بررسی علت و تشخیص بیماری روماتیسم مفصلی

دکتر علی فرخانی [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drfarkhani.com
آدرس مطب : اصفهان، خیابان شمس آبادی، چهارراه قصر، روبروی بانک ملت، کوی26 تلفن مطب : 32367465 - 031

بیماری روماتیسم مفصلی جزو دسته ای از بیماری های انسان است که به آن ها بیماری های خود ایمنی یا اتو ایمیون Autoimmune disease می گویند. بدن انسان سیستم دفاعی خاصی دارد که با استفاده از آن در برابر تهاجم میکروب ها از خود دفاع میکند. یکی از روش های سیستم دفاعی بدن، تولید مواد خاصی به نام آنتی بادی Antibody یا پادتن است. این مواد که از جنس پروتئین هستند به میکروب ها می چسبند و موجب تخریب آن ها می شوند.

روماتیسم مفصلی چیست؟

گاهی اوقات سیستم دفاعی بدن به دلایلی که هنوز بر ما ناشناخته است بعضی از سلول های بدن خود انسان را غریبه و مهاجم تشخیص داده و بر علیه آن ها آنتی بادی یا پادتن تولید می کند. این آنتی بادی ها به سلول ها حمله کرده و موجب آسیب آن ها می شوند. مکانیسم ذکر شده علت اصلی بروز بیماری های خود ایمنی است. در روماتیسم مفصلی هم سیستم ایمنی به سلول های بدن بخصوص سلول های سینوویوم Synovium cells بعضی از مفاصل حمله کرده و موجب تغییراتی در آن ها می شوند. سینوویوم لایه ای از سلول ها است که سطح درونی کپسول مفصلی را فرش می کنند و موجب ترشح مایع مفصلی (مایع سینوویوم) میشوند. تاثیر آنتی بادی ها بر سلول های سینوویوم موجب می شود سلول های این لایه افزایش پیدا کرده و در نتیجه لایه سینوویال ضخیم، متورم و همچنین ملتهب شود. عروق خونی لایه سینوویال افزایش پیدا کرده، همراه با التهاب لایه سینوویال، ترشح مایع مفصلی هم بیشتر شده و مفصل متورم می شود. بدنبال این تغییرات سلول های سینوویال موادی بنام سیتوکین Cytokin ترشح می کنند که موجب بروز التهاب در مفصل شده و همچنین روی سلول های مفصل اثرات تخریبی دارد.

افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی

هر کسی می تواند به بیماری روماتیسم مفصلی دچار شود، اما بنظر می رسد که این بیماری در زنان شایعتر باشد. روماتیسم مفصلی معمولاً در میانسالی شروع شده و در سنین پیری شایعتراست. اما کودکان و جوانان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند.

علل روماتیسم مفصلی

علل اصلی بروز این بیماری هنوز بطور کامل شناخته نشده است. اما می دانند که در این بیماری سیستم ایمنی فرد علیه بافت های بدن وی وارد عمل می شوند. عللی که تصور می شود فرد را مستعد بروز روماتیسم مفصلی می کند شامل ژنتیک ، محیط و هورمون ها می باشند.

تشخیص روماتیسم مفصلی

تشخیص روماتیسم مفصلی با مراجعه به پزشک میسر خواهد شد. البته تشخیص روماتیسم مفصلی راحت نیست زیرا آزمایش دقیقی جهت تشخیص این بیماری وجود ندارد، علائم روماتیسم مفصلی مشابه بیماریه ای دیگر است و ایجاد کامل علائم، مدت زمان زیادی طول می کشد. اما جهت تشخیص مجموعه ای، از اخذ شرح حال، معاینات بالینی، عکسبرداری و تست های آزمایشگاهی کمک کننده می باشند.

درمان روماتیسم مفصلی

پزشکان روش های زیادی جهت درمان بیماری روماتیسم مفصلی دارند. اهداف درمان شامل موارد ذیل است تسکین و کاهش درد، کاهش تورم، کاهش یا توقف روند تخریب مفاصل، کمک به ایجاد احساس بهتر در فرد و حفظ فعالیت او می باشد.

برنامه درمان روماتیسم مفصلی می تواند شامل موارد زیر باشد :

آموزش بیمار، برخورد و اقدامات صحیح خود بیمار با مشکلاتش و گروه های حمایتی که به فرد کمک می کنند. تا اطلاعات بیشتری در ارتباط با نحوه درمان، چگونگی انجام فعالیت های بدنی و استراحت را داشته، نحوه بیان مشکلاتش را پیدا کند. این برنامه ها به بیمار مبتلا به روماتیسم مفصلی کمک می کنند تا نکات بیشتری را در ارتباط با بیماری خود و نحوه کاهش درد، احساس کنترل بیشتر بر بیماری، اعتماد به نفس و داشتن یک زندگی فعالتر، بیاموزند. درمان هایی که جهت بهبودی بیماری روماتیسم مفصلی مورد استفاده قرار می گیرند شامل تغییر در روش زندگی، داروها، جراحی، مراجعات منظم به پزشک و روشهای درمانی جایگزین یا تکمیلی می باشند. از جمله کارهایی که می توان جهت درمان بیماری روماتیسم مفصلی استفاده نمود تغییر در روش زندگی است که شامل ایجاد تعادل بین میزان فعالیت و استراحت، مراقبت از مفاصل کاهش استرس های روانی، استفاده از یک رژیم غذایی سالم می باشد.