افسنتین گیاهی است که برگ آن شبیه برگ مرزه و دارای تلخی و گیرندگی و سوزش است .
افسنتین چندین گونه است :
خراسانی ، مشرقیچی ، سوسی و طرسوسی .
افسنتین نبطی ( خودرو ) معطر است .
افسنتین عموماً دارای گوهر خاکی و لطیف است .
با مزاج خاکی خود دارای گیرندگی ،
با گوهر لطیفش اسهال می دهد و باز کننده است .
بهترین نوع افسنتین گونه سوسی و طرسوسی است که به رنگ عنبر است .
مزاج :
گرم و خشک و افشره اش گرم تر است .
خاصیت درمانی :
افسنتین بازکننده و گیرنده است .
افسنتین لباس را از بید و گزند حشرات نگاه میدارد و اگر با مرکب ترکیب شود رنگ مرکب ثابت میماند ،تغییر رنگ نمیدهد و کاغذ را از موش خوردگی محفوظ میدارد .
آرایش :
افسنتین رنگ و رو را زیبا میکند .
برای موخوره و گری مفید است .
لکه های بنفش زیر چشم را میزداید .
درزخم و دمل و جوش :
ضماد و شربت آن برای گرفتگیهای عروقی درونی مفید است .
در مداوای گوش :
بخار پخته شده آن درد گوش را تسکین میدهد و خوردن آن با عسل از سکته جلوگیری مینماید .
اندامهای چشم :
هرنوع و به ویژه خودرو آن اگر به صورت ضماد در آید و به زیر چشم ببندند برای معالجه هر نوع درد کهنه و تیرگی چشم مفید است .
اندام های تنفسی :
شربت آن کشیدگی زیر سراشیبی های دندههای رو به شکم را معالجه میکند .
اندام های تغذیه :
اگر پخته و افشره افسنتین را به مدت ۱۰روز بنوشند در باز گردانیدن اشتها تأثیر به سزایی دارد .
شربت افسنتین معده را تقویت می کند و در بسیاری از حالت ها مفید است .
اگر کسانی که یرقان دارند آن را به مدت ۱۰روز بخورند بسیار مفید است و در مداوای طحال مؤثر است و اگر آن را با عدس یا برنج بپزند و بخورند کرم ها را از بین می برد .
افسنتین مخلوط با سنبل بادشکم و معده را چاره ساز است .
اگر افسنتین را با روغن حنا مرهم کنند و بر تهیگاه بمالند درد تهیگاه تسکین مییابد و اگر آن را با روغن گل محمدی مرهم کنند و یا با گل محمدی مخلوط کنند درد معده را از بین می برد و سفتی آن را بر طرف می نماید.
اندام های دفعی :
دربیرون راندن بول و روان کردن حیض بسیار مؤثراست .
به ویژه اگر آن را با عسلاب بردارند .
افسنتین مسهل صفرا است ولی در بلغم و آنچه در روده ها ماندگار است مؤثر نیست .
علاوه بر آن شربت افسنتین در مداوای بواسیر و بریدگی- خراش و زخم مقعد نیز مفید است .
اگر آن را آب پز کنند و یا آن را با برنج بپزند و با عسل بخورند کرم را از بین می برد و شخص به اسهالی سبک دچار می شود .
افسنتین با عدس سوخته نیز همین کار را انجام می دهد .
تب ها :
خود به خود در مداوای تب کهنه مفید است .
سموم :
با آب انگور کهنه پادزهر گزش نیش کژدم ، گزش راسو ، و سم شوکران است .
اگر با سرکه باشد پادزهر قارچ سمی است و پاشیدن آن پشه را از بین می برد .
اگر آن را با مرکب مخلوط کنند صفحات کتاب از موش خوردگی به دور میماند .