تغذیه و پوکی استخوان

شهزاد محمدیان [ متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا ]آدرس وب سایت : www.armitaclinic.ir
آدرس مطب : شهرک غرب بلوار فرحزادی تقاطع دریا خ نورانی پلاک 19 طبقه سوم تلفن مطب : 22366770 - 021

اوستئوپروز یا پوکی استخوان
اوستئوپروز یا پوکی استخوان بیماریی است که با کاهش توده استخوانی و به هم خوردن یا تخریب بافت استخوان مشخص می شود و منجر به شکنندگی استخوان و افزایش خطر ریسک شکستگی لگن، ستون مهره ها مچ دست... می شود. مردان هم مانند زنان به پوکی استخوان که بیماری قابل پیشگیری و درمان است، مبتلا می شوند.

عوامل خطر پوکی استخوان :
برخی عوامل احتمال ابتلا به پوکی استخوان را زیاد می کنند. بسیاری از افراد مبتلا عوامل خطر متعددی دارند، اما برخی افراد، عامل خطر شناخته شده ای ندارند. برخی ازاین عوامل قابل تغییر و برخی غیر قابل تغییرند.

عوامل خطر اوستئوپروز که غیرقابل تغییرند :
1 - جنس : احتمال ابتلا به پوکی استخوان در زنان بیشتر است. زنان بافت استخوانی کمتری دارند و از دست دادن بافت استخوانی در آنان سریعتر از مردان است.
2 - سن : با افزایش سن، استخوانها نازک تر و شکننده تر می شوند و خطر ابتلا به پوکی استخوان بیشتر می شود.
3 - جثه یا اندازه بدن : خانمهای با جثه کوچک استخوانهای نازک داشته و در معرض خطر بیشتری هستند.
4 -نژاد : در زنان آسیایی و قفقازی بیشترین احتمال ابتلا به پوکی استخوان وجود دارد.
5 - سابقه خانوادگی : معمولا افرادی که والدین آنها سابقه شکستگی داشته اند، توده استخوانی کمتری دارند و احتمال شکستگی در آنها بیشتر است. به نظر می رسد وراثت در پوکی استخوان مؤثر است.

عوامل اوستئوپروز که قابل تغییرند :
1- دریافت ناکافی کلسیم و ویتامین D: افرادی دریافت کلسیم و ویتامین Dآنها کافی نیست، مستعد به از دست دادن توده استخوانی هستند.
2- برخی داروها: استفاده طولانی از گلوکوکورتیکوئیدها و برخی داروهای ضد تشنج ممکن است منجر به از دست رفتن تراکم استخوان و شکستگی شود.
3- شیوه زندگی: شیوه زندگی کم تحرک یا غیرفعال و یا استراحت طولانی در بستر
4- کشیدن سیگار و مصرف الکل: جذب کلسیم در افراد سیگاری کمتر است.
5- کمبود هورمونهای جنسی
6- بی اشتهایی عصبی

علائم پوکی استخوان :
پوکی استخوان اغلب بیماری خاموش نامیده می شود. کاهش توده استخوان بدون علامت اتفاق می افتد و ممکن است فرد مبتلا هنگامی که توده استخوان آنقدر ضعیف شود که در اثر ضربه کوچک دچار شکستگی شود از بیماری خود بی اطلاع باشد. شکستگی مهره ممکن است در ابتدا با کوتاهی قد و بد شکلی ستون فقرات مانند قوز خود را نشان دهد.

تشخیص پوکی استخوان :
ارزیابی پزشک و آزمون تراکم معدنی استخوان: (BMD bone mineral density)بهترین راه تشخیص سلامت استخوان است.

پیشگیری :
برای رسیدن به توده استخوانی مطلوب در سنین رشد و ادامه یافتن استخوان سازی در سنین بالا عوامل متعددی باید در نظر گرفته شود.دریافت کلسیم کافی در پیشگیری از پوکی استخوان مؤثر است.

چگونه ؟
دریافت ناکافی کلسیم در طول زندگی در ایجاد پوکی استخوان مؤثر است. مطالعات بسیاری نشان داده اند که دریافت کم کلسیم با توده کم استخوانی و از دست دادن استخوان و میزان بالای شکستگی همراه است. مطالعات ملی تغذیه ای نشان داده اند دریافت کلسیم بیشتر افراد کمتر از نصف مقدار توصیه شده می باشد.نیاز به کلسیم در طول زندگی یک فرد یکسان نیست.

چرا ؟
استخوان سازی در زمان کودکی و نوجوانی بیشتر است. نیاز زنان باردار و شیرده به کلسیم افزایش می یابد. همین طور با افزایش سن، جذب کلسیم و سایر مواد مغذی کم می شود. همچنین افراد مسن ممکن است داروهایی استفاده کنند که بر جذب کلسیم اثر بگذارد. حداکثر میزان قابل تحمل برای کلسیم در افراد بالای یک سال 2500 میلی گرم در روز و برای ویتامین D200 واحد بین المللی (40 میکروگرم) در روز پیشنهاد شده است

مقادیر مرجع برای دریافت روزانه کلسیم
بدو تولد تا 6 ماه 210 میلی گرم کلسیم 9 تا 18 سال 1300میلی گرم کلسیم
7ماه تا یک سال 270 میلی گرم کلسیم 19 تا 50 سال 1000میلی گرم کلسیم
1 تا 3 سال 500 میلی گرم کلسیم 50 تا 70 سال 1200 میلی گرم کلسیم
4 تا 8 سال 800 میلی گرم کلسیم بیشتراز70 سال 1200 میلی گرم کلسیم

زنان باردار و شیرده
14 تا 18 سال 1300میلی گرم کلسیم 19 تا 50 سال 1000میلی گرم کلسیم

منابع کلسیم :
غذا بهترین منبع کلسیم است. سایر موادی که در غذاهای کلسیمی موجود است، بر استفاده بدن از کلسیم اثر می گذارند. بهترین منبع غذایی کلسیم شیر و لبنیات هستند. برخی سبزیها مانند بروکلی و ماهی هایی که با استخوان خورده می شوند، غذاهایی غنی شده با کلسیم مانند شیر و آب پرتقال غنی شده از دیگر منابع غذایی کلسیم هستند.