لزوم رعایت نکات ایمنی حین انجام لیزر

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

لزوم رعایت نکات ایمنی حین انجام لیزر
لیزر امروزه جایگاه ویژه ای در رشته های مختلف پزشکی از جمله درماتولوژی پیدانموده و هفته و ماهی نیست که کنگره ای در مورد لیزر در سرتاسر کشور ما برپا نشود اما متأسفانه کمتر در این مجامع راجع به رعایت نکات ایمنی در حین لیزر صحبت می شود در حالیکه می دانیم همیشه ایمنی مقدم برکار می باشد و در این جا نه تنها ایمنی پزشک بلکه ایمنی بیمار و پرسنل هم مطرح است.در هر مرکز لیزر بایستی یک افسر ایمنی لیزر(Laser Safety officer) وجود داشته باشد که به فیزیک لیزر و نکات ایمنی آن کاملا واقف باشد، اما از آنجایی که در مراکز لیزر کشور ما چنین جایگاهی تعریف نشده، مسئولین محترم فنی این مراکز مسئولیت نظارت کامل بر رعایت نکات ایمنی و آموزش پرسنل در این مورد را بعهده دارند.

کلا خطرات ناشی از لیزر شامل موارد زیر می باشد :
الف)خطرات ناشی از کار با ولتاژهای بالا : لذا هرگز نصب یا تعمیر دستگههای لیزر را نباید به دست افراد غیر متخصص در این زمینه بسپاریم
ب) خطرات ناشی از اشعه لیزر: که شامل خطر آتش سوزی ، احتمال آسیب به پوست و بالاخره آسیبهای چشمی ناشی از نور لیزر می باشند. .
لیزر هایی که ما در درماتولوژی بکار می بریم لیزر های class 4 هستند که نه تنها نور مستقیم آنها بلکه نور منعکس شده و حتی پراکنده شده در محیط نیز اگر وارد چشم شوند به سیستم بینایی ما آسیب می رسانند.

خطرات نور لیزر برای چشم ، بستگی به طول موج نور لیزر دارد و خطرناکترین طول موج برای چشمان ما ، نورهای با طول موج 1400-400 nmمی باشد که در این میان هم ، باز لیزرهای Q-Switched ( به طور مثال Qs Alexandrite و Qs Nd YAG ) خطرناکترین هستند. لذا در اتاق لیزر ، چه پزشک، چه بیمار و حتی پرسنل ضروری است که برای محافطت چشمهایشان حین انجام لیزر از عینک مخصوص استفاده کنند.

عینک لیزر مناسب برای پزشک و پرسنل بایستی این خصوصیات را داشته باشد :
- راحت باشد
- دید کافی داشته باشد
- شیشه آن رنگ مناسب طول موج لیزر را داشته باشد ( برای لیزر های آرگون و Nd YAG با طول موج 532nm برنگ بنفش یا نارنجی ، برای لیزرهای دایود و الکساندرایت، آبی برای لیزر های Co2 و اگزایمر پلاستیک شفاف )
- Optical density آن حداقل 4 ( و بهتر است7 ) باشد
- فرم آن ترک و شکستگی نداشته باشد، شیشه از بدنه جدا نشده باشد و فاقد خش و شکستگی باشد
بیمار نیز حین انجام لیزر بایستی چشمها را ببندد و برای بیمار نیز از همان عینک پزشک و یا عینک مخصوص بیمار استفاده گردد.

ج ) خطرات ناشی از بخارات لیزر و گازهای سمی: دودی که حین لیزر ایجاد می شود شامل گازهای سمی ( هیدروکربن های آروماتیک گاز مونوکسید کربن ، تولوئن ، بنزن) می باشد همچنین احتمال انتقال ارگانیسم هایی نظیر استاف آرئوس ، ویروس های پاپیلوم انسانی (HIV،(HPV وهپاتیت B از طریق بخارات لیزر، به پرسنل وپزشک مطرح می باشد اما هنوز بطور کامل به اثبات نرسیده است.ضمنا اگر گازها ( فلوئور و کلر ) که در لیزرهای اگزایمر وجود دارد یا رنگهایی که در لیزر های رنگی هست ، به خارج نشت پیدا کند بسیار خطرناک و حتی کشنده می توانند باشند.لذا برای محافطتدر مقابل خطرات ناشی از بخارات لیزر ، علاوه بر استفاده از ماسک پزشکی ، بایستی از یک واکیوم قوی که دهانه آن در فاصله یک سانتی متری فیلد لیزر قرار بگیرد و استفاده شود در این صورت تا 99٪ این بخارات از محیط خارج خواهد شد.