فرایند حذف برخی اجزای مغز و نخاع برای بهتر کردن عملکرد ان

دکتر سید سلمان فاطمی [ متخصص داخلی مغز و اعصاب ]آدرس وب سایت : www.dr-salmanfatemi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، روبروی داروخانه سپاهان ، مجتمع اطبا ، طبقه اول تلفن مطب : 32223328 - 031

برخی سيناپسها طی تکامل و رشد از بین میروند !! سیناپس محل اتصال عصب به بخش بعد است .وقتی عصب به عصب دیگر یا عضله متصل شود ،این محل اتصال را سيناپس میگویند . در این محل ، عصب ، اجزایی را ترشح می کند که مي توانند قسمت بعد از عصب را تحریک کنند . این سيناپسها مانند ترمینال ، عمل میکنند .( مثلا اگر باری قرار باشد از اصفهان به ساری برود و لازم باشد در تهران توقف کند و اتوبوس خود را عوض کند و بارها را به اتوبوس ديگري بسپارد ، در اينجا اتوبوس اول، نقش عصب اول را دارد، ترمینال مانند سيناپس عصبی است و بارهایی که از اتوبوس اول تخلیه ميشود مانند ترشحات داخل سیناپس و اتوبوس دوم که بارها را میگیرد مانند عصبي است که پس از عصب اول قرار دارد و مقصد نهایی ساری هم مانند عضله ای است که تحریک ميشود )

این سيناپسها دائما ساخته ميشوند و گاهی به صورت خودبخود حذف ميگردند.حذف سيناپس، در محل اتصال عصب و عضله یا عصب به عصب با حذف رسپتور یا گيرنده استیل کولین يا حذف ترمینال قبل از سيناپس، انجام ميشود . رقابت وابسته به فعالیت ، بین اکسونهاي حرکتی باعث ارسال پیامهای فعال بیشتری ميشود .رقابت مستقیم بین فيبرهاي عصبی سبب تقویت اکسونی می شود که در رقابت برای ترشح فاکتورهای تروفيک که براي سلول هدف فراهم شده است،تواناست ..رقابت غیر مستقیم به عضله اجازه می دهد تا اکسون مناسب را انتخاب کند ..

یک استراتژی اضافه برای حذف سيناپس، ممکن است حذف، به کمک مسنجر رتروگريد ( پیام رسانی که به سمت عقب پیام میدهد ) باشد .در یک فرد بالغ تقریبا همه فيبرهاي عضلات با یک موتور نورون واحد عصب دهی میشوند . با این همه در آغاز تکامل بسیاری از مقصدهاي بعد از سيناپس از ترمينالهاي متعدد عصبی اينروه و عصب دهی میشوند (این در مورد عضلات اسکلتی صادق است) .در طی تکامل سيناپس بسیاری از ترمینالهای عصبی از دست میروند .

حذف سيناپس به نظر میرسد با حذف ترمینالهای پره سيناپتيک رخ دهد.با اينکه به این ترتیب، تعداد ارسال پیام مشخص در سيناپس به یک هدف، کم میشود ولی در حقيقت پیچیدگی ترمینالهای منفرد باقی مانده، افزایش می یابد ( سيناپسهاي منفرد، بزرگتر میشود و ساختار پیچیده تری پیدا می کند ).نتیجه نهایی آنکه قدرت کلی در یک سیناپس بیشتر میشود .این فرایند حذف و نظم دهی مجدد سيناپسها نقش مهمی را در ایجاد چرخه های سیستم عصبي مرکزی و ارسال خوب تماسهای سيناپسي منفرد ایفا میکند .توسعه اتصال در سیستم عصبی مرکزی نیازمند آغاز تماس سيناپسي و حفظ تعداد صحيح سيناپس هاست .

روشن نیست چرا
ولی به نظر میرسد سيناپسهايی بیشتر از آنچه واقعا برای عملکرد مناسب عصبی ،نياز است ساخته ميشود. در این شرایط برخی از سيناپسها زدوده میشود .این پروسه حذف سيناپسها اجازه ایجاد فرم وابسته به مصرف داروينيسم را می دهد. آن سيناپسهايي که مورد نيازند، باقی مي مانند ولی آنهایی که اضافه هستند حذف ميشوند .اتصال عصب به عضله و سیستم بینایی به عنوان مدلی برای بررسی مکانیسم مولکولی ای که پایه حذف سيناپسهاست در نظر گرفته شده است ..

ایجاد و کثرت و تخریب و انتخاب موجود برتر ، فقط در میان جانداران بزرگ و انسان نیست . این انتخاب حتی در کوچکترین اجزای حیات هوشمند یعنی سلولهای عصبی و اتصالات بین آنها هم وجود دارد . حیات ، در طول ميليونها سال،ابزار برتر بقا یعنی مغز و ابزار هوش را به وجود آورد و باز این فرایند متوقف نمیشود . حتی در اجزای خود ابزار هوش یعنی سلولهای عصبی و ارتباطات بین سلولهای عصبی هم رقابت برای بقا وجود دارد .کثرتی که تحت کنترل قانون انتخاب برتر است ، در همه اجزای حیات حتی کوچکترین اجزايش هست .نظام قانونمند و هدفمندی که هدفش را در برتر شدن می یابد و نه در ايستايي و توقف
http://nba.uth.tmc.edu/neuroscience/m/s1/chapter09.html