شانه یخ زده یا کپسولیت چسبنده شانه

دکتر علیرضا مقتدری [ فلوشیپ اینترونشنال درد ]آدرس وب سایت : www.drmoghtaderi.ir
آدرس مطب : اصفهان خیابان شمس آبادی چهارراه قصر ساختمان قصر نور واحد 305 تلفن مطب : 32240068 - 031

شانه یخ زده یا کپسولیت چسبنده شانه (Adhesive Capculitis or Frozen Shoulder)
این بیماری به دو شکل اولیه و ثانویه می باشد. “نوع اولیه” آن بدون علت زمینه ای است که شروعی آرام و تدریجی اما پیشرونده دارد و شامل سه فاز دردناک (التهاب)، خشکی (چسبندگی و فیبروز) و بهبودی می باشد که روی هم حدود ۱ تا ۲ سال طول می کشند. “نوع ثانویه” بیشتر بدنبال دیابت ۱ و ۲، کم کاری تیروئید، کانسر پستان و ریه، آرتریت روماتوئید، ضربه به شانه، سکته قلبی (MI) و مغزی (CVA)، رادیکولوپاتی گردنی و همچنین بی حرکتی درازمدت شانه (به هر علت)، بروز می کنند.

یکی از عوارض شایع، مهم و ناتوان کننده در بیماران دیابتیک، “شانه یخ زده یا منجمد” یا “کپسولیت چسبنده شانه” است ( ۵ برابر افراد غیردیابتیک) که در آن اکثر حرکات شانه بخصوص “چرخش به خارج” و “نزدیک کردن بازو به تنه” توسط بیمار (فعال) و همچنین توسط فرد دیگر (غیرفعال) مثلا در معاینه پزشک (مانند آرتروز شانه و برخلاف سندرم گیرافتادگی شانه) محدود می شود. این مشکل معمولا پیشرونده و دردناک می باشد و بدنبال سفتی کپسول شانه و چسبندگی آن به سر استخوان بازو (هومروس) و متعاقب آن کاهش حجم فضای مفصلی اتفاق می افتد که از نظر بافت شناسی، تولید و رسوب کلاژن های تیپ ۱ و ۳ در کپسول گزارش شده است. بیشتر در زنان و افراد بالای ۵۰ سال رخ می دهد. در ابتدا یک شانه و بعد، درگیری دوطرفه بوجود می آید. بروز “شانه منجمد” در بیماران دیابتیک با نوروپاتی اتونومیک و یا همراهی با دیگر علل ثانویه دکر شده در بالا مثل MI، بیشتر دیده شده است.

علایم
درد بیماران معمولا شب ها و با بالا بردن دست ها تشدید می گردد و بتدریج افزایش می یابد. سپس بمرور با افزایش محدودیت حرکت در شانه، درد بیمار کاهش می یابد. روند طبیعی این بیماری بترتیب درد، خشکی و سپس بهبود می باشد ولی در بسیاری از بیماران که درمان صحیح و کامل دریافت نکردند این محدودیت ممکن است باقی بماند.

تشخیص
بر اساس شرح حال و معاینه بالینی است.
معمولا درد شانه ای که بیش از یک ماه طول کشیده باشد و خوابیدن روی آن شانه را غیرممکن کند و “حرکات فعال و غیرفعال” آن را حداقل در سه سطح محدود کرده باشد به نفع تشخیص “کپسولیت چسبنده” است.
تصویربرداری های شانه در کپسولیت شانه نرمال هستند مگر در مراحل پیشرفته.
بعد از تشخیص بیماری، باید علل ثانویه ذکر شده در بالا بررسی شوند. درخواست آزمایشات خون، عکس قفسه سینه و …

درمان
طب فیزیکی و غیرجراحی است.
درمان فاز درد و التهاب: داروهای ضد درد، ضد التهاب (NSAIDs)، کورتون خوراکی کوتاه مدت، ماساژ یخ و تزریق موضعی استروئید (ساب آکرومیون).
درمان فاز خشکی: ورزش درمانی (بتدریج پیشرونده)، دارودرمانی، طب سوزنی، فیزیوتراپی، پرولوتراپی، لیزرتراپی و تزریق موضعی استروئید کمک کننده هستند.
در موارد مقاوم به درمان: درمان دستی (مانیپولاسیون زیر بیهوشی) و جراحی آرتروسکوپیک می تواند کمک کننده باشد.
در اکثر بیماران اینجانب، ترکیب دارو و ورزش درمانی، تزریق استروئید و طب سوزنی تخصصی بسی ار پاسخ مناسبی داشته است، البته لازم بذکر است، کنترل مناسب دیابت (قند خون) زیر نظر متخصص غدد و ادامه دائمی ورزش ها شرط بهبود دائم است.