روآکوتان و عوارض مصرف آن

دکتر کامبیز بهشید [ پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drbehshid.ir
آدرس مطب : اصفهان دروازه شیراز ابتدای چهارباغ بالا نبش کوچه شهید مختاری ساختمان جم طبقه دوم تلفن مطب : 36630353 - 031

Roaccutane
راکوتان فرم خوراكي ایزوترتینوین است. ایزوترتینوین از مشتقات ویتامین(A) آ است که به صورت طبیعی با میزان خیلی کم در بدن انسان وجود دارد و داروئي برای درمان آکنه شدید است. روآکوتان مؤثرترین داروی در دسترس جهت درمان آکنۀ التهابی و کیستیک می باشد که طی 20 سال گذشته، انقلابی در درمان آکنۀ شدید ایجاد نموده است. این دارو تمام عوامل اصلی دخیل در ایجاد آکنه را تحت تاثیر قرار داده و به شکل چشمگیری سبب کنترل آکنه و دوره های طولانی مدت بهبود می شود.
موارد انتخابی برای شروع روآکوتان موارد زير مي باشند:
- بیماران دچار آکنه های شدید و به خصوص انواع کیستیک آن
- ایجاد اسکار به دنبال آکنه
- چرب بودن بیش از حد پوست
- آکنۀ التهابی متوسط که به سایر درمان ها پاسخ نمی دهد.
- انواع غیر معمول یا بد فرم آکنه که در فرد ایجاد افسردگی می نماید
- روآکوتان تشکیل چربی توسط غدد سباسه، باکتری های پوست و نیز میزان التهاب را کاهش می دهد. این دارو از طریق کاهش چربی پوست (وادار کردن غدد چربی پوست به کم کردن تولید چربی) باعث کم شدن آکنه در پوست میشود. عوارض جانبی دارو هر دارویی دارای یک رشته فواید و یک رشته عوارض نامطلوب است.

رؤاکوتان نیز از این قاعده مستثني نیست و عليرغم تاثير قابل ملاحظه دارو بر آكنه، از اين دارو عوارض متعددي گزارش شده است. لذا توصيه مي شود، اين دارو حتما زير نظر پزشك متخصص تجويز و مصرف گردد. هر بیمار کاندید مصرف روآکوتان، باید کاملاً در مورد عوارض احتمالی آن مطلع گردد. بیشتر عوارض، وابسته به دوز هستند. البته تمام عوارض در یک فرد دیده نمیشود ولی احتمال وقوع هر یک وجود دارد. عوارض خفیف شایع ترین عوارض روآکوتان هستند. این عوارض عمومآ ملایم و زودگذرند. اکثر آنها پس از اتمام دورهٔ درمان رفع میشوند.

اين عوارض شامل موارد زير مي شود :
- خشکی پوست به ویژه ناحیۀ صورت و لب ها که ممکنست با خارش و پوسته ریزی مختصر همراه باشد.
- قرمزی پوست
- خشکی گلو که می تواند منجر به خشونت صدا گردد.
- خشکی غشاء مخاطی داخل بینی که گاهی با خونریزی توأم است.
- خشکی و تحریک پذیری چشم ها که ممکنست در آن دسته از بیماران که از لنز تماسی استفاده می نمایند، مشکل ایجاد کند
- دردهای عضلانی که در اینصورت باید از ورزش های شدید اجتناب نمود.
- افزایش موقت ریزش مو
و . . .

عوارض جدی تر دستۀ دوم، عوارض جدی تر ناشی از این دارو بوده که خوشبختانه شیوع کمتری داشته و شامل موارد زير مي گردد :
سر درد احساس گیجی ضعف بیحسی خستگی خواب آلودگی تهوع و استفراغ تعریق تغییرات سیکل قاعدگی تغییرات بینایی کاهش شنوایی اختلال تمرکز کاهش اشتها و وزن زردی مشکلات کبدی کم خونی تشنج خشکی مفاصل و عضلات بیماری التهابی روده افزایش پیگمانتاسیون پوستیتورم غدد التهاب ملتحمه دیستروفی ناخن حساسیت به نور دفع خون یا پروتئین در ادرار التهاب عروقی تغییرات خلق ( شامل افسردگی، اختلالات روحی و رفتاری که در موارد نادر به افکار و اقدام به خود کشی می انجامد ) عفونت های سیستمیک یا موضعی ( نظیر عفونت بافت احاطه کنندۀ بستر ناخن ) تغییرات سطح گلوکز خون (به ویژه در بیماران دیابتی ) افزایش سطح اسید اوریک خون که می تواند در مقادیر بالاعملکرد کلیه را مختل نموده و یا در افراد مبتلا به نقرس سبب بروز حملۀ جدید شود کاهش سلول های خونی که کم خونی، تسهیل کبود شدگی و خونریزی و نیز افزایش استعداد ابتلا به عفونت را به دنبال دارد

عوارض راكوتان برسيستم بدن
ـ اثرات سمی روی کبد :
عملکرد کبد باید قبل و نیز یکماه بعد از شروع درمان، توسط تست های کبدی چک شده و سپس هر 3 ماه یکبار تکرار گردد. مواردی از هپاتیت بالینی و نیز افزایش خفیف تا متوسط آنزیم های کبدی در تقریباً 15% افرادی که تحت درمان با روآکوتان هستند، دیده می شود. گاهی اوقات حین ادامۀ مصرف دارو و یا با کاهش دوز آن، سطح این آنزیم ها به حد نرمال برمی گردد. چنانچه سطح آنزیم های کبدی به حد نرمال برنگشته و یا شک به بروز هپاتیت وجود داشته باشد، باید دارو را قطع و به بررسی علت آن پرداخت.

ـ ناراحتی های روانی :
روآکوتان می تواند منجر به بروز افسردگی، سایکوز و به صورت نادر تفکر خودکشی یا مبادرت به خودکشی شود. مکانیسم این وقایع هنوز شناخته نشده است. چنانچه این علایم، حین روآکوتان تراپی آشکار شوند، تنها قطع دارو کافی نیست و باید ارزیابی بیشتری صورت گیرد.

ـ افزایش خوش خیم فشار داخل جمجمه :
مصرف روآکوتان با افزایش فشار داخل جمجمه همراه بوده است. نشانه های اولیۀ آن سردرد، تهوع، استفراغ و اختلال بینایی هستند . بیمارانی که دچار این علایم می شوند، باید از لحاظ تورم دیسک بینائی معاینه و در صورت مثبت بودن نتیجه راکوتان قطع و به نورولوژیست ارجاع شود.

کدورت قرنیه :
در صورت هرگونه اختلال بینایی در زمان مصرف این دارو، باید مصرف آنرا قطع کرده و حتماً معاینۀ چشمی صورت گیرد. موارد مشاهده شده از کدورت قرنیه، اکثراً در پیگیری 7-6 هفته بعد از قطع روآکوتان، برطرف شده بودند.

ـ متابولیسم چربی ها :
قبل از شروع مصرف روآکوتان و بعد از آن با فواصل معین باید میزان چربی های خون را اندازه گیری نمود. برخی از بیماران دریافت کنندۀ روآکوتان افزایش تری گلیسرید، کاهش HDL و افزایش سطح کلسترول خون را تجربه می کنند. این تاثیرات بر تری گلیسرید، HDL و کلسترول، به دنبال قطع روآکوتان قابل برگشت هستند. معمولاً پاسخ چربی خون به مصرف روآکوتان، ظرف 4 هفته رخ می دهد. بیماران چاق، دیابتی، الکلی و دارای زمینۀ خانوادگی مثبت، بیشتر مستعد افزایش تری گلیسرید هستند. تری گلیسرید بیش از 800 میلی گرم درصد، ریسک ابتلا به پانکراتیت را هم بالا می برد.

ـ دیابت :
در بیماران دیابتی، تعیین مکرر قند خون در دوران استفاده از روآکوتان توصیه می شود. همچنین موارد جدید از بروز دیابت در زمان مصرف روآکوتان گزارش شده است.

ـ کاهش دید شبانه :
با توجه به اینکه وقوع این امر ناگهانیست، بیماران باید نسبت به این عارضۀ بالقوه آگاه شده و برای رانندگی و یا کار با ماشین آلات در طی شب، احتیاطات لازم را به عمل آورند.

هیپراستوزیس :
به دنبال مصرف مقادیر بالای روآکوتان، به خصوص برای درمان مواردی غیر از آکنه، مواردی از افزایش بافت استخوانی ملاحظه شده است. رادیوگرافیهای کنترل که در مطالعات آینده نگر از بیماران درمان شده با روآکوتان بعمل آمده، نمونه هایی از هیپراستوزیس استخوانی را نشان داده است.

ـ بیماری التهابی روده : این عارضه، بیشتر در بیماران دارای سابقۀ ناراحتی های روده ای مشـاهده می شـود. در کلـیۀ بیمارانی کـه درد شکـمی، خونریزی از مقعد و یا اسهال شدید را تجربه می کنند، مصرف روآکوتان باید قطع شود.

ـ افسردگي يكي از عوارض رواكوتان افسردگي است . نشانه های افسردگی موارد زير مي باشد: احساس غمگین بودن دائمی، بی علاقگی نسبت به کارهایی که قبلآ به آنها علاقه مند بوده اید، خوابیدن بیش از حد و خوابهای پریشان، تغییرات اشتها و وزن بدن، احساس اضطراب دائمی، گریز از دوستان و آشنایان، احساس بی حوصلگی همیشگی، احساس پوچی و گناه. البته نشانههای افسردگی همواره در حد زیاد و دائمی افسردگی را اثبات میکند. عوارض جانبی این دارو نباید شما را نگران کند، ممکن است هیچکدام از این عوارض در شما مشاهده نشود.

علائمي كه در صورت مشاهده بايستي دارو قطع گردد در صورت بروز علائم زير دارو را قطع كرده و پزشک خود را در جریان بگذارید :
حالت تهوع
استفراغ
سردرد شدید و مزمن
تاری چشم و اختلال در بینایی
احساس افسردگی شدید نکاتي در خصوص مصرف رواكوتان
با توجه به شباهت ساختمانی روآکوتان به ویتامین A، بیماران باید از مصرف مقادیر بالای مکمل حاوی ویتامین A اجتناب کنند تا از بروز اثرات سمی آن جلوگیری به عمل آید.

تجویز روآکوتان تنها باید توسط تشخیص و توصیۀ پزشک متخصص و معتبر پوست انجام گیرد.
باید به بیماران یادآور شد که گاهی ضایعات پوستی در حین درمان با روآکوتان، به خصوص در دورۀ اولیه، بدتر می شوند که این حالت گذراست.
توصیه شده است که بیماران، در طی درمان و یک ماه بعد از قطع این دارو، از اهداء خون خودداری کنند.
برای شروع مصرف روآکوتان عجله نکنید. پیش از آغاز استفاده، کلیۀ مزایا و معایب آنرا سنجیده و کاملاً از پروسه ای که قصد شروع آنرا دارید آگاه باشید.
فراموش نشود که روآکوتان یک داروی بسیار مهم با دستور العمل خاص مصرف است، نه یک عامل زیبایی که به راحتی در دسترس همگان قرار گیرد .

روآکوتان به صورت کپسول های 40 و 20 و 10 میلی گرمی تهیه شده است. دوز مصرفی آن mg 1-5/0 به ازاء هر کیلوگرم وزن بدن در روز و طول درمان معمولاً 20 هفته می باشد. آغاز اثر درمانی روآکوتان بعد از 2 هفته است و معمولاً 85% بیماران ظرف مدت 4 ماه بهبود می یابند. در صورتیکه به دورۀ دوم درمان احتیاج باشد، باید حداقل به مدت 8 هفته بین این دو دوره فاصله گذاشت. چرا کـه بعضی از این بیماران بـه دنبال قطع روآکوتان، بتدریجشروع به نشان دادن علایم بهبودی می نمایند