انواع شایع کم خونی و علل آنها عبارتند از:
- کم خونی فقر آهن. این شایعترین شکل کم خونی از هر 5 زن یکی را در گیر می کند، نیمی از زنان حامله و 3% از مردان در ایالات متحده مبتلا هستند.علت کمبود ماده آهن در بدن شما است. مغز استخوان برای ساختن هموگلوبین نیاز به آهن دارد. بدون آهن لازم، بدن شما قادر به تولید هموگلوبین کافی برای گلبول های قرمز نیست.نتیجه کم خونی فقر آهن است.
- کم خونی ناشی از کمبود ویتامین ها.بعلاوه آهن، بدن شما نیاز به فولات و ویتامین ب-12 برای تولید تعداد کافی گلبول های قرمز سالم را دارد.یک غذای فاقد اینها و دیگر مواد غذایی کلیدی می تواند منجر به کاهش تولید گلبول های قرمز خون شود افرادی که اختلالات روده دارند که تاثیر بر جذب مواد مغذی می گذارد مساعد به این نوع کم خونی هستند.
- کم خونی ناشی از بیماریهای مزمن.اغلب بیماریهای مزمن- مانند سرطان، آرتریت روماتوئید، بیماری کرون و دیگر بیماریهای مزمن التهابی- می تواند تداخل با تولید گلبول های قرمز کند، و در نتیجه کم خونی مزمن.
- کم خونی آپلاستیک. این یک نوع کم خونی تهدید کننده زندگی است که به علت عدم توانایی مغز استخوان در تولید هر سه نوع سلول های خونی- سلول های قرمز خون، گلبول های سفید خون و پلاکت ها است.
- کم خونی ناشی از بیماریهای مغز استخوان.تنوعی از بیماریها، مانند لوسمی و میلودیسپلاژی myelodysplasia ، می توانند ایجاد کم خونی با تاثیر بر تولید خون در مغز استخوان کنند.
- کم خونی همولتیک. این دسته از کم خونی ها ایجاد می شود وقتی که گلبول های قرمز خون سریعتر از اینکه مغز استخوان بتواند آنها را جایگزین کند تخریب می شوند. اغلب بیماریهای خونی می تواند منجر به افزایش انهدام گلبول های قرمز خون کند.
- کم خونی داسی شکل :
- دیگر کم خونی ها. اشکال نادر دیگری از کم خونی وجود دارد مانند تالاسمی و کم خونی در اثر نقص هموگلوبین.
گاهی از اوقات هیچ علتی زا برای کم خونی نمی توان معین کرد.
عوامل خطر :
این عوامل شما را در خطر بیشتر کم خونی قرار می دهد:
- فقر غذایی.
- اختلالات روده.
- عادت ماهیانه.
- حاملگی.
- وضعیت های مزمن. برای مثال، اگر شما سرطان دارید، نارسایی کلیه یا کبد ، یا دیگر بیماریهای مزمن، شما ممکن است در خطر آنچه که موسوم به کم خونی ناشی از بیماریهای مزمن است باشید.
- تاریخچه خانوادگی.
افراد خطر کم خونی افراد با دیابت هستند، افرادی که وابسته به الکل هستند(الکل تداخل با جذب اسید فولیک می کند) و افرادی که رژیم محض غذایی سبزی خواری دارند، که ممکن است به اندازه کافی آهن یا ویتامین ب -12 در غذای آنها نباشد.
چه زمان نیاز به مراجعه به پزشک داریم :
اگر شما احساس خستگی و کوفتگی به خاطر دلایل نامشخص می کنید، بخصوص اگر شما در خطر کم خونی هستید. برخی کم خونی ها، مانند کم خونی کمبود آهن ، شایع هستند. ولی بخود نگیرید اگر خسته هستید ، که شما باید کم خون باشید. خستگی و کوفتگی علل مختلفی بالاتر از کم خونی نیز دارد.برخی افراد یاد گرفته اند که هموگلوبین آنها پایین است، که دلالت بر کم خونی می کند، زمانی که برای اهدا خون می روند. هموگلوبین پایین ممکن است یک مشکل موقتی قابل اصلاح به وسیله خوردن بیشتر غذاهای سرشار از آهن یا استفاده از مولتی ویتامین های حاوی آهن باشد. هرچند که، این ممکن است یک علامت هشدار دهنده از خونریزی در بدن شما باشد که ممکن است منجر به کمبود آهن در شما شود. اگر به شما گفته شد که شما به علت کمبود هموگلوبین نمی توانید خون اهدا کنید، به پزشک خود بگویید اگر شما نگران هستید.اگر شما سابقه فامیلی از یک کم خونی ارثی دارید ، مانند کم خونی داسی شکل، به پزشک خود بگویید و احتمالا مشاوره ژنتیک در مورد خطر شما و خطراتی که شما ممکن است در انتقال به فرزندانتان داشته باشید انجام دهید.
درمان :
درمان کم خونی بر اساس علت آن است :
- کم خونی فقر آهن.این شکل از کم خونی با مکمل های آهن درمان می شود، که ممکن است شما نیاز به گرفتن آن چند ماه یا حتی بیشتر داشته باشید.اگر علت زیر بنایی فقر آهن از دست دادن خون است_ غیر از قائدگی منبع خونریزی باید مشخص و متوقف شود.این ممکن است جراحی را نیز شامل شود.
- کم خونی کمبود ویتامین. کم خونی پرنیشس یا تزریق های اغلب طول عمر ویتامین ب-12 درمان می شود. کم خونی کمبود فولیک اسید با مکمل های فولیک اسید درمان می شوند.
- کم خونی ناشی از بیماریهای مزمن. بریا این نوع از کم خونی هیچ درمان خاصی وجود ندارد. پزشکان تمرکز بر درمان بیماری زمینه ای می کنند.مکمل های آهن و ویتامین عمدتا کمک به این نوع از کم خونی نمی کنند. هرچند که اگر نشانه ها شدید شود، یک تزریق خون یا تزریق اریتروپویتین سنتزی، هورمونی که به صورت طبیعی به وسیله کلیه ها تولید می شود، ممکن است کمک به تحریک تولید گلبول های قرمز خون کند و خستگی و کوفتگی را راحت کند.
- کم خونی آپلاستیک. درمان این کم خونی جدی ممکن است شامل تزریق خون برای بالا بردن میزان گلبول های قرمز باشد. شما ممکن است احتیاج به پیوند مغز استخوان داشته باشید اگر مغز استخوان شما بیمار شده و نمی تواند گلبول های سالم خون را بسازد. شما ممکن است احتیاج به داروهای سرکوب کننده ایمنی برای کم کردن پاسخ سیستم ایمنی و دادن پیوند مغز استخوان برای شانس شروع.
- کم خونی در ارتباط با بیماری های مغز استخوان. درمان این بیماریهای متنوع می تواند دامنه ای از بیماریهای ساده تا شیمی درمانی برای پیوند مغز استخوان باشد.درمان این گونه های کم خونی معمولا نیاز به مشاوره با یک متخصص خون (هماتولوژیست)دارد.
- کم خونی همولتیک.مدیریت کم خونی همولتیک شامل دوری کردن از داروهای مظنون، درمان عفونت های مرتبط و گرفتن داروهایی که سیستم ایمنی شما را سرکوب می کند، که ممکن است حمله به گلبول های قرمز شما کند.درمان دوره های کوتاه مدت با استروئیدها یا گاما گلوبولین می تواند کمک به سرکوب حمله سیستم ایمنی شما به گلبول های قرمز خون شما شود.اگر وضعیت منجر به بزرگی طحال شد، شما ممکن است احتیاج به برداشتن طحال داشته باشید. طحال عضو کوچکی زیر قفسه صدری در طرف چپ گلبول های قرمز ناقص را فیلتر و ذخیره می کند. اغلب کم خونی های همولتیک می تواند منجر به بزرگی طحال با گلبول های قرمز صدمه دیده شود.
- کم خونی داسی شکل.درمان این نوع کم خونی درمان علاج ناپذیر ممکن است شامل تجویز اکسیژن ، داروهای ضد درد، و مایعات خوراکی و داخل رگی برای کاهش درد و پیشگیری از عوارض آن است. پزشکان همچنین بطور رایجی از تزریق خون، مکمل های فولیک اسید و آنتی بیوتیک ها استفاده می کنند. پیوند مغز استخوان ممکن است درمانی موثر در برخی شرایط باشد. یک داروی ضد سرطان موسوم به هیدروکسی یوریاHydroxyurea(Droxia,Hydrea) همچنین برای درمان کم خونی داسی شکل در بالغین استفاده می شود.
پیشگیری :
خیلی از انواع کم خونی قابل پیشگیری نیستند . هرچند ، شما می توانید کمک به جلوگیری از کم خونی فقر آهن و کمبود ویتامین کنید با خوردن غذاهای سالم و متنوع که سرشار از آهن ، فولات و ویتامین ب-12 باشد.بهترین منبع آهن گوشت گاو و دیگر گوشت ها است، دیگر غذاهای سرشار از آهن شامل باقلا، عدس، سریالهای غنی از آهن، سبزی جات برگی خیلی سبز، میوه های خشک کرده، جوز و دانه ها. فولات و شکل سنتزی آن، فولیک اسید، می تواند در آب میوه ها و میوه ها ، سبزیجات برگ سبز، گیاهان خوردنی و غلات تقویت شده (سریال ها) که در صبحانه مصرف می شوند. ویتامین ب-12 پر و فراوان در گوشت و مواد لبنی یافت می شود. غذاهای حاوی ویتامین ث کمک به افزایش جذب آهن می کند.
خوردن غذاهای حاوی آهن مخصوصا مهم برای افرادی که احتیاج به آهن زیاد دارند، مانند بچه ها- آهن لازم است در خلال رشد و زنان حامله و زنانی که عادت ماهیانه دارند.مصرف آهن کافی همچنین برای کودکان، گیاه خواران و روندگان راه های دور تعیین کننده است.پزشک ممکن است تجویز مکمل های آهن و مولتی ویتامین شامل آهن برای افرادی که نیاز به آهن زیاد دارند کند. اما مکمل های آهن مناسب است فقط وقتی که شما احتیاج به آهن بیشتر از آنکه در غذا است دارید. بخود نگیرید که اگر شما خسته هستید شما احتیاج به گرفتن مکمل های آهن دارید. انباشتن بدن با آهن اضافه می تواند خطرناک باشد.