چاقی و زیادی تغذیه در کودکان پیش دبستانی

شهزاد محمدیان [ متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا ]آدرس وب سایت : www.armitaclinic.ir
آدرس مطب : شهرک غرب بلوار فرحزادی تقاطع دریا خ نورانی پلاک 19 طبقه سوم تلفن مطب : 22366770 - 021

چاقی و زیادی تغذیه در کودکان پیش دبستانی
چاقی یکی از معضلات تمام دوران زندگی انسان از جمله دوران کودکی است.اگر از نمایه توده بدنی به عنوان نشانگری برای تشخیص چاقی استفاده شود.آمارهای مربوط به ایالات متحده آمریکا نشان می دهند که11% کودکان این کشور وزنی بالاتر از صدک 95 و14% دیگر کودکان نیز وزنی بین صدک 85 و95 دارند.بر طبق آمارهای دیگر چاقی گریبانگیر 27% از کودکان این کشور می باشد.

علت چاقی:
در مورد علت بروز چاقی در کودکان،عوامل مختلفی مطرح هستند.علاوه بر میزان دریافت مواد غذایی توسط کودک و میزا فعالیت جسمانی او،وجود مشکلات و مرافعه های خانوادگی نیز باعث شکل گرفتن رفتارهای غلط تغذیه ای در کودک و احتمالاً بروز چاقی در طفل می شود.به نظر می رسد عوامل وراثتی و ژنتیکی تا حد زیادی در بروز چاقی کودک اثر داشته باشند اما جدا از این مسئله کودکان اغلب بهترین تغذیه را در شرایطی دارند که والدین آنها نه بیش از حد سخت گیرند و نه بیش از اندازه آسان می گیرند.دیده شده که مادران کودکان 8-4 ساله ای چاق تر هستند در اوقات صرف غذا کمتر با کودکان خود صحبت می کنند،کمتربه آن پاسخ می دهند،کمتر رفتارهای این کودکان را مورد تایید قرار می دهند و کمتر سعی در اصلاح رفتارهای این کودکان را مورد تایید قرار می دهند و کمتر سعی در اصلاح رفتارهای غلط کودک در هنگام صرف غذا دارند.از سوی دیگر اگر والدین تلاش غیر معمول و بیش از حد متعارفی برای دستکاری و اصلاح غذا خوردن کودک نشا دهند ممکن است کودک احساس ناراحتی کرده و بیش از حد غذا بخورد.اختلال در روابط خانوادگی معمولاً سبب کاهش عشق و محبت کافی نسبت به کودک می شود در نتیجه چون کودک احساس مثبتی درباره خود پیدا نمی کند و این مسئله منجر به پرخوری عاطفی و در نتیجه چاقی او می گردد. باید توجه داشت که چاقی(obesity) دوران کودکی،اغلب پدیده ای خوش خیم نیست و این باور که کودکان با وزن بیشتر از حد معمول،خود به خود به وزن طبیعی بر می گردند درست نیست.

هرقدر مدت زمانی کهه کودک در وزن بیش از حد طبیعی باقی می ماند،بیشتر باشد احتمال آنکه این وضعیت تا زمان نوجوانی و بزرگسالی ادامه یابد بیشتر خواهد بود.اگر چه فقط 15%از کودکان زیر 1ساله چاق،تا سنین بزرگسالی نیز چاق باقی می مانند اما وقتی چاقی تا سنین پیش مدرسه ادامه داشت حدود 30% این کودکان تبدیل به بزرگسالانن چاق می شوند. بعد از پایان سال اول زندگی به تدریج بدن کودک عضلانی تر می شود به نحوی که در 6سالگی چربی بدن کودک به حداقل خود می رسد و بعد از آن مجدداً چربی بدن افزای می یابد که به آن بازگشت ذخائر چربی یا(adiposity rebound)می گویند. اگی در کودکی این بازگشت قبل از 5/5 سالگی رخ دهد احتمال بروز چاقی در بزرگسالی در او بیشتر از کودکی است که بازگشت ذخائر چربی را بعد از 7 سالگی تجربه می کند. مسئله شایان ذکر دیگر آن است که تعیین وجود چاقی(obesity) در کودکان چندان آسان نیست مقادیری از تجمع چربی و افزایش وزن (fatness) ممکن است در هریک از دو سه طیف دوران کودکی دیده شود یعنی کودک یکساله و یا کودک در سنین قبل از بلوغ ممکن است به علل تکاملی و فیزیولوژیک چاق تر باشند اما این مسئله اغلب گذرا است. کودکانی که به دلایل ذکر شده،در معرض خطر مبتلا به چاقی هستند باید به طور مداوم پایش شوند تا در صورت لزوم مداخلات لازم را به موقع انجام داد.

درمان چاقی :
درمان چاقی اغلب امری دشوار است که شامل آموزش ، اصلاح رفتار کودک،ورزش و رژیم غذایی مناسب می باشد.در درمان چاقی باید توجه داشت که نیازهای تغذیه ای کودک برای رش و تکامل،فدای درمان چاقی نشود. توصیه های تغذیه ای مفید برای درمان چاقی عبارتند از: محدود کردن مصرف موادی مثل چیپس و غذاهای سرخ کردنی و جایگزین کردن انها با برنج،سیب زمینی،ماکارونی یا نان در وعده های غذایی. محدود کردن مصرف شیرینی ها و غذاهای غنی از قند و جایگزینی آنها با میوه های تازه یا خشک شده، غلات همراه باشیر و... محدود کردن دفعات صرف میان وعده ها و مصرف سبزی در تمام وعده های غذایی. اگر تمام افراد خانواده ار این توصیه ها پیروی کنند نتیجه بهترین برای کاهش وزن کودک حاصل خواهد شد ضمن اینکه باید تلاش کرد فعالیت جسمی کودک نیز افزایش یابد.