نیاز های تغذیه ای در ارتفاعات زیاد

شهزاد محمدیان [ متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا ]آدرس وب سایت : www.armitaclinic.ir
آدرس مطب : شهرک غرب بلوار فرحزادی تقاطع دریا خ نورانی پلاک 19 طبقه سوم تلفن مطب : 22366770 - 021

مصرف و به کارگیری مواد انرژی زا در ارتفاعات بالا قرار
گرفتن مزمن ویا حاد در این شرایط محیطی
قرار گرفتن حاد در ارتفاعات و مناطق مرتفع موجب افزایش وابستگی به قند خون به عنوان منبع انرژی هنگام ورزش و در زمان استراحت می گردد.این افزایش مصرف گلوکز ضمن ورزش باکاهش ذخایر گلیکوژن همراه نیست،اما با کاهش استفاده و به کارگیری چربی به عنوان منبع انرژی توأم می شود.نکته قابل توجه آن است که پس از قرار گرفتن به صورت مزمن در ارتفاع،افزایش گلوکز خون بیش از کاهش آن مشاهده می گردد.Brooksو همکاران در سال1991بیان نمودند که با ورود به ارتفاع(4300متری) ، مصرف گلوکز در حال ورزش حدود 25در صد افزایش نشان می دهد.این افزایش به طور قابل توجهی پس از گذشت 21روز افزایش می یابد(شکل1-8).این سوال که پس از قرار گرفتن ورزشکار در ارتفاع متوسط نظیر آنچه در ورزشکاران استقامتی رایج است،آیا اکسیداسیون کربوهیدرات ها افزایش خواهد یافت؟هنوز نا مشخص است.در تحقیقی که توسط انستیتو تحقیقات ورزشی استرالیا صورت گرفت،مشخص شد،هنگامی که دوچرخه سواران به فعالیت ورزشی نزدیک به حداکثر توان کاری در ارتفاع 2500متری پرداختند،غلظت لاکتاتدر خون آنان به طور قابل توجهی بالاتر بود،این شرایط گواه افزایش وابستگی به گلیکوژن به عنوان منبع انرژی است که موجب افزایش تولید لاکتات شده و یا به دلیل کاهش اکسیداسیون لاکتات را تحت تاثیر قرار می دهد.در صورتی که اکسیداسیون کربوهیدرات ها به طور قابل توجهی در ارتفاع افزایش یابد،ورزشکاران به ویژه افرادی که برای مدت چند روز یا چند هفته در ارتفاعات قرار می گیرند،با مشکلاتی خاص رو به رو خواهند بود.ذخایر کربوهیدرات در بدن محدود بوده و این امر موجب تشدید وابستگی به کربوهیدرات در حال ورزش می گردد.ورزشکارانی که با شرابط ارتفاع تطابق می یابند،ظرفیت کارای آنها افزایش می یابد و بر اساس وابستگی به ذخایر کربوهیدرات درونی افزایش می یابد،بنابر این اتکای به کربوهیدرات در هر دو حالت نسبی و کلی افزایش می یابد.

انرژی مورد نیاز در ارتفاعات
مطالعات گواه آن است که در آغاز قرار گرفتن در ارتفاعات بالا،میزان متابولیسم پایه(BMR)افزایش می یابد.این افزایش می تواند تا حدود 28در صد بیش از میزانBMRدر سطح دریا باشد.اگرچه اغلب مطالعات گواه کاهش BMRافزایش یافته پش از 3-2روز می باشد،اماButterfieldدر سال 1992در مطالعه ای مشاهده کرد که میزانBMRتا حدود 3هفته همچنان بالا باقی ماند.اگرچه مکانیسم اصلی مسئول این افزایش در BMRبه طور کامل توصیف نشده است،افزایش ترشح هورمون های استرس و یا دریافت ناکافی انرژی دریافتی ممکن است عامل ایجاد این حالت باشند.در هر دو حالت قرار گرفتن مزمن و یا حاد در ارتفاعات،پاسخ سمپاتیکی-آدرنال در حال ورزش افزایش می یابد.البته نظر به اینکه گلوکز اصلی ترین تامین کننده افزایش انرژی در هنگام استراحت می باشد،غیر محتمل است که افزایش میانجی های آدرنالی عامل این پاسخ باشند.بیشتر احتمال می رود که دریافت ناکافی انرژی عامل افزایش میزانBMRباشد.قرار گرفتن در ارتفاعات بیش از 3500متر با کاهش اشتها همراه می گردد.این امر به کاهش دریافت مواد غذایی وزرشکار منجر خوتهد شد. بر اساس بررسیButterfieldدر سال 1999زمانی که ورزشکاران پس از قرار گرفتن در ارتفاعات وزن را در محدوده ای مشخصثابت نگه داشته اند،میزان افزایش BMRمحدود و در حدود هفت در صد بوده است.در حالی که در صورت مصرف مواد غذایی مطابق با میل و اشتهای ورزشکار،افزایش BMRبیشتر و حدود 28در صد بود که این خود شاهدی دیگر برای ارتباط بین BMR و انرژی دریافتی در این افراد می باشد .

بر اساس موادر فوق،مشخص می شود که انرژی دریافتنی در ارتفاعات بالا می بایست بیش از میزان انرژی دریافتی در سطح دریا باشد،هرچند در ارتفاعات اشتهای فرد مهار شده و کاهش می یابد،باید برنامه غذایی پرکربوهیدرات در مقایسه با دریافت یک برنامه غذایی مخلوط موجب کاهش علایم حاد بیماری ارتفاع می گردد.با وجود این،این توصیه ها نیازمند تحقیقات بیشتر است.بررسی ها نشان می دهد بسیاری از ورزشکاران برای کاهش وزن و چربی بدن در ارتفاعات اردو زده و به تمرین می پردازند.ورزشکاران باید همواره در طی برنامه تمرینی در ارتفاعات که با هدف کنترل وزن برگزار می گردد،به این نکته توجه داشته باشد که در ارتفاع نیاز به کربوهیدرات و انرژی افزایش می یابد و در چنین شرایطی پیروی از برنامه غذایی کم کربوهیدرات و کم انرژی،مطلوب نمی باشد.اگرچه قرار گرفتن در ارتفاعات معتدل با کاهش شدت تمرینات ورزشی همراه است،بسیاری از مربیان و ورزشکاران در اردوهای در ارتفاعات از برنامه های با شدت تمرینی زیاد استفاده می نمایند،این امر موجب افزایش و ادامه روند نیاز به انرژی مصرفی می گردد.