کدام مادران باردار در معرض خطر هستند ؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

مادرانی که سن آنها کمترا ز 18 سال یا بالای 35 سال باشد و همچنین افرادی که سابقه سقط جنین و یا نوازد کم وزن داشته اند، وزن بیش از بارداری آنها خیلی کم یا خیلی زیاد بوده است و یا بیش از 4 بارداری داشتهاند، بیشتر از افراد دیگر در معرض خطر میباشند. این افراد باید تحت نظارت پزشک زنان و متخصص تغذیه باشند.هر خانم باردار احتیاجات غذایی خود را باید از این 5 گروه مواد غذایی فراهم کند.
1- نان، غلات و حبوبات
2- سبزیجات
3- میوه ها
4- گوشت مرغ، ماهی، تخم مرغ و دانههای مقوی.
5- شیر و ماست و پنیر
در اینجا به طور خلاصه درباره هر گروه صحبت میکنیم.

1- نان
خانم های باردار تقریباً بیشترین نیاز خود را از این گروه فراهم میکنند. البته این نکته قابل توجه است که بین نیاز و رفع احتیاج تفاوت قایل شویم. خانمهای حامله باید غذاهایی که احتیاجات انرژی ایشان را برآورده میکنند، به لیست غذاهای خود اضافه کنند. اگر انرژی به میزان کافی نباشد پروتئین به جای آن که برای نقش حیاتی خود در رشد و تکامل ذخیره شود، به عنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار میگیرد. غذاهای این گروه دارای مقادیر بالای کربوهیدرات هستند که منبع اولیه انرژی میباشند.

حبوبات منبعی خوب برای تامین پروتئین است که به عنوان سازنده بافت های بدن برای مادر و بچه میباشد. در طول 6 ماهه آخر حدود 1 کیلوگرم پروتئین توسط مادر ذخیره میشود. البته قسمت عمده پروتئین از منابع حیوانی مثل گوشت و مرغ است. بسیاری از حبوبات غنی از آهن و ویتامینB هستند. نیاز به آهن در طی 4 ماهه اول بارداری کم است، دراین مدت تجویز آهن اضافی ضرورتی ندارد، ولی بعد از این باید علاوه بر رعایت رژیم غذایی، قرص آهن نیز مصرف شود.

2- سبزیجات
سبزیجات میتوانند مقدار زیادی از ویتامینها از جمله ویتامین هایA وC و مواد معدنی و فیبر را فراهم کنند. یکی از مشکلات خانم های باردار در دوران باردای یبوست است که با مصرف سبزیها این مشکل برطرف میشود. نیاز به ویتامینC در حاملگی 70 درصد بیشتر از زمان غیر حاملگی است که یک رژیم معمولی خوب به راحتی این مقدار را در اختیار مادر قرار میدهد.

کلم، حبوبات، سیب زمینی، اسفناج، دانههای سبز و گوجه فرنگی غنی از ویتامینC هستند و به جذب آهن موجود در غذاها کمک میکنند. بدن ما ذخیره ویتامینC ندارد و با مصرف درست مواد غذایی احتیاج به این ویتامین به راحتی فراهم میشود. سبزیجات سبز تیره و زرد تیره مانند هویج یا زردک، سیب زمینی، فلفل سبز، کلم بروکلی، سرشار از ویتامینA هستند که برای رشد و سلامتی سلول های بدن مادر و جنین لازم است.

3- میوه ها
میوههایی مثل پرتقال، گریپ فروت، نارنگی، لیمو و انگور منشاء بسیار خوبی برای ویتامینC هستند. هر خانم باردار میتواند در طول روز چندین بار از این گروه استفاده کرده و نیاز خود را به ویتامین هایی مثلA و C برآورده کند. به طور مثال در صبحانه آب میوه یا میوه تازه - بین وعدههای غذا میوه تازه یا خشک - به همراه ناهار سالاد میوه و برای دسر و شام کمپوت میوه مصرف کند.

4- گوشت
پروتئین که ماده غذایی اصلی برای مادر و نوزادش است، به طور مشخص در این گروه وجود دارد. تنها ویتامینی که دراین گروه وجود دارد، ویتامینB12 است. در مادرانی که گیاهخوار هستند، ذخایر ویتامینB12 در نوزادان آنها پایین است. این گروه جزو گروههای اصلی غذایی برای مادران باردار به حساب میآید که باید در وعده های غذایی آنها گنجانده شود.

5- شیر و ماست
محصولات لبنی میزان زیادی از احتیاجات غذایی را برآورده میکنند به خصوص کلسیم و پروتئین را که در این مواد میباشد. در طول حاملگی حدود 30 گرم کلسیم در بدن مادر تجمع مییابد که اکثر آن در اواخر حاملگی در جنین ذخیره میشود.کلسیم، ماده اصلی در تشکیل استخوان و دندان است. اگر جذب کلسیم مادر کافی نباشد، جنین از کلسیم استخوانهای مادر استفاده میکند که این باعث میشود مادر در آینده زودتر دچار استئوپروز یا پوکی استخوان شود.

هر خانم باردار باید سعی کند در روز حداقل یک لیوان شیر مصرف کند. اگر مادری از مزه شیر راضی نیست، باید آن را با اضافه کردن موادی مانند کاکائو و امثال آن برای خود قابل قبول سازد. البته این شامل آن دسته از افرادی که مشکل گوارشی داشته و قادر به تحمل شیر نیستند، نمیباشد که در این صورت به جای یک لیوان شیر میتوانند یک فنجان ماست یا پنیر مصرف کنند.

اگر چه بستنی به علت شیر موجود در آن کلسیم دارد، ولی برای تامین کلسیم لازم یک خانم باردار باید یک و نیم فنجان از این مواد مصرف شود، زیرا در بستنی علاوه بر شیر مقدار زیادی شکر و هوا است که این باعث کاهش میزان شیر و کلسیم لازم میشود. البته منابع غیر لبنی کلسیم شامل ماهی ساردین و ماهی آزاد نیز میباشد.باید توجه داشت که چربیها، روغن و شکر با احتیاط مصرف شوند. در هرم غذایی با استفاده از جایگزین کردن غذاهایی که دارای خواص مشابه به هم هستند، احتیاجات دوران بارداری به راحتی فراهم آمده وسلامت مادر و نوزاد تضمین میشود.