شروع غذای کمکی در نوزادان

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

دستگاه گوارش نوزاد در حوالی 6 ماهگی برای پذیرش غذای نیمه جامد آمادگی لازم را پیدا میکند و بنابراین شروع تغذیه کودک با غذای کمکی از شش ماهگی صورت میگیرد.البته در بعضی از کودکانی که دچار افت وزن هستند، غذا از 4 ماهگی داده میشود. با زود شروع کردن غذای کمکی احتمال ابتلاء به اسهال و آلرژی در کودک افزایش یافته و تمايل وی به شير مادر نیز كمتر مي شود.

شروع تغذيه تكميلي بدان معنا نيست كه مادر دفعات شير دهي را كم كند بلكه بايد هر زمان كه كودك تمايل داشت شير خود را به او بدهد(حداقل 8 بار در شبانه روز) .نيمي از انرژي مورد نياز كودك در اين سنين بايد از طريق شيرمادر و باقيمانده از غذاي كمكي تامين شود.به طور کلی در سال اول زندگی اول شیر بعد غذا و در سال دوم اول غذا و بعد شیر توصیه میشود.در سال اول،بعد از تغذیه نوزاد با شیر مادر غذای کمکی باید به او داده شود و هرگز قبل یا در فواصل تغذیه با شیر مادر از غذای کمکی نباید استفاده کرد.

توصیه میشود در ابتدا،دادن غذا با یک نوع ماده غذایی ساده شروع شود و کم کم به مخلوطی از چند نوع افزایش یابد.بین اضافه کردن مواد غذایی مختلف 7-5 روز فاصله باشد تا نوزاد اول به یک نوع غذا عادت کند و بعد غذای جدیدی به او داده شود.در شروع غذاها باید نسبتا رقیق و غلظت آنها کمی بیشتر از شیر مادر باشد و به تدریج بر غلظت آنها افزوده شود.این کار به یادگیری مهارت جویدن کمک میکند.

اصول شروع تغذیه تکمیلی در سال اول و آغاز هفت ماهگی

• هفتة اول: فرني آرد برنج
• هفتة دوم: حريره بادام
• هفتة سوم: سوپ با انواع سبزيجات
• هفتة چهارم: سوپ سبزيجات با گوشت
• در هشت ماهگی: زردة تخم مرغ، حبوبات نرم، آب ميوه
• در نه ماهگی: سایر حبوبات

نکات مهم در تغذیه تکمیلی

• سبزیجات باید در آخرین لحظات پخت اضافه شوند و در ظرف نیز بسته باشد تا ویتامینهای آن از بین نرود.
• در سال اول زندگي از اسفناج، گوجه فرنگي ،توت فرنگي،گيلاس ،آلبالو،كيوي،خربزه،عسل ،سفيده تخم مرغ و شیر گاو نباید استفاده کرد زیرا احتمال آلرژی زایی آنها زیاد است.
• همزمان با شروع غذاي كمكي ، قطره آهن روزانه 15 قطره در روز داده میشود.بعد از دادن قطره آهن بهتر است بلافاصله به نوزاد آب بدهیم تا از سیاه شدن دندانها جلوگیری شود.
• همزمان با شروع غذاي كمكي آب جوشيده سرد شده به کودک داده میشود.
• در سال اول،به سوپ یا غذای کودک نباید نمک،شکر یا چاشنی اضافه کرد.
• نگهداری غذای کمکی نوزاد حداکثر تا 24 ساعت در یخچال اشکال ندارد.
• برای رشد مناسب و جلوگیری از افت رشد، دادن آب ميوه را به 120 الي 180 سي سي در روز باید محدود شود.

سن و مقدار مصرف آب میوه

• 3-2 سال 2/1 ليوان
• 4 سال و بزرگتر 4/3 ليوان

از محصولات حاوی سوربيتول مثل آب سيب يا آب گلابی درزمان ابتلا کودک به اسهال بپرهيزيد.

در صورت کندی یا افت رشد کودک ،غذای کودک را باید مقوی و مغذی کرد.مقوي كردن یعنی اضافه كردن موادي كه فقط انرژي غذا را بيشتر ميكند و مغذی کردن یعنی اضافه كردن موادي كه علاوه بر انرژي، پروتئين و ويتامين واملاح غذا را بيشتر ميكند. برای مقوی کردن اضافه كردن روغن و کره و افزودن شکر به غذای کودک مفید است.برای مغذی کردن اضافه كردن سبزيجات برگ سبز و نارنجي رنگ مانند جعفري، شوید ،گشنيز ؛ كدو حلوائي و هويج ...

به سوپ يا پلوي كودك برای تامین ويتامين A،اضافه كردن مخلوط آرد غلات و حبوبات تفت داده شده برای تامین پروتئین و افزودن پودر جوانه غلات و حبوبات به سوپ كودك برای تامین ویتامیتهای ب مفید است.برای افزودن پروتئين بيشتر به غذا افزودن مقداري گوشت ، اضافه كردن لوبيا و عدس كاملا پخته و له شده ،افزودن تخم مرغ بصورت رنده و نیز عصاره قلم به سوپ یا غذای کودک توصیه میشود.

پایش رشد

میزان رشد کودک (قد و وزن) را با بچه های هم سن او نباید مقایسه کرد.روند رشد کودکان بسته به عوامل ژنتیکی و محیطی متفاوت است.اگر منحنی رشد کودک به سمت بالا سیر کند رشد طبیعی است.اگرافقی شود کودک دچار توقف رشد شده و در صورتی که به سمت پایین برود نشان دهنده افت رشد است. البته بیشتر نوزادنی که از نظر ژنتیکی چاقند ولی ریز به دنیا می آینددر 6-3 ماهگی منحنی رشدشان به بالا و به طرف منحنی اصلی خود انتقال پیدا میکند.بیشتر نوزادنی هم که از نظر ژنتیکی لاغرند ولی درشت به دنیا می آیند برای چندین ماه منحنی رشدشان ریز پیش میرود و اغلب تا 13 ماهگی بهمنحنی اصلی خود نمی رسند.

پس بررسی منحنی رشد بهترین ملاک برای قضاوت روند رشد کودک است.