روشهای کنترل دردهای حاد بعد از عمل

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

راههای تجویز داروی مسکن :

اقدامات درمانی معمول شامل تجویز داروهای مسکن غیرمخدری و مخدری ( Opioid ) می باشد. روش های علمی تسکین دردهای حاد بعد از عمل استفاده از هر دو دسته داروی مخدری و غیر مخدری را همراه با بکارگیری بلوک های عصبی به عنوان روش انتخابی تسکین کامل درد بعد از عمل معرفی می کنند.
روش های خوراکی، تزریقی ( عضلانی، وریدی، زیر جلدی ) جذب پوستی یا مخاطی، بلوک های عصبی مرکزی یا محیطی، با یا بدون گذاشتن کاتتر، انواع راههای تجویز دارو هستند.

تزریق عضلانی : شایعترین روش برای کنترل دردهای بعد از عمل بوده ولی دارای عوارض ناخواسته فراوانی مانند، تزریق دردناک ( بخصوص در اطفال )، بیدردی ناکافی و تأخیر در تجویز و تأثیر دارو و غیره می باشد.

تزریق وریدی :بهترین روش کنترل درد بوده زیرا دارای اثرات ناخواسته تزریقات مکرر عضلانی نبوده و سطح خونی مناسبی برای ایجاد بیدردی بوجود می آورد ولی بیماران نیاز به مراقبتهای پرستاری بیشتری دارند.

به همین دلیل امروزه بهترین روش برای تزریق وریدی برای کنترل دردهای حاد بعد از عمل روش تزریق توسط خود بیمار (Patient Controlled Analgesia- PCA ) بوده که بوسیله پمپ های تزریق PCAاز پیش برنامه ریزی شده توسط پزشک، انجام می گیرد.

مزایای پمپ PCA :
1- عدم نیاز به تزریق دردناک
2- کاستن از زمان درخواست دارو تا زمان تزریق دارو
3- بیدردی بهتر قبل از شروع درد
4- پذیرش بهتر از سوی بیماران
5- الگوی بهتر خواب
6- عملکرد بهتر ریوی بعد از عمل و عوارض کمتر تنفسی
7- ترخیص سریعتر بیماران و کاهش زمان بستری بیماران

روش بلوکهای عصبی مرکزی مانند بلوکهای اپیدورال، اسپانیال، کودال و بلوکهای عصبی محیطی یا رژیونال نیز استفاده می شوند که گاهاً از گذاشتن کاتتر برای تزریقات مکرر استفاده می شود.

انجام بلوک اپیدورال با کارگزاری کاتتر نیز یکی از رایج ترین روشها برای ایجاد بیدردی در حین عمل و بعد از آن می باشد، که همکاری و پذیرش آن از طرف بیمار در موفقیت این روش بسیار حائز اهمیت است.

بیدردی اپیدورال را نیز می توان با کمک PCA از طریق کاتتر اپیدورال بوجود آورد تا هم مزایای بیدردی اپیدورال و هم مزایای PCA وجود داشته باشد.
- بطور کلی امروزه در جوامع پیشرفته برای کنترل دردهای بعد از عمل توصیه به استفاده از پمپ های تزریق PCA بصورت وریدی یا همراه با کاتترهای اپیدورال می باشد.

- خوشبختانه سرویس کنترل درد حاد در برخی از بیمارستانهای کشور و شهر اصفهان مانند بیمارستان سینا مشغول خدمت رسانی به بیماران نیازمند می باشد و امیدواریم که با فعال شدن این سرویس در سایر مراکز آموزشی و درمانی کشور بتوانیم شاهد تحول چشمگیری در کاهش دردهای بیماران باشیم.
با آرزوی توفیق- دکتر اردشیر عبامری متخصص بیهوشی بیمارستان سینا اصفهان