درد عملکردی مزمن شکم و لگن

دکتر علی نقره کار [ متخصص درد ]آدرس وب سایت : www.dr-noghrekar.ir
آدرس مطب : تهران، میدان آرژانتین، ابتدای خیابان الوند، ساختمان مرکزی پزشکان،طبقه اول تلفن مطب : 88670088 - 021

درد عملکردی مزمن شکم با درد مزمن بدون توضیح یا یافته های فیزیکی (بدون عفونت، بدون عوامل مکانیکی یا ساختاری) گفته میشود. اعتقاد بر این است که درد عملکردی مزمن شکم اختلال سیستم عصبی است که در آن پالسهای عصبی درد زا شدت پیدا میکنند (همانند سیستم استریو که بلند میشود) و درد ایجاد مینمایند.

پانکراتیت مزمن

درد در بیشتر بیماران در مرحله ای از بیماری ایجاد میشود که ممکن است شدت آن از خفیف تا شدید متفاوت باشد. درد ممکن است چند ساعت تا چند روز طول بکشد. اغلب درد تا کمر امتداد یافته و گاهی اوقات با خم شدن به جلو برطرف میشود. معمولا درد با صرف غذا ایجاد میشود بنابراین بیماران ممکن است از غذا خوردن واهمه داشته باشند. همچنین معمولا شبها درد شدیدتر است. درد از نظر ماهیت متفاوت است و ممکن است پیوسته، تیر کشنده یا سوزشی باشد اما معمولا مداوم بوده و متناوب نیست.

با این حال ممکن است گاهی اوقات درد خود به خود برطرف شود اما دوباره بازخواهد گشت. تشخیص عامل درد اغلب دشوار بوده و ممکن است با درد ناشی از مشکلات دیگر اشتباه گرفته شود.

درد مزمن لگن

درد مزمن لگن به صورت دردی توصیف میشود که در زیر ناف ایجاد میشود و حداقل سه تا شش ماه طول میکشد. درد ممکن است همراه با دوره های قاعدگی باشد. درد مزمن لگن ممکن است علامتی باشد که در اثر یک یا چند وضعیت دیگر ایجاد شده است اما در بسیاری از موارد یک وضعیت مزمن است که به علت عملکرد غیر طبیعی سیستم عصبی اتفاق افتاده است.

درد مزمن لگن یک مشکل شایع است و چالش بزرگی برای پزشک محسوب میشود چرا که سبب شناسی آن نامعلوم بوده و پاسخ آن به درمان خوب نیست. درد مزمن لگن خوب شناخته نشده است و در نتیجه نمیتوان آن را به خوبی مدیریت کرد. این وضعیت با استفاده از رویکرد چند جانبه بهتر مدیریت میشود.

دلایل درد مزمن لگن

انواع اختلالات گوارشی، اورولوژی، اسکلتی عضلانی و زنانگی میتوانند باعث درد مزمن لگن شوند. عوامل مربوط به بیماریهای زنان - بیماریهای زنان در بیست درصد از زنان باعث درد لگن مزمن میشود. برخی از بیماریهای زنان که منجر به درد مزمن لگن میشوند عبارتند از:

اندومتریوز

بافت پوشاننده سطح داخلی رحم اندومتر نام دارد. اندومتریوز وضعیتی است که در آن بافت اندومتری در خارج از رحم نیز دیده میشود. برخی زنانی که اندومتریوز دارند هیچ علامتی ندارند در حالی که در برخی دیگر ناراحتی و درد ایجاد شده و ممکن است مشکلات ناباروری نیز تجربه شود.

بیماری التهابی لگن

بیماری التهابی لگن یک عفونت است که معمولا در اثر ارگانیسمهایی که از راه رابطه جنسی انتقال پیدا میکنند، پارگی آپاندیس، سل یا دایورتیکولیت ایجاد میشود. این وضعیت ممکن است رحم، تخمدانها، لوله های فالوپ (لوله هایی که تخمدانها و رحم را به هم متصل میکند) را درگیر نماید. تغییرات مزمن پس از بیماری التهابی لگن در حدود یک سوم زنان اتفاق می افتد و باعث درد مزمن لگن میشود. علت آن هنوز مشخص نیست اما احتمالا به علت آسیب ماندگار رحم، تخمدانها و لوله های فالوپ اتفاق می افتد و علت آن عفونت مزمن نیست.

بیماری چسبندگی لگن

چسبندگی به بافت غیر طبیعی گفته میشود که باعث میشود ساختارها یا اندامهای داخلی مانند تخمدانها و لوله های فالوپ به یکدیگر بچسبند. چسبندگی واکنش غیر طبیعی به جراحی، عفونت یا التهاب است و همانند بافت اسکار که در التیام نرمال ایجاد میشود نیست. بر سر این که آیا چسبندگی باعث درد لگن میشود یا خیر بحثهای زیادی وجود دارد و کارشناسان در این موضوع توافق ندارند. با این حال بیشتر شواهد نشان میدهند جراحی برای بیماری چسبندگی لگن در بیشتر موارد بهبودی حاصل نمیکند.

عوامل دیگر

عوامل غیر از بیماریهای زنان که موجب درد مزمن لگن میشود ممکن است مربوط به دستگاه گوارش، دستگاه ادراری یا درد عضلات و عصبهای لگن باشد.

سندرم روده تحریک پذیر

سندرم روده تحریک پذیر یک مشکل گوارشی است که با درد مزمن شکم و تغییر عادات اجابت مزاج مانند شل شدن مدفوع، دفعات بیشتر اجابت مزاج با شروع درد و برطرف شدن درد با دفع مدفوع همراه است در حالی که علت مشخصی برای آن شناسایی نمیشود.

سندرم مثانه دردناک و سیستیت روده

سندرم مثانه دردناک و سیستیت روده واژه هایی هستند که به درد مثانه که در اثر عفونت ایجاد نشده است، گفته میشود. علائم آن معمولا شامل نیاز به دفع ادرار مکرر و احساس فشار در دفع ادرار می باشد. برخی زنانی که دچار سندرم مثانه دردناک هستند، درد لگن یا درد پایین شکم را نیز علاوه بر علائم دستگاه ادراری تجربه میکنند.

درد کف لگن

علائم اختلال عملکرد کف لگن ممکن است شامل درد لگن، درد در هنگام ادرار، دشواری ادرار کردن، یبوست، درد در هنگام رابطه جنسی یا تکرر ادرار / فوریت ادرار باشد. اختلال عملکرد کف لگن را میتوان با لمس عضلات کف لگن (عضلاتی که اندامهای لگنی و رانها را پشتیبانی میکنند) از طریق واژن یا راست روده تشخیص داد. عضلاتی که منقبض شده اند، حساسیت به لمس دارند یا باند شکل هستند نشان دهنده این است که اختلال عملکرد کف لگن میتواند در درد لگن نقش داشته باشد.

درد مزمن لگن در مردان به عنوان سندرم درد مزمن لگن / پروستات و پروستاتیت غیر باکتریایی مزمن یاد میشود. این افراد هیچ عفونتی ندارند اما درد شدید لگن که بیش از 3 ماه طول کشیده است را تجربه می نمایند.
فوق تخصص درد میتواند با بلوکهای عصبی خاصی در کاهش احساس دردهای مزمن به بیماران کمک کند.