تشخیص بیماری پریاپیسم

دکتر پیمان صالحی [ متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری ]آدرس وب سایت : www.drsalehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم تلفن مطب : 35548081 - 031

برای اینکه آلت تناسلی مردانه به حالت نعوظ در بیاید لازم است تا دیواره‌ی سرخرگ‌های آن از انقباض در آمده و خون بیشتری را به ساختار اسفنجی آلت وارد نمایند. همزمان با شل‌شدن دیواره‌ی سرخرگ‌ها و جاری‌شدن خون بیشتر به ساختار آلت تناسلی، دریچه‌های موجود در سیاهرگ‌ها نیز بسته می‌شوند که باعث تجمع خون در آلت تناسلی می‌شوند. در این حالت آلت تناسلی به حالت نعوظ باقی می‌ماند. زمانی که تحریک رفع می‌شود دریچه‌های سیاهرگی باز می‌شوند، خون از آلت تناسلی خالی شده و دوباره آلت تناسلی از حالت نعوظ به حالت معمولی خود باز می‌گردد.

پریاپیسم (priapism) زمانی ایجاد می‌شود که جریان نامتعادل و غیرطبیعی خون باعث ایجاد نعوظ آلت تناسلی مردان به مدت بیشتر از 4 ساعت شود. این حالت که اغلب با درد همراه است معمولا بدون تحریک جنسی ایجاد می‌شود. اگر چه پریاپیسم در تمام رده‌های سنی، حتی نوزادان بروز می‌کند اما بیشترین میزان بروز آن در مردانی در سنین 5 تا 10 سال و 20 تا 50 سال است.

علائم اصلی پریاپیسم شامل موارد زیر است

• نعوظی که بدون تحریک ایجاد شده و بیش از 4 ساعت طول بکشد
• سفت‌بودن تنه‌ی آلت تناسلی همراه با نرم‌بودن قسمت سر آلت تناسلی
• درد در آلت تناسلی

بطور کلی پریاپیسم به 2 دسته زیر طبقه‌بندی می‌شود

1. پریاپیسم با جریان پایین: این حالت که پریاپیسم ایسمیک نیز نام دارد می‌تواند بصورت مداوم تکرار شود. این حالت زمانی ایجاد می‌شود که خون در حفره‌های موجود در آلت تناسلی به دام می‌افتد. گرچه این حالت در افرادی که بیماری خاصی ندارند نیز بروز می‌کند اما در مردانی که به کم‌خونی داسی‌شکل، لوسمی و مالاریا مبتلا هستند بیشتر رخ می‌دهد. در این حالت زمانی که نعوظ ایجاد می‌شود ممکن است تنها چند دقیقه طول بکشد اما با گذر زمان نعوظ‌ها به تعداد دفعات بیشتر و مدت زمان طولانی‌تر رخ می‌دهد.

2. پریاپیسم با جریان بالا: برخی علائم این حالت با حالت جریان پایین مشترک هستند و اصلی‌ترین تفاوت آن با پریاپیسم با جریان پایین این است که در این حالت آلت تناسلی دچار درد نمی‌شود. این حالت، شکل نادرتر پریاپیسم بوده و علت آن معمولا آسیب رگ‌های خونی در آلت تناسلی است.

دلایل ایجاد پریاپیسم

• کم‌خونی داسی شکل: مشاهده شده‌است که 42 درصد افراد بالغ که به کم‌خونی داسی شکل مبتلا هستند دچار پریاپیسم می‌شوند.
• داروها: استفاده از برخی داروهای ضدافسردگی (مانند Desyrel) و داروهایی که برای بیماری‌های عصبی تجویز می‌شوند (مانند Thorazine) می‌تواند به پریاپیسم منجر شود. داروهایی که برای درمان اختلالات نعوظ مصرف می‌شوند نیز ممکن است ایجاد پریاپیسم کنند.

برخی دلایل دیگر پریاپیسم شامل موارد زیر است:

• آسیب ایجادشده در نخاع یا اندام‌های تناسلی
• گزش با نیش عنکبوت بیوه‌ی سیاه
• مسمومیت با گاز کربن مونواکسید
• استفاده از مواد مخدری همچون ماری‌جوانا و کوکائین
• برخی سرطان‌ها که به بافت آلت تناسلی آسیب می‌زنند
• مصرف داروهای ضد اضطراب
• هورمون‌درمانی
• وجود نقص متابولیسمی در فرد
• وجود برخی نقص‌های عصبی
• استفاده از رقیق‌کننده‌های خون

تشخیص بیماری پریاپیسم

در صورتی که فرد احساس کند دچار پریاپیسم شده‌است بهتر است با پزشک متخصص مشورت نماید و او را از مدت زمان معمول نعوظ خود، مدت زمان اختلال در نعوظ و مصرف داروهای مجاز و مواد غیرمجاز آگاه کند. تست‌های تکمیلی شامل موارد زیر است:

1. تست خون: این آزمایشات برای بررسی اختلالات خونی، بدشکلی‌های سلول‌های خونی و میزان اکسیژن خون بکار می‌رود.
2. تست سم‌شناسی ادرار: این آزمایش جهت ارزیابی سطح مواد مخدر بکار گرفته‌می‌شود.
3. تست سونوگرافی داپلر: این روش میزان جریان خون در آلت تناسلی را نشان می‌دهد.
4. آرتریوگرام: در این حالت با استفاده از پرتو ایکس و رنگ مخصوص مصنوعی که وارد رگ می‌شود از مسیرهای شریانی تصویربرداری می‌شود.

درمان پریاپیسم

هدف نهایی همه‌ی روش‌های درمانی این است که نعوظ از بین برود و از آسیب‌های بعدی جلوگیری کند. در پریاپیسم ایسمیک به دلیل محبوس‌شدن خون به مدت طولانی در فضای بسته، میزان اکسیژن آن کاهش یافته و می‌تواند منجر به آسیب‌ بافت‌های آلت شود. اگر این آسیب‌ها افزایش یابند نتیجه‌ی نهایی ممکن است فیبروز آلت و ناتوانی در نعوظ باشد. بنابراین لازم است تا روش‌های درمانی به سرعت به کار گرفته‌شوند. در صورتی که فردی احساس کند دچار پریاپیسم شده‌است بهتر است به درمان اورژانسی از طریق پزشک متخصص بپردازد و از درمان خانگی پرهیز کند.