بررسی عوارض داروهای بدنسازی یا استروئیدها

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

ورزش و فعالیت های بدنی علاوه بر حفظ سلامت جسمانی سلامت روانی را نیز تضمین می نماید. ورزش اضطراب و افسردگی را كاهش و اعتماد به نفس را افزایش می دهد.یكی از ورزشهایی كه به ویژه مورد توجه مردان جوان است ورزش "بدنسازی" است. بدنسازی یا زیبایی اندام (به انگلیسیBodybuilding) : ورزشی است که در آن فرد با انجام تمرینهای مختلف قدرتی و استقامتی بر روی عضلات خود، همچنین تغذیه مناسب و البته استراحت کافی به ساخت بدنی حجیم، عضلاتی و البته متناسب مبادرت میورزد.

بسیاری از افراد دوست دارند صرفا برای سلامتی و تناسب اندام ورزش کنند ولی گروهی نیز ممكن است بدنبال كسب عنوان دردنیای قهرمانی و ورزش حرفه ای باشند. افرادی که فقط برای سلامتی شان ورزش می کنند، مسلما از تمام فواید ورزش و از جمله آمادگی جسمانی یا بدنسازی سود خواهند برد اما متاسفانه بویژه در افراد جوانتر مكررا دیده میشود که به دنبال راه میانبر بوده و میخواهند در حداقل زمان به زیبایی اندام مورد نظرشان دست یابند كه نقش مخرب برخی باشگاهها و مربیان نیز این وضعیت را تشدید میكند. استفاده نادرست از مکملها و بخصوص مكملهای غیرمجاز دارای عوارض جدی است. در این مطلب عوارض استفاده از هورمونهای مردانه (آندروژنها) یا استروئیدهای آنابولیزان به اختصار توضیح داده میشود.

آندروژن عنوان عمومی برای گروه هورمونهای استروئیدی مردانه شامل تستوسترون و آندروسترون میباشد که محرک تکامل سلولهای جنسی نر و صفات ثانویه جنسی در مردان شامل رویش مو در صورت، زیر بغل و ناحیه تناسلی، بم شدن صدا و رشد عضلانی می باشد. منبع اصلی این هورمونها بیضه ها می باشند.از سال ١٩٣٥ تستوسترون كشف شد. در ابتدا آندروژنها مختص به ورزشكاران حرفه ای و بدنسازان بود اما رفته رفته در بین ورزشكاران غیرحرفه ای معمول شد بطوریكه سوءمصرف اندروژنها حدود ٢٥-١٥٪ بر اساس كشورهای مختلف متفاوت است و متاسفانه این رقم در حال افزایش است.

شایعترین فرم استفاده این داروها در محیطهای ورزشی انواع تزریقی میباشد. البته در بسیاری موارد در طی مصرف داروها، تركیبات متنوع خوراكی و تزریقی با هم مصرف شده تا رژیمهای با دوز بالا و معمولا خودتجویزی مصرف گردد.نکته مهم اینست که حتی در کشورهای صنعتی و پیشرفته گاه تا ٢٥٪ مكملهای فاقد استروئید محتوی استروئید هستند. این بدان معنی است که تمام داروهای بدنسازی ممکن است، علیرغم ادعای شرکت سازنده، دارای آندروژنهای استروئیدی باشند.

عوارض آندروژنهای استروئیدی :
1- مشکلات جنسی و ناباروری: متاسفانه در برخی موارد حتی پس از قطع دارو هم اسپرم سازی برگشت نکرده و فرد برای همیشه نابارور میماند.
2- اثرات كبدی: معمولا در داروهای خوراكی دیده شده و شامل زردی كلستاتیك و سرطانهای كبدی است كه همگی وابسته به دوز و مدت زمان مصرف است
3- سیستم قلبی-عروقی: شدیدترین عارضه این مواد است، شامل فشار خون، نامنظم شدن ضربان قلب (آریتمی)، اختلال در کارکرد عضله قلب و ....
4- مشکلات کلیوی و حتی نارسایی کلیه
5- اختلالات روانی: به صورت تغییر خلق و خوی، افسردگی، حالات تهاجمی و حتی در موارد مصرف زیاد رفتارهای خطرناک اجتماعی و تهاجمی
6- عوارض پوستی: مثل آکنه و ریزش مو

آندروژنها و ناباروری مردان
با توجه به اهمیت مصرف این داروها در ایجاد ناباروری مردان بیشتر در مورد این مطلب توضیح داده میشود :
در طی مصرف آندروژنها به دلیل مهار سیستم مغزی-بیضه ای معمولا ساخت اسپرم یا اسپرماتوژنز بشدت کاهش یافته و حتی ممکن است هیچ اسپرمی ساخته نشود (آزواسپرمی). هرچند در بسیاری از موارد پس از قطع دارو اسپرماتوژنز مجددا برگشت میکند اما به دو نکته بایستی توجه داشت: اولا ممکن است از سرگیری اسپرماتوژنز ماهها به تعویق افتد ثانیا متاسفانه ممکن است در برخی موارد حتی پس از قطع دارو هم اسپرم سازی برگشت نکرده و فرد برای همیشه نابارور بماند.

توصیه :
از مصرف داروهای بدنسازی حتی اگر برچسب "فاقد ترکیبات استروئیدی" یا "Steroid Free" دارد هم پرهیز نمایید.