تخمدان پلی کیستیک - بخش دوم

دکتر منصوره پژمان منش [ متخصص جراحی زنان ، زایمان و فلوشیپ نازایی ]آدرس وب سایت : www.dr-pejmanmanesh.ir
آدرس مطب : اصفهان ، دروازه شیراز ،ابتدای خ چهارباغ بالا ،نبش کوی بهار آزادی ،مجتمع بهار ،طبقه دوم واحد 205 تلفن مطب : 36206186 - 031

درمان تنبلی تخمدان :

آیا تخمدان پلی کیستیک (PCO ) قابل درمان است ؟

اگرچه تخمدان پلی کیستیک بطور کامل برگشت پذیر نیست و تمام داروهایی که جهت درمان تنبلی تخمدان وجود دارند صرفا جهت درمان علامتی بکاربرده میشوند اما کارایی بسیاری دارند. در صورتی که فرد مبتلا به تنبلی تخمدان تحت نظر متخصص زنان و نازایی باشد و به توصیه های پزشک عمل کند میتواند یک زندگی عادی و بدون علامت و عوارض جدی بیماری داشته باشد.

درمان قطعی PCO :

بسیاری از بانوان بدنبال راهکارهای درمان قطعی تنبلی تخمدان هستند.متاسفانه علی رغم اطلاعات غلط در برخی منابع ، تخمدان پلی کیستیک بدلیل ماهیت ژنتیکی که دارد درمان قطعی ندارد. اما این نوید را هم می دهیم که بانوان عزیزی که دچار تنبلی تخمدان هستند با درمان علامتی و کنترل علایم بیماری PCO و رعایت توصیه های پزشک فوق تخصص زنان و نازایی میتوانند حتی تا مدتها بدون مصرف دارو هم ، بدون علامت باشند و حتی بارداری خودبخود را تجربه کنند.

درمان علایم تخمدان پلی کیستیک :

توجه : اولین و مؤثرترین گام در جهت درمان تنبلی تخمدان ، کاهش وزن است که با افزایش فعالیت بهمراه یک رژیم غذایی مناسب میسر میشود. حتی اگر 5%وزن اولیه کاهش پیدا کند تا حدود بسیارزیادی ازعلایم سندرم پلی کیستیک ( PCO ) کاسته میشود.در مطالعات دیده شده که با این روش تخمک گذاری منظم شده و حتی بارداری نیز صورت گرفته است.

1- قرصهای ضد بارداری:

انواع قرصهای ضد بارداری و مشتقات انها ، رایج ترین دارویی است که در افراد PCO تجویز میشود. این داروها دردرمان تنبلی تخمدان مؤثربوده و جهت تنظیم سیکل قاعدگی و جلوگیری از رشد بیشتر موهای زاید تجویز میشوند. این قرصها اگر همراه با داروهای ضد هورمون مردانه مصرف شوند بیشترین تأثیر را علیه موهای زاید در مبتلایان به تخمدان پلی کیستیک خواهند داشت.قبل از مصرف قرصهای ضد بارداری حتما باید با تست بارداری از باردار نبودن فرد مطمئن شد.این داروها ممکن است در برخی خانمها عوارض ناخواسته ای ایجاد کنند مثلا در افراد سیگاری و یا در سنین بالا یا چاقی ممکن است باعث ایجاد لخته در عروق پا شوند و.....بنابراین باید با تجویز پزشک مصرف شوند.
توجه : اصلا نگران افزایش وزن در اثر مصرف قرصها نباشید . قرصهای LD به هیچ عنوان باعث اضافه وزن نمی شوند. احساس نفخ ، ورم ، تهوع ، لکه بینی و سنگینی سینه ها نیز بعد از چند ماه از بین خواهند رفت.

2- پروژسترون :

پروژسترون نیز دارویی بسیار مؤثر در تنظیم سیکل قاعدگی درتنبلی تخمدان است . البته طول مدت درمان بستگی به نظر پزشک متخصص زنان دارد.این دارو باعث پیشگیری از بارداری نشده و در درمان جوشهای صورت و بدن و موهای زاید نیز کارایی ندارد.اما جهت پیشگیری از بدخیمی رحم بسیار مؤثر است.پروژسترون از شایعترین داروهای مورد تجویز در تخمدان پلی سیستیک ( PCO ) و کاملا بی ضررمی باشد .

3- لیزر:

بیماران PCO که از موهای زاید بدن و صورت رنج می برند میتوانند از درمانهایی دارویی رایج ، دپیلاتورها و نیز در مواردی به توصیه پزشک از لیزر درمانی و الکترولیزاستفاده کنند.

4- مت فورمین :

مت فورمین دارویی ساده که برای کنترل قند در افراد دیابتی تجویز میشود اما در خانمهای مبتلا به تخمدان پلی کیستیک نیز جهت حفظ تعادل هورمونی و برگرداندن عملکرد طبیعی تخمدان بسیارعالی است.مت فورمین داروی کاهنده وزن نیست اما در صورتی که در کنار رژیم غذایی کم کالری و ورزش استفاده شود در کاهش وزن کمک کننده است.مت فورمین باعث یکسری علایم گوارشی می شود که برای بیمار ممکن است آزار دهنده باشد ولی با مصرف دوز کم و افزایش تدریجی دوزطبق دستور پزشک تحمل آن راحت تر می شود. این دارو ممکن است برای تمام افراد مبتلا به تنبلی تخمدان یا PCO مناسب نباشد و دوز آن توسط پزشک تعیین میشود.

5- درمان ناباروری :

اولین قدم در درمان نازایی در PCO ها همانطور که اشاره شد کاهش وزن است که تخمک گذای و عملکرد تخمدان را به حد طبیعی بر میگرداند.داروهایی نیز جهت تقویت تخمدان وجود دارند که ممکن است به تنهایی و یا همراه با مت فورمین و سایر داروها تجویز شوند ( بطور مفصل در مقاله درمان ناباروری توضیح داده شده است).

توصیه هایی برای افراد مبتلا به PCO :

خامهایی که سیکلهای نامرتب دارند باید از نظر ضخامت رحم و وجود تغییرات بدخیمی بررسی شوند .ولی جای هیچ نگرانی نیست این کار به راحتی با انجام سونوگرافی واژینال و در صورت لزوم با یک نمونه برداری ساده از دیواره رحم صورت می گیردکه بصورت سرپایی نیز قابل انجام است. در صورتی که تحت نظر پزشک باشید پیشگیری و درمان آن نیز به موقع انجام می شود . بدلیل ماهیت ژنتیکی تخمدان پلی کیستیک ( که در واقع یک اختلال متابولیک و غددی است ) حداقل افراد مؤنث خانواده نیز باید از نظر دیابت و عدم تحمل گلوکز بررسی و غربالگری شوند.

توجه:

در افراد مبتلا به تخمدان پلی سیستیک ( PCO ) ، به علت تنبلی تخمدان و تخمک گذاری نامنظم و کم ، تاخیر در باروری شایع است. توصیه میشود در صورتی که 6 ماه پس از اقدام به بارداری ، بارداری رخ نداد حتما به پزشک فوق تخصص نازایی مراجعه فرمایید.خانمهای مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک در صورتی که تحت نظر پزشک فوق تخصص ناباروری باشید و به توصیه های پزشک عمل کنید نگران بارداری نباشید.

دکتر منصوره پزمان منش جراح و متخصص زنان ، فوق تخصص نازایی و آی وی اف اصفهان