تغذیه دانش آموزان

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

سال هايي كه كودك در مدرسه ي ابتدايي مي گذراند، از نظر تغذيه دوره مهمي است، زيرا رشد كودك در اين سنين ادامه دارد، اگرچه سرعت رشد او كمتر از سال هاي اول زندگي است، ولي بايد توجه داشت كه هر مرحله از رشد، وابسته به مرحله قبل بوده و مرحله بعد را تحت تاثير قرار ميدهد.اصولا دانشآموزان به 3 وعده غذايي اصلي و 2 ميان وعده در طول روز نياز دارند و بايد از تمامي گروههاي غذايي شامل شير و لبنيات، گوشت و حبوبات، سبزيجات، ميوهجات و گروه نان و غلات مصرف كنند و تعادل و تنوع غذايي در اين سنين مهم است.وعده ي صبحانه، نقش بسيار موثري در سلامت جسمي و فكري دانشآموزان دارد.

به دنبال نخوردن غذا در طي خواب شب، اگر دانشآموز صبحانه نخورد، به دليل پايين افتادن قند خون، توانايي و شرايط لازم را براي يادگيري مطالب در مدرسه نخواهد داشت.دانش آموزاني كه صبحانه نميخورند، كمدقت، خسته و بيحوصلهاند و نميتوانند كمبود انرژي، ويتامينها و املاح معدني را با خوردن وعدههاي غذايي ديگر جبران كنند. بنابراين مادران بايد هر روز صبح، صبحانه كودك خود را قبل از اينكه به مدرسه برود، آماده كنند.تهيه ميانوعدههاي مناسب و مغذي نيز بسيار اهميت دارد، زيرا ساعات نزديك ظهر، كودك ممكن است گرسنه شود و اين گرسنگي، نشستن سر كلاس را براي او غير قابل تحمل ميكند.تمام اين موارد، ضرورت توجه به تغذيه صحيح دانش آموزان در مدارس را بيش از پيش آشکار ميسازد.

بوفه مدرسه :
بوفه قسمتي از تشكيلات يك مدرسه است، پس نظارت مدير مدرسه روي اين بخش ضروري است. همچنين وزارت بهداشت با فرستادن ماموران بهداشت به مدارس ميتواند از بسياري از بيماريهايي كه ممكن است از طريق مواد غذايي ناسالم به دانشآموزان سرايت كند، جلوگيري به عمل آورد.

غذاهاي مضر:
افراط در مصرف شكلات و شيريني به دليل اينكه موجب بياشتهايي و سيري كاذب در كودكان ميشود و آنها را از مصرف غذاهاي اصلي بازميدارد، موجب اختلال رشد در آنها خواهد شد.بهتر است در منزل،شكلات و شيريني نگه نداريد تا به اين ترتيب، دسترسي دائمي كودكان به اين نوع مواد كاهش يابد. از دادن شكلات و شيريني به عنوان جايزه يا تغذيه به كودكان خودداري كنيد.مصرف بيرويه تنقلات كمارزش، يكي ديگر از مشكلات دانشآموزان است. متاسفانه برخي تنقلات تجارتي مانند انواع پفك و چيپس بهطور بيرويه از سوي كودكان و دانشآموزان مصرف ميشوند.

نتايج بررسي كشوري سال 1377 از سوي دفتر بهبود تغذيه جامعه وزارت بهداشت نشان داده است، حدود 50 درصد كودكان 6 تا 12 ماهه و حدود 90 درصد كودكان 1 تا 2 ساله هر روز پفك مصرف ميكنند.مصرف پفك به خصوص قبل از وعدههاي غذايي به دليل ايجاد سيري كاذب، كودكان را از خوردن غذاهاي اصلي كه بايد مواد مغذي مورد نياز رشد كودك تامين كنند، باز ميدارد. از سوي ديگر نمك، ذائقه كودك را به خوردن غذاهاي شور عادت ميدهد.متخصصان تغذيه همواره به والدين توصيه ميكنند که كودكان را به مصرف تنقلات سنتي مثل نخودچي و كشمش، گردو، بادام، پسته، گندم برشته، برنجك، عدس برشته شده، توت خشك، انجير خشك و برگهها تشويق كنند و سر سفره به جاي نوشابه، براي افراد خانواده از دوغ استفاده كنند.

مواد غذايي لازم
ميزان انرژي مورد نياز كودكان مدرسهاي به دليل تفاوت در اندازه بدن، ميزان تحرك و سرعت رشد، متفاوت است و اگر انرژي مورد نياز كودكان از طريق كربوهيدرات و چربي تامين نشود، پروتئيني كه بايد صرف رشد و ترميم بافتهاي بدن شود، براي تامين انرژي به مصرف ميرسد.شايعترين كمبودهاي ويتاميني در اين دوران، كمبود ويتامين Aو Dو شايعترين كمبودهاي املاح، كمبود يد، آهن و كلسيم است.هويج، منبع ارزاني از ويتامين Aاست و والدين ميتوانند از آن در برنامه غذايي روزانه كودكشان استفاده كنند.

بهترين نوع آهن قابل جذب در غذاهاي حيواني مثل گوشت، مرغ و جگر است.دريافت مقادير كافي كلسيم از طريق برنامه غذايي روزانه در سنين مدرسه و بلوغ براي حفظ تراكم طبيعي استخوانها و جلوگيري از پوكي استخوان در بزرگسالي حائز اهميت است.بستني و شير پاستوريزه، منبع خوبي از كلسيم هستند و مصرف آنها در ميانوعده كودكان در تامين بخشي از كلسيم مورد نياز كودكان موثر است.نان و پنير، ميانوعده مناسب ديگري براي تامين كلسيم است كه همراه سبزي، گوجهفرنگي، خيار يا گردو، يك ميانوعده سالم و مغذي براي دانشآموزان به شمار ميرود.

تغذيه دانشآموز از هر جا كه تهيه شود، نوع و كيفيت آن مهم است. اين كيفيت تنها مربوط به مدرسه نيست. تغذيه چه در خانه، چه در مدرسه و چه در راه مدرسه بايد مورد توجه قرار گيرد و اين مساله تنها از طريق آموزش صحيح به خانوادهها امكانپذير است.توجه به تغذيه فرزندان از مهمترين وظايف والدين است، زيرا فرهنگ و عادات غذايي در خانه شكل ميگيرد و در مدرسه تثبيت ميشود.نميتوان كودكان را از خريد مواد خوراكي در راه مدرسه منع كرد، ولي ميتوان آنها را متقاعد كرد تا از مصرف مواد مضر براي بدنشان خودداري كنند كه اين امر ميتواند با عرضه ي غذاهاي مناسب بر سر سفره در خانه آغاز شود و در مدرسه ادامه يابد.

دانش آموز عزیز :
صبحانه مهمترین وعده غذایی شماست. هرگز آن را فراموش نکنید .
میان وعده های صبح و عصر نقش مهمی در یادگیری دارند و از گرسنگی شدید قبل از ناهار و شام جلوگیری می کنند. آن ها را حتما میل کنید .
میوه و لبنیات برنامه غذایی خود را بطور کامل مصرف کنید .
قند ، شکر ، خرما و سایر مواد قندی را در حد متعادل میل کنید .
تا حد امکان هله هوله و فست فود کمتر مصرف کنید .
و به حد کافی ورزش کنید و تحرک داشته باشید .
یک کف دست نان مربعی به ابعاد 10×10 سانتیمتر می باشد .
یک چهارم نان دو ، نصف نان چهار و یک نان کامل هشت کف دست می باشد.
مصرف نان ضخیم بهتر از نان نازک است پس می توانید از نان گندم سبوس دار نان جو یا سنگک به جای نان رژیم غذایی استفاده کنید اما باید مقدار نان ضخیم مصرفی را بسته به ضخامت آن به نصف یا یک سوم مقدار نان رژیم کاهش دهید .
یک کفگیر برنج معادل 7- 6 قاشق غذاخوری معمولی برنج آبکش می باشد .
در صورت تمایل می توانید نعناع ، پونه ، کنگر یا کرفس را به عنوان سبزی به ماست یا دوغ مصرفی خود اضافه کنید .

و در صورت تمایل :
روزانه یک واحد میوه خود را به خشکبار یا مغزهای گیاهی ( طبق جدول واحد میوه ) تبدیل کرده و میل کنید .
دو قاشق غذاخوری برنج یا دو کف دست نان از سهمیه روزانه خود کم کرده و بجای آن یک واحد میوه بیشتر مصرف کنید .
هفته ای یکبار بجای یک کاسه ماست خوری ماست یک عدد بستنی کوچک میل کنید .
جدول واحد ميوه براي ميوه جات مختلف و جدول معادل های غذایی برای راهنمایی شما در پایان کتاب آورده شده است .