بیماری لیكن پلان چیست ؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

لیکن پلان یک بثور پوستی مزمن که مسری یا سرطانی نیست . این عارضه ممکن است پوست پاها، تنه ، بازو، مچ دست ، سر یا آلت تناسلی مرد؛ پوشش داخلی دهان یا مهبل ؛ ناخن های پا و دست (اطراف یا تقریباً زیر بستر ناخن ) را درگیر سازد. این بیماری در همه سنین دیده می شود ولی در بزرگسالان بالای 40 سال شایع تر است .در لیکن پلان، ضایعات کوچک، درخشنده و خارش دار به صورت توده های متراکم، ظاهر میشوند.

اغلب، هیچ علت مشخصی وجود ندارد، اما گاهی این راش ممکن است در اثر واکنش به یک داروی خاص مثل آنتی بیوتیکهای سولفونامیدی Sulphonamid یا داروهای ضد روماتیسمی دارای طلا، به وجود آید. لیکن پلان ممکن است درارتباط با استرس باشد. این بیماری در افراد مسنتر از ۳۰ سال شایعتر است.یک راش خارش دار متشکل از ضایعات کوچک و برآمده با قله مسطح که درخشنده بوده، دارای رنگ صورتی یا بنفش می باشد.

بیماری لیکن پلان یکی از بیماریهای شایع پوست است که در آن ضایعات التهابی ، خارش دار در پوست رخ داده و می تواند مخاط و فولیکول مو و ناخن را نیز گاهی درگیر سازد . علت این بیماری به درستی شناخته نشده است. اما احتمال آن وجود دارد که این بیماری نیز یک بیماری با واسطه فعالیت سیستم ایمنی باشد.

این بیماری درتمام جهان ودرهمه نژادها رخ می دهد . در حدود 1 تا 2% مواقع این بیماری می تواند به شکل فامیلی نیز بروز کند . بیماری لیکن پلان درسنین میانسالی شایعتر بوده اما حتی کودکان را نیز می تواند درگیرسازد(4% موارد) . ضایعات اولیه بیماری به شکل برجستگیهای پوستی به رنگ بنفش با سطح صاف می باشد که معمولاً اندازه آنها نیزکوچک است .

رنگ ضایعات ابتدا قرمز بوده اما ضایعات پیشرفته تربنفش هستند. ضایعات طول کشیده تروضایعات درحال بهبودی اغلب قهوه ای پررنگ نیزمی توانند باشند . سطح ضایعات براق ، خشک همراه پوسته های چسبیده به ضایعه است .همنیطور ممکن است درسطح ضایعات خطوطی سفید یا خاکستری دیده شود که این خطوط را ویکهام استریا می نامند .اندازه ضایعات لیکن پلان معمولاً حدود نیم تا یک سانتیمتر است . محل این ضایعات بیشتر در ساعد ، ساق پا ، پشت دستها وناحیه تناسلی آقایان می تواند باشد . خارش دربیماری لیکن پلان معمولاً شدید است و بیشتر بیماران جهت خاراندن ضایعات این بیماری آنها را می مالند و کمتر ممکن است که ضایعات را زخمی کنند وبنابراین ضایعات لیکن پلان معمولاً سالم می مانند واین ازلحاظ تشخیصی می تواند به پزشک کمک نماید که بهترآنها را تشخیص دهد .

سیراین بیماری خیلی می تواند متفاوت باشد . واین تفاوت بیشتربه محل درگیری بیماری وهمینطورنوع کلینیکی آن بستگی دارد . دو سوم بیماران دچار ضایعات پوستی کمتر از یکسال دچار بیماری هستند و اکثر بیماران در سال دوم ابتلا به بیماری خودبخود بهبود می یابند .ضایعات مخاطی بیماری مزمن تر بوده و در بیماران بهبود یافته نیز احتمال عود بیماری وجود دارد . ضایعات مخاطی بیماری به اشکال مختلف می تواند بروز کند ولی اشکال شایع آن بصورت خطوط سفید شبکه ای در مخاط طرفی دهان وهمینطور زخمهای دهانی می باشد .

ضایعات شبکه ای هیچگونه ناراحتی برای بیمار ایجاد نمی کند اما کشف آنها درمعاینه می تواند به تشخیص بیماری کمک کند . ضایعات دهانی زخمی شونده می تواند بسیار طول کشنده ومزمن بوده وبا ناراحتی بسیاری برای بیمار همراه باشد .گاهی ضایعات دهانی بدون ضایعات پوستی نیز رخ می دهد . 75% بیماران دچارلیکن پلان دهانی زن هستند . تغییرات ناخنی درحدود 10% موارد لیکن پلان رخ می دهد واین تغییرات در کودکان شایعتراست . شایعترین تغییرات ناخنی بیماری افزایش خطوط ناخنی و شکاف برداشتن صفحه ناخنی می باشد .

گرفتاری موها دربیماری لیکن پلان بیشتر بصورت ریزش موی همراه با ایجاد پوست نازک شده می باشد که به این نوع ریزش مو، بدون درنظرگرفتن علت آن ، ریزش موی سیکاتریسیل می گویند . این نوع ریزش مو معمولاً برگشت پذیرنیست وباید درصورت وجود ضایعات پوستی همراه با ریزش مو درسراقدام به درمان های قویتری نمود تا ازصدمه به موها جلوگیری شود . لیکن پلانوپیلاریس نامی است که به بیماری لیکن پلانی داده شده که باعث گرفتاری موها می شود . این حالت بیشتردرخانمها دیده شده که حدود 20% آنها دارای ضایعات شبکه ای دردهان بوده وحدود 30% آنها دارای ضایعات پوستی لیکن پلان هستند.

درمان بیماری لیکن پلان

اصول کلی

نمونه برداری (برداشت مقدار کوچکی از بافت جهت بررسی آزمایشگاهی برای کمک به تشخیص ) پاپول های مشکوک (برآمدگی های پوستی )
هدف از درمان تسکین علایم و به ویژه خارش است .
از شستشو با آب سرد برای تخفیف خارش استفاده کنید. کاهش استرس زندگی ممکن است به پیشگیری از عود ضایعات کمک نماید. روش های آسوده سازی را فرا گرفته یا در صورت لزوم برای کاهش استرس خود با متخصص مشاوره کنید.
اگر لیکن پلان با مصرف دارویی مرتبط باشد، با پزشک خود درباره تغییر مقدار مصرفی یا تعویض داروی مزبور مشورت کنید

داروها

ضایعات محدود و با تعداد کم را می توان با استروییدهای موضعی و تزریقی داخل ضایعه درمان نمود . دربیمارانی که ضایعات گسترده تر دارند می توان از استرویید های خوراکی نیز استفاده کرد. و بهتر است این دارو با دوز کاهش یابنده تجویز شود تا باعث عوارضی نگردد .