بحثی در مورد نقش کلسیم و ویتامین دی در بیماری مولتیپل اسکلروز

دکتر سید سلمان فاطمی [ متخصص داخلی مغز و اعصاب ]آدرس وب سایت : www.dr-salmanfatemi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، روبروی داروخانه سپاهان ، مجتمع اطبا ، طبقه اول تلفن مطب : 32223328 - 031

بسم الله الرحمن الرحیم .و صلی الله علی محمد و آل محمد الائمة و المهديين و سلم تسلیما
کلسیم عنصری مهم در بدن انسان و حیوان و حتی برخی حیوانات آبزی مانند مرجانهااست و در تشکیل ساختارهای حمایتی انها نقش ایفا میکند . در انسان و حیوان در ساختار استخوان استفاده میشود و این استخوانها همراه با عضلات ، نقس حمایتی از ساختارهای نرم بدن را بر عهده دارند . در مرجانها هم کلسیم در ساخته شدن پوشش سفت آهکی آنها نقش دارد و همین پوشش آهکی است که زمینه تشکیل سنگهای آهکی را تشکیل میدهد .

وجود کلسیم در بدن انسان جهت استخوان سازی لازم است ولی اگر توجهی به موازنه های خاص در بدن بیندازیم ، متوجه میشویم که افزایش کلسیم به تنهایی سودمند نیست . اگر موازنه میزان کلسیم را با هورمونها و ویتامینهای تنظیم کننده کلسیم در نظر بگیریم ، متوجه خواهیم شد که افزایش زیاد کلسیم در خون منجر به کاهش هورمون آزاد کننده کلسیم یعنی PTH و ویتامین افزاینده کلسیم یعنی ویتامین دی میشود و به همین ترتیب کاهش میزان کلسیم خون منجر به افزایش این هورمون و ویتامین دی فعال میشود .

ساخت و ترشح PTH توسط غلظتکلسیم ازاد یونیزه تنظیم می شود. کاهش کلسیم ازاد یونیزه سبب افزایش آزادسازیPTHمی شود.ساخت کلیوی متابولیت فعال ویتامینDتوسطPTHتحریک میشود . میبینیم که با معادله ای پیچیده مواجهیم . کاهش میزان کلسیم منجر به افزایش هورمون PTH و ویتامین دی فعال میگردد و افزایش بیش از حد کلسیم منجر به کاهش این دو میشود .

از انجا که نقشهای سودمند ویتامین دی ، همیشه در ارتباط با افزایش تراکم استخوانی نیست و نقشهای سودمند آن در زمینه های مختلف اثبات شده است ، متوجه میشویم که افزایش خود ویتامین دی در بدن مستقل از میزان کلسیم خون ، اثرات سودمند بسیاری دارد . مثلا نقش ویتامین دی امروزه در کاهش سرطان روده و یا کاهش افسردگی ، حتی افزایش میزان زاد و ولد و حتی افزایش عمر موجودات اثبات شده است به گونه ای که اگر با نگاهی جامع بنگریم میبینیم یک فرد سیاه پوست در مناطق کم آفتاب و حاوی ویتامین دی کم ، به راحتی نمیتواند بقا داشته باشد . مثلا هر چه در عرض جغرافیایی زمین بالا بیاییم و به مناطق قطبی نزدیک شویم ، رنگ پوست روشنتر میشود و میزان سیاه پوستان در مناطق نزدیک به استوا بسیار بیشتر است که یکی از دلایل آن کاهش میزان تابش آفتاب و به تبع آن کاهشمیزان ساخت ویتامین دی در مناطق نزدیک قطب است پس هر چه به مناطق قطبی نزدیک میشویم پوست باید روشنتر شود تا میزان جذب تابش اندک آفتاب بیشتر شود و ویتامین دی لازم ساخته شود

پس افزایش خیلی زیاد کلسیم در خون ، در همه موارد سودمند نیست . گاهی لازم است تا دوره هایی از کمبود کلسیم در بدن تجربه شود تا میزان ویتامین دی فعال در بدن افزایش یابد .شاید به همین دلیل باشد که امروزه ، کافیین موجود در چای و قهوهکه خودش منجر به کاهش جذب کلسیم میگردد ، را در مواردی در کاهش میزان بیماری مولتیپل اسکلروز موثر میدانند .