پرسش و پاسخ درباره وازکتومی یا بستن لوله در مردان

دکتر مجید حقیقت [ متخصص کلیه و مجاری ادراری ]آدرس وب سایت : www.drhaghighat.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس آبادی ، مقابل بیمارستان عیسی بن مریم ، ساختمان 71 تلفن مطب : 3220549 - 031

وازکتومی یابستن لوله در مردان با درصد موفقیت بالای 95/0 تا 95/99 یکی از قطعی ترین روش های جلوگیری از باروری است که انجام آن با کمترین استرس به فرد و با بی حسی موضعی و در زمان حدود 10 دقیقه قابل انجام است و دوره نقاهت کوتاه مدت 24 تا 72 ساعت می باشد. پس از ترمیم احتیاج به کشیدن بخیه نمی باشد. احتمال عود و باز شدن مسیر وازدفران بین 5 تا 05/0% می باشد که بسته به تکنیک وازکتومی متفاوت است.

آیا پس از وازکتومی، در صورت تمایل می توان مجرای وازدفران را مجدداً باز نمود؟

پس از وازکتومی، درصورت تمایل فرد به باروری مجدد، قابلیت باز کردن مجدد لوله به روش جراحی وجود دارد. البته بایستی در نظر داشت که درصد موفقیت باز کردن مجدد وازدفران قطعی و 100 درصد نمی باشد. چون به مرور زمان افزایش فشار مجاری اسپرم، به تدریج منجر به تخریب بافت مجاری و لوله های اسپرم ساز (seminifrous Tubul) و در نتیجۀ ناباروری دائمی می گردد.

چه بیمارانی کاندید مناسبی برای باز کردن مجرا وازدفران پس از وازکتومی می باشد؟

اگر فردی احتمال دارد در آینده داوطلب داشتن فرزندی باشد توصیه می گردد که از انجام وازکتومی صرف نظر کند. ولی اگر به هر دلیلی فرد وازکتومی شده خواستار داشتن فرزندی دیگر شد میتوان با جراحی (وازو وازستومی) اقدام به باز کردن مجرا کرد .

هرچه فاصله زمانی بین انجام وازکتومی و جراحی باز کردن لوله کمتر باشد و تکنیک انجام جراحی بهتر باشد ، شانس موفقیت عمل بیشتر خواهد شد . بهترین زمان کمتر از 2 سال فاصله زمانی و در فردی که بیش از 10 سال از وازکتومی گذشته باشد کمترین درصد موفقیت انتظار می رود.

روش انجام باز کردن مجدد وازکتومی چیست؟

بر خلاف وازکتومی که اقدامی ارزان قیمت ، سریع و از نظر تکنیکی آسان می باشد، باز کردن آن روشی مشکل ، زمان بر، و گران قیمت می باشد. بهترین روش انجام به روش میکروسرجری (استفاده از میکروسکوپ و بزرگنمایی حین جراحی) می باشد و دقت و ظرافت حین جراحی تعیین کننده می باشد.

در این روش لولۀ وازدفران که قطر بیرونی حدود 5/1-1 میلیمتر و قطر لومن داخلی آن حدود 1/0 می باشد بوسیله نخهای جراحی بسیار باریک که به سختی با چشم قابل مشاهده می باشد از طریق دید میکروسکوپی در 2 تا 3 لایه، عمل پیوند دو سر لولۀ وازدفران انجام می گیرد.
پس از انجام یک عمل وازووازوستومی موفق ، حتی باز ممکن است جهت بارور شدن احتیاج به درمان دارویی و یا اقدامات کمک لقاحی نیز باشد.

در صورت بروز درد پس از وازکتومی چه اقدامی بایستی انجام گیرد؟

از عوارض دیررس وازکتومی درد می باشد این درد ممکن است دائمی و یا هنگام تحریک جنسی و نزدیکی باشد دلیل بروز درد در بعضی افراد به درستی مشخص نیست . ممکن است افزایش فشار حرکت اسپرم، در لوله مسدود شده، عامل آن باشد ولی عوامل عصبی و روحی معمولاً بسیار تأثیر گذار است.

به هر حال درمان درد در بیمارانی که درد باعث آزار طولانی مدت می گردد باز کردن مجدد مجرای وازدفران و یا خارج کردن تمامی مسیر لولۀ وازدفران می باشد (Vasoepididymectomy) که خود این اقدام روش هزینه بر و زمان بر است.

چه افرادی می توانند وازکتومی انجام دهند؟

بهترین کاندید وازکتومی مردی است که به تعداد مورد علاقه فرزند دارد و به هیچ وجه خواستار فرزندی در آینده نیست و از نظر شرایط روان سکسی (پسیکوسکوسوال)(Psychosexuall) مشکلی ندارد می باشد.

اقدامات لازم بعد از وازکتومی یا عقیم سازی مردان چیست؟

24 ساعت استراحت پس از انجام وازکتومی لازم است ، مسکن و در صورت صلاحدید پزشک جراح، آنتی بیوتیک لازم است . همچنین مدت حدود 3 ماه پس از وازکتومی، زمان لازم است بگذرد تا مایع منی فرد فاقد اسپرم و کاملاً نابارور گردد .

3 ماه پس از وازکتومی (عقیم سازی مردان) لازم است آزمایش مایع منی از نظر وجود اسپرم در سه مرحله انجام گیرد و در صورتی که مقدار اسپرم صفر باشد فرد می تواند عمل و موثر و کامل شده بداند ، لذا پس از وازکتومی تا 3 ماه سایر اقدامات جلوگیری کننده از باروری مثلاً استفاده از کاندوم توصیه می گردد.