آیا عکسبرداری به روش OPG خطری هم دارد ؟

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

OPG مخفف کلمه Ortho Pantomo Gram می باشد و یکی از پر کاربردترین عکس ها در شاخه دندانپزشکی است . این عکس در زمره عکس های رادیولوژی قرار می گیرد و با استفاده از اشعه ایکس گرفته می شود . در عکس OPG جزئیات هر دو فک بالا و پایین به صورت نمای پانورامای گسترده به وضوح نمایان می شود و به دندانپزشک کمک می کند تا موقعیت همه دندان ها ، پوسیدگی هایی که ممکن است از چشم پنهان بماند ، دندان های نهفته ، عفونت ها و بسیاری موارد مهم دیگر در رابطه با سلامت دندان و فک و لثه ها را بررسی و مطالعه کند . همچنین بسیاری از اختلالاتی که در عکس های معمولی دیده نمی شوند ، در عکس OPG قابل رویت هستند .

موارد و مزایای استفاده از عکس OPG

با استفاده از این عکس می توان موارد زیر را مشخص کرد :

• بررسی ، موقعیت و وضعیت شکستگی دندان ها
• ارتودونسی دندان ها
• بررسی و تشخیص در رفتگی فک
• تشخیص وضعیت دندان عقل نهفته
• شناسایی و بررسی عفونت یا پوسیدگی
• وضعیت و شرایط مربوط به استخوان های فک
• بررسی وضعیت و شرایط دندان ها قبل از جراحی
• بررسی بیماری پریودنتال پیشرفته
• بررسی وجود کیست در استخوان های فکین
• شناسایی تومورهای فک و سرطان دهان
• میزان آسیب دیدگی دندان ها در سوانح
• اختلالات مفصل گیجگاهی
• بررسی وضعیت سینوس ها
• ارزیابی های مربوط به قبل از کشیدن دندان عقل
• وضعیت عصب کشی دندان ها
• بررسی شرایط فک و لثه برای کاشت ایمپلنت
• روش مناسب برای کسانی که محدودیت در باز کردن دهان دارند
• می توان از این روش برای کودکان خردسال نیز بهره برد

چگونگی گرفتن عکس OPG

تصویربرداری از دندان ها با روش OPG روشی بسیار ساده تر ، سریع تر و کم دردسر تر از سایر روش ها است و هیچ اثر مخربی بر روی بدن ندارد . بیمار روی صندلی مخصوص دستگاه می نشیند ، اپراتور یا پزشک دستگاه را متناسب با دهان و سر بیمار تنظیم میکند و عکسبرداری با چرخش دستگاه به دور سر بیمار آغاز می شود . زمان عکس OPG بین 9 الی 20 ثانیه است و بعد از آن عکس چاپ شده در اختیار بیمار قرار می گیرد .
رادیوگرافی OPG به سه روش انجام می شود :

1. روش مستقیم که سنسور الکترونیک درون دهان بیمار قرار داده می شود تا عکس دندان ها ثبت شود .
2. روش غیر مستقیم برای دیدن عکس هایی که به سبک رادیولوژی قدیمی گرفته شده به صورت دیجیتال از اسکنر فیلم اشعه ایکس استفاده می شود .
3. روش نیمه مستقیم که ترکیبی از سنسور و اسکنر است ، برای تبدیل اشعه ایکس به فیلم دیجیتال کاربرد دارد .
توجه به این نکته الزامی است که موقع عکسبرداری هیچ گونه وسیله دارای فلز مانند ساعت ،گردنبند و سایر زیورآلات نباید همراه بیمار باشد همچنین اگر دکمه لباس بیمار فلزی است بهتر است به اپراتور اطلاع دهد .

آیا عکسبرداری به روش OPG خطری هم دارد ؟

خطراتی که روش OPG دارد به نسبت مزایای آن بسیار ناچیز است . این خطرات عبارتند از :

1 . اگر بیمار باردار باشد و از محافظ سربی استفاده نکند ، احتمال بسیار کمی وجود دارد که باعث سقط جنین بشود .
2 . اگر فرد به صورت طولانی مدت در معرض تابش اشعه ایکس قرار بگیرد ریسک احتمال ابتلا به سرطان اندکی افزایش می یابد .
این موارد بسیار نادر است ولی بهتر است شرط و اصول ایمنی رعایت شود .

در دوران بارداری گرفتن چهار بار عکس در هر جلسه درمان اشکالی ندارد اما اغلب بیماران و همچنین دندانپزشکان ترجیح می دهند که رادیولوژی را تا پس از زایمان به تاخیر اندازند . با این حال در شرایط اورژانسی نباید نگران انجام عکسبرداری از دندان بود زیرا همانطور که پیشتر گفتیم اشعه دریافتی بسیار ناچیز است و استفاده از محافظ سربی دو لایه می تواند آن را نزدیک به صفر برساند . رادیولوژی دندانپزشکی در دوران شیردهی یا تلاش برای بارداری نیز توصیه نمی شود .