افتادگى پلک يا بلفارو پتوز چه عوارضی دارد و چگونه درمان میشود؟

دکتر بهرام اشراقی [ فلوشیپ پلاستیک و ترمیمی چشم ]آدرس وب سایت : www.dreshraghi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، چهارباغ بالا ، مجتمع كوثر 2 ، طبقه سوم ، واحد 527 تلفن مطب : 36205114 - 031

حتما عبارت چشم هاى خمار راشنيده ايد. روزگارى جزو معيارهاى زيبايي محسوب مى شد ، چيزى که امروزه به عنوان يک اختلال در نظر گرفته مى شود. در واقع نشانگر افتادگى خفيف پلک و کوچک بودن شکاف پلکى بود.

افتادگی پلک چیست؟

شکاف پلک به فاصله بين لبه پلک فوقانى و تحتانى گفته مى شود که به طور معمول حدود نه تا ده ميلى متر است. در حالت مناسب انتظار داريم لبه پلکها در محاذات قرنيه قرار گيرد و سفيدى چشم را بپوشاند. اگر پلک فوقانى در جايي پايينتر قرار گيرد ،نام اختلال ،افتادگى پلک مى باشد که مى تواند بسيار خفيف بوده يا بسيار شديد باشد و حتى محور بينایی را مسدود کند و باعث اختلال ديد شود.

انواع افتادگی پلک

دو گروه کلى را مى توان در اين بيمارى در نظر گرفت :

1. افتادگی پلک یا پتوز مادرزادی

گروه اول موارد مادرزادى (پتوز مادرزادی) هستند که از بدو تولد وجود دارند . در اين گروه اختلال عمده ، عدم تشکيل و رشد ناکافى عضله بالابرنده پلک است .افتادگى پلک مادرزادی مى تواند خفيف يا شديد باشد. در اين گروه خطر تنبلى چشم وجود دارد، بنابراين لازم است بررسي کامل هرچه زودتر اغاز شده و در صورت نياز جهت جلوگيرى از تنبلى ،جراحى زودرس در موارد شديد انجام شود.

2. افتادگی پلک یا پتوزاکتسابی

گروه دوم اکتسابى مى باشند که علل مختلف از جمله بيماريهاى عضله، بيماريهاى عصب، ضربه به پلک ، مالش زياد پلکها، جدا شدگى عضله بالابرنده پلک از محل اتصال به علت افزايش سن دخيل هستند.

بررسی افتادگی پلک در اطفال و بزرگسالان

در اطفال بررسى شماره چشم ضرورى است و ممکن است همزمان اختلال انکسارى وجود داشته باشد. معاينه کامل چشمى ، اندازه گيرى ميزان افتادگى، اندازه گيرى قدرت عضله بالابرنده پلک و وضعيت حرکات چشمى ضرورى هستند.

بهترین درمان جراحی افتادگی پلک (پتوز)

درمان بيمارى مى تواند صرفا جنبه زيبايي داشته باشد يا در موارد شديد به علت افت ميزان ديد ،جنبه درمانى داشته باشد. تصميم گيرى جهت درمان کاملا وابسته به عملکرد عضله است. درمانها دو گروه مى باشند.

1. آویزان سازی پلک از عضله پیشانی

اويزان سازى (sling) پلک از عضله پيشانى که توسط مواد مختلفى از جمله لوله هاى سيليکونى انجام مى شود. اين جراحى در افرادى انجام مى شود که عضله بالابرنده پلک فاقد عملکرد مناسب است و جراحى روى اين عضله بي نتيجه مى باشد.

2. کوتاه کردن و تقویت عضله پلک

گروه دوم جراحيها ، بر روى عضله انجام شده و با کوتاه کردن و تقويت عضله همراه است. قرينگى بهترى نسبت به اويزان سازى به دست مى ايد و نتيجه طولانى مدت بهترى دارد ولى ميزان پاسخ کاملا وابسته به مقدار عملکرد عضله است.
تعيين نوع عمل به عهده جراح مى باشد.

پيش آگهى :

جراحى افتادگى پلک نياز به تبحر فراوان داشته و صرفا توسط جراح چشم بايد انجام گيرد. با اينهمه نتايج ان به صورت پاسخ عالى ( در فاصله نيم ميلى متر از پلک مقابل) يا مناسب (در فاصله يک ميلى متر از پلک مقابل ) کاملا وابسته به عملکرد عضله است و همواره به صورت درصد قابل بيان است. مفهوم اين مساله اين است که هرگز نتيجه صد در صد نبوده و بيمار بايد به اين موضوع اگاهى داشته باشد.گاها در پايان عمل نتيجه ايده ال حاصل مى شود ولى به مرور مقدارى از افتادگى مجددا رخ مى دهد که اين امر به توانايي عضله در بالا نگاه داشتن پلک بستگى دارد.

عوارض جراحی افتادگی پلک

در جراحى افتادگى پلک ،برخى مسائل اجتناب ناپذير بوده و جزو جراحى مى باشند ازجمله بازماندن پلکها که به مرور رو به بهبود مى رود ولى ممکن است کاملا برطرف نگردد و نياز به استفاده از مرطوب کننده چشمى جهت جلوگيرى از خشکى چشم دارد، تاخير در پلک زدن، بالاتر ماندن پلک در نگاه به پايين نيز شايع مى باشند.عوارضى مانند عدم تقارن قوس پلک، خط پشت پلک، اصلاح ناکامل و اصلاح بيش از حد نيز محتمل است.

در برخى موارد، نياز به جراحى مجدد جهت اصلاح وضعيت پلکى وجود دارد که همانطور که ذکر شد هيچگاه نتيجه صد در صد نخواهد بود.