سونوگرافی های دوران بارداری

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

غربالگری همان طور که از اسم آن پیداست غربالگری یعنی غربال کردن یا جدا کردن جنین هایی که از نظر ابتلا به نقص های ژنتیکی و ساختاری مشکوک هستند ، از جنین هایی که احتمال کمتری برای آنها نسبت به ابتلا به چنین عارضه هایی وجود دارد . در تمامی مراحل مربوط به آزمایشات غربالگری ، متخصصان تلاش می کنند تا به شما بگویند که چقدر احتمال دارد که جنین شما دچار مشکل ژنتیکی یا ساختاری باشد . البته باید توجه داشته باشید که غربالگری درباره احتمال صحبت می کند . یعنی اگر جواب غربالگری دارای ریسک بالا باشد این فقط یک احتمال است ، نه تشخیص قطعی .

سونوگرافی های دوران بارداری به دو دسته تقسیم می شوند ؛ سونوگرافی های معمول که لازم است هر زن بارداری آنها را انجام دهد و سونوگرافی های تشخیصی و تکمیلی که در صورت لزوم ، درخواست انجام آن داده می شود . به منظور کنترل روند بارداری و رشد جنین ، همچنین غربالگری نقص های مادرزادی جنین ، بهتر است مادر باردار در طول بارداری چند سونوگرافی را انجام دهد . سونوگرافی های معمول شامل ؛ تشخیص ساک حاملگی ، سونوگرافی NT ، سونوگرافی آنومالی و آخرین سونوگرافی ( بعد از هفته ۲۸ انجام می شود ) است . سونوگرافی های تشخیصی و موارد خاص شامل ؛ سونوگرافی داپلر ، اکوکاردیوگرافی قلب ، آزمایش پروفایل بیوفیزیکال و سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی است .

سونوگرافی غربالگری جنین سه ماهه دوم

در دوران بارداری برای اطمینان حاصل کردن از سلامت بارداری و جنین ، چندین سونوگرافی توسط پزشک تجویز می شود یکی از آنها سونوگرافی غربالگری جنین سه ماهه دوم است و نام دیگر آن آنومالی اسکن است . این تست غربالگری در هفته 18 تا 23 بارداری انجام می شود . در این غربالگری ، جنین با سونوگرافی آنومالی اسکن و اندازه گیری مارکر های بیوشیمیایی خون مادر بررسی می شود . در طی انجام غربالگری سه ماهه دوم ، جنین به قدری بزرگ شده که می توان تکامل اندام ها و ارگان های اصلی او همانند قلب ، مغز ، کلیه ها و ... را به دقت بررسی کرد . در سونوگرافی سه ماهه دوم همچنین می توان جنسیت جنین را به صورت قطعی مشخص کرد . در این غربالگری مواردی همچون صورت جنین و لب شکری بودن جنین مورد بررسی قرار می گیرد وستون فقرات از لحاظ طولی و هم عرضی بررسی می شود تا اطمینان ایجاد شود که همه استخوان ها در یک ردیف قرار گرفته اند .

اگر با کمک غربالگری جنین سه ماهه دوم ، وجود نقص یا ناهنجاری در جنین نشان داده شود ممکن است نتوان در طول دوران بارداری اقدامی در جهت برطرف کردن آن مشکل انجام داد ، اما پزشک معالج و والدین با در اختیار داشتن چنین اطلاعاتی می توانند خود را برای موارد و مشکلات احتمالی در زمان زایمان آماده کرده و از همان زمان جنینی امکانات و اقدامات لازم برای برطرف کردن آن را بررسی کنند .

در این غربالگری میزان چهار هورمون THCG ، UE3 ،AFP و Inhibin A به همراه سونوگرافی سلامت جنین طبق استاندارد های جهانی انجام می پذیرد . همچنین جفت ، مایع آمنیوتیک و بند ناف مورد ارزیابی قرار می گیرند . سپس بر اساس سن مادر ، سن حاملگی و مقادیر فاکتور های اندازه گیری شده ، ریسک ابتلا به نواقص و اختلالات توسط متخصص ژنتیک مشخص می شود .

همانطور که گفته شد پرخطر بودن نتیجه غربالگری سه ماهه دوم ، بدان معنا نیست که جنین حتماً مبتلا به ناهنجاری های کروموزومی است . برای اطمینان از نتایج حاصل از غربالگری در مادران پرخطر می توان از تکنیک های تشخیصی مثل آمنیوسنتز و یا CVS استفاده کرد .

سونوگرافی حاملگی

سونوگرافی در بارداری بنا به شرایط بارداری و تشخیص پزشک برای مادران باردار انجام می شود . به طور معمول در طول بارداری چهار بار سونوگرافی حاملگی انجام می شود . ترتیب انجام این سونوگرافی ها به این صورت است که اولین سونوگرافی در هفته 7 یا 8 ، سونوگرافی دوم در هفته 11 تا 13 بارداری ، سونوگرافی سوم در هفته 16 تا 18 بارداری و سونوگرافی چهارم در هفته 16 تا 28 بارداری و یک سونو گرافی در هفته های آخر بارداری برای مشخص کردن زمان دقیق زایمان انجام می شود . به طور معمول تمامی این سونوگرافی ها به صورت دو بعدی انجام می شود و ممکن است با توجه به شرایط بارداری و تعداد بارداری ، کم یا زیاد شود .