پسرها كه بیشتر برای شنا به استخر و دریا و برای بازی به محیط پارک و فضاهای آزاد میروند. در حالی كه قطعا اگر از پوست مراقبت نکنیم، سلامت ما به خطر میافتد. گذشته از این، گرما و افزایش تدریجی حرارت در فصل بهار عامل مهم روند افزایش تعریق است بنابراین اگر بهداشت پوست رعایت و شستشوی مناسب آن انجام نشود، میتواند باعث بروز بیماریهایی در پوست و مو شود.
سلامت : مشکلات پوستیای وجود دارد که در فصل بهار شایع شوند؟
بله، افرادی هستند که به نورآفتاب حساسیت دارند یا داروهایی مصرف میکنند که پوست را به نورآفتاب حساس میکند، بنابراین در فصول سرد پاییز و زمستان علائم مهمی ندارند ولی با شروع بهار بهتدریج متوجه علائم پوستی مانند سرخی و التهاب و تورم در مناطق باز پوست مانند صورت میشوند. افراد سالمند بیشتر از این نظر باید تحتمراقبت باشند چون بهدلیل مصرف داروهای متعدد، بیشتر ممكن است در شروع بهار متوجه علائم در صورت یا پشت دستها شوند كه در صورت مشاهده این تغییرات پوستی باید با پزشک معالج خود مشورت کنند.
علاوه بر این، در بهار مردم بیشتر به مسافرت و گردش میروند و گاهی بهدلیل نیاز به اسکان در منازل استیجاری بهخصوص در شهرهای شمالی کشور، پزشکان متخصص پوست بیشتر با بیمارانی برخورد میکنند که دچار عفونتهای انگلی مانند شپش، گال و بهخصوص گزش حشرات شدهاند که در این صورت به مداوای همه افراد خانواده نیاز است.
سلامت : پس باید به ساکنان مناطق شمالی هشدار بهاره در اینباره بدهیم.
نه لزوما، چون گزش حشرات در ساکنان بومی علائم پوستی ایجاد نمیكند و پوست آنها در برابر این گزشها مصونیت پیدا کرده است ولی بهدلیل اینکه در حافظه سلولهای پوستی افراد غیربومی چنین تماسی وجود نداشته، این سموم وارد بدنشان میشود و دچار دانههای قرمز رنگ متعدد و خارشدار میشوند که در محل گزش یا عبور حشره از روی پوست به وجود میآید. تنها توصیه ما استفاده از پشهبند و حشرهکشهای استاندارد در اتاق خواب است که میتواند یک راه پیشگیری از گزش حشرات باشد، بهخصوص کودکان بیشتر در معرض ظهور این علائم پوستی هستند.
سلامت : افزایش احتمال حساسیت تنفسی و آبریزش بینی و چشم در بهار شناخته شده است اما آیا این در مورد حساسیت پوست هم صادق است؟
امكانش وجود دارد اما نمیتوان به قطعیت گفت. حساسیت تنفسی که بهدلیل تشدید آلرژیها با محرکهایی مثل شروع گردهافشانی گیاهان بیشتر ایجاد میشود، از نظر علل زمینهساز با آلرژی پوستی تفاوت دارد. هر فردی باید محرکهایی که باعث حساسیت پوستیاش میشود، بشناسد مثلا غذاها داروها یا نورخورشید یا خشکی هوا میتواند باعث بروز این مشکل شود.
به افرادی که پوست حساسی دارند، توصیه میكنم پوست خود را مرطوب نگه دارند چون هرچه خشكتر باشد دفاع پوست در مقابل آلرژنها كم میشود. به محض خارش پوستی یا شروع علامتها هم آنتیهیستامین بخورند چون اگر خارش شروع شود فرد با خاراندن میتواند به پوست خود صدمه بزند. با گرم شدن هوا و تعریق پوست بدن، به شستشوی روزانه پوست بیشتر اهمیت دهند وگرنه محیط مناسب برای رشد قارچها در پوست فراهم میشود. خارش و ایجاد لکههای تیره یا روشن و قهوهای و گاه نارنجی در تنه از نشانههای درگیری پوست با قارچ است.
سلامت : چگونه میتوان پوست را برای رشد این قارچها نامناسب کرد؟
با پوشیدن لباسهای روشن و شستشوی مناسب روزانه با شویندههای غیرالکلی و آب ولرم. کسانی که در فصل بهار و تابستان لباس تیره میپوشند، بهدلیل جلوگیری از دفع گرمای پوست و جذب بیشتر گرمای نورآفتاب، زمینه را برای افزایش تعریق مناطق پوشیده بدن فراهم میکنند. بهترین کار برای پیشگیری از مشکلات پوست، استفاده از ضدآفتاب است بهخصوص اگر در بین ساعتهای 10 صبح تا 3 بعد از ظهر که گرما بیشتر است، مجبور به حضور در محیط بیرون باشند.
سلامت : در مورد استفاده از مرطوبکنندهها چطور؟
در فصل بهار و تابستان غدد چربی فعالترند و نیاز به مرطوبكننده، به اندازه فصل پاییز و زمستان نیست اما اگر پوست شما خشک است یا در محیط بادخیز هستید، حتما باید رطوبت پوست را با استفاده از مرطوبکننده مناسب تامین کنید. اگر پوست خشکی دارید باید در انتخاب نوع شویندهها هم دقت کنید که مواد حاوی مرطوبکننده بزنید نه شویندههای صابونی که پوستتان را بیشتر خشک میکند.
مراقبتهای بهاره
سلامت: بهعنوان یک متخصص پوست، ضروریترین مراقبتهای پوستی فصل را چه میدانید؟تاکید بر استفاده از حالتدهنده و نرمکنندههای مناسب مو بعد از شامپوکردن به نظرم از مراقبتهای ضروری در بهار است. اغلب خانمها بهدلیل تغییر ظاهر در ایام عید،با مواد شیمیایی گوناگون به موهایشان آسیبزدهاند و بهتر است اگر نوک موهایشان خشک شده و شکستگی دارد، کمی آنها را کوتاه و حتما با نرمکننده مناسب تا رویش موی جدید از آسیب محافظت كنند.
مصاحبه هفته نامه سلامت با دکتر نیلفروش زاده شماره 469