پرمویی در زنان یا هیرسوتیسم

دکتر علیرضا واعظ شوشتری [ متخصص پوست ، مو و زیبایی ]آدرس وب سایت : www.drvaez.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، قبل از چهارراه پلیس ، مقابل اداره ثبت ، ساختمان آریا ، طبقه اول تلفن مطب : 91620100 - 031

پرمویی یک بیماری نسبتاً شایع در بین خانم ها محسوب می شود به طوری که از هر ۲۰ خانم یک نفر با این مشکل درگیر است که رقم نسبتاً بالایی است. گاهی افراد تصور می کنند که هیرسوتیسم یک بیماری است در صورتی که این گونه نبوده و باید به این نکته توجه داشت که پرمویی یک علامت طبی محسوب می شود و نه یک بیماری. البته باید جدی گرفته شده و تاوَن فرد مشکل را با پزشک مطرح کند؛ چراکه ممکن است نشانگر وجود یک بیماری جدی در زنان باشد و این نشانه زنگ خطری برای آن بیماری باشد.

میزان مویی که روی بدن افراد رشد می کند تا حد زیادی ارثی است ولی با این وجود به طور طبیعی موهای صورت یک خانم باید کمرنگ و نازک بوده و به آسانی قابل دیدن نباشند ولی اگر در خانمی در صورت خود موهای آندروژنی یعنیموهای ضخیم و سیاه با الگوی مردانه یعنی دقیقه در محل ریش و سبیل مشاهده کند و یا رشد سریع مو در بدن داشته باشد به طوری که این مشکل به تازگی آغاز شده باشد و شدت آن نیز زیاد باشد؛ باید به هیرسوتیسم شک کرد و تاوَن موضوع را با یک متخصص در میان گذاشت. هیرسوتیسم بیشتر یک مشکل زیبایی و روانی است تا یک مشکل جسمی و فرد را از این نظر بسیار مورد آزار قرار می دهد.

هیرسوتیسم که در فارسی نابجارویی مو، ترجمه می شود به رشد قابل توجه و غیرطبیعی موها در بدن زنان اطلاق می گردد که این رشد غیرطبیعی در ارتباط با اختلالات یا تغییرات هورمونی در فرد است به طوری که کسی که به این اختلال دچار شده است؛ رویش بیش از حدموهایی مردانه واردر نواحی نسبتاً غیرطبیعی مانند صورت و بین دوسینه و … دارد.

با اندازه گیری سطح تستوسترون و DHEA در خون، پزشک می تواند علائم PCOS، تومورهای تخمدان، تومورهای غده فوق کلیوی یا تومورهایی تحریک کننده غده های آدرنال را بررسی کند. در موارد هیرسوتیسم خفیف که در آن هیچ علائم دیگری وجود نداشته باشد نیازی به انجام آزمایش های بیشتر نیست. در صورت لزوم چندین آزمایش خون برای بررسی کمبود هورمون های غده آدرنال وجود دارد. پزشک ممکن است سطح هورمون پرولاکتین را برای بررسی علائم تومور در غده هیپوفیز تجویز و قند خون و کلسترول بیمار را کنترل کنند.

دلایل هیرسوتیسم

هیرسوتیسم علل متفاوتی دارد اما از علل شایع پرمویی یا هیرسوتیسم سابقه خانوادگی هیرسوتیسم است که آزاردهنده می باشد؛ اما نشان دهنده اختلال هورمونی نیست.

یکی دیگر از دلایل هیرسوتیسم افزایش سطح هورمون های مردانه یا آندروژن ها در زنان است که مهم ترین آنها هورمون تستوسترون است. البته باید ذکر شود که تمام زنان سطوحی از تستوسترون و آندروژن ها در بدن خود دارند و این سطوح پایین است و در صورتی که از حجمی این سطوح بالاتر رود باعث بروز یکسری علائم است که موجب بروز هیرسوتیسم است.

شایعترین وضعیتی که سبب افزایش سطح هورمون های مردانه در زنان می شود، سندروم تخمدان پلی کیستیک است. البته این سندرم با علائمی همراه خواهد بود مانند بی نظمی در سیکل قاعدگی، افزایش وزن، آکنه و ریزش موی سر در قسمت قدامی می باشد.

علل دیگری برای افزایش سطح آندروژن ها وجود دارد اما بسیار نادر هستند، مانند تومورهای آدرنال و تخمدان که آدرنال و تخمدان دو منبع اصلی تولید کننده آندروژن ها در بدن زنان هستند و تومورهای این دو عضو می تواند باعث بروز ناگهانی هیرسوتیسم شود.

تشخیص هیرسوتیسم

• پزشک با تمرکز ویژه روی چرخه قاعدگی بیمار، تاریخچه پزشکی او را بررسی می کند.
• در شرایطی که بیمار الگوی قاعدگی منظمی داشته باشد، هیرسوتیسم احتمالاً علت ژنتیکی یا ارثی دارد.
• در مواقعی که فرد قاعدگی نامنظم داشته باشد، علت آن می تواند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باشد.

موارد زیر همچنین ممکن است به شناسایی تومورها یا بی نظمی های جسمی منجر به هیرسوتیسم کمک کند:

• MRI از مغز
• CT اسکن غده آدرنال
• سونوگرافی از تخمدان

علائم هیرسوتیسم

• عمیق تر شدن صدا
• کچل شدن
• آکنه
• کاهش سایز پستان
• افزایش توده عضلانی
• بزرگ شدن کلیتوریس

درمان دارویی هیرسوتیسم

با مصرف این داروها معمولاً شش ماه به اندازه چرخه زیستی طبیعی یک فولیکول مو زمان می برد تا تغییر محسوسی را در رشد موها مشاهده کنید.

داروهای خوراکی ضد بارداری: قرص های کنترل بارداری یا سایر داروهای ضد بارداری هورمونی که محتوی استروژن و پروژسترون هستند، هیرسوتیسمی را که بر اثر تولید آندروژن ایجاد شده باشد، درمان می کنند. داروهای خوراکی ضد بارداری، درمانی رایج برای هیرسوتیسم در زنانی است که نمی خواهند باردار شوند. ممکن است عوارض جانبی ممکن شامل تهوع و سردرد را به همراه داشته باشد.

آنتی آندروژن ها: این نوع از داروها مانع اتصال آندروژن ها به گیرنده هایشان در بدن می شوند. گاهی پس از شش ماه، مصرف داروهای خوراکی ضد بارداری تجویز می شوند؛ البته اگر داروهای خوراکی ضد بارداری به اندازه کافی مؤثر نباشند. رایج ترین آنتی آندروژن استفاده شده برای درمان هیرسوتیسم اسپیرونولاکتون (آلداکتون، کاروسپیر) است. نتایج مصرف آن معتدل بوده و حداقل شش ماه زمان می برد تا اثرات خود را نشان دهد. عوارض جانبی احتمالی شامل بی نظمی در قاعدگی است. از آنجا که این داروها می تواند باعث ناقص زایی شود، مهم است که حین مصرف آنها قصد باردار شدن نداشته باشید.

کرم های موضعی: افلورنیتین (وانیژا) کرمی تجویزی مخصوص رفع موهای زائد صورت زنان است و باید دو بار در روز به طور مستقیم و در ناحیه درگیر روی صورت استعمال شود. این کرم ها، به رشد آهسته موهای جدید کمک می کند، اما رشد موها متوقف نخواهد شد. برای نتیجه بهتر می توان از لیزر درمانی نیز استفاده کرد.

لیزر موهای زائد

لیزر مطمئن ترین روش در برطرف کردن موهای زائد بدن است چرا که فقط جهت نفوذ در ریشه مو طراحی شده است؛ بنابراین برای بقیه قسمت های بدن شما، عامل مخربی محسوب نمی شود. در عملیات درمانی لیزر مراقبت های لازم انجام می شود تا پوست اطراف صدمه ای نبیند. ماده ای که به مو رنگ می دهد، ملانین نام دارد. این ماده نور را از لیزر جذب کرده و آن را تبدیل به حرارت می کند این حرارت به اندازه ای است که مکانیسم رشد مو را غیرفعال کرده و از کار می اندازد و به این ترتیب باعث از بین رفتن فولیکول مو می شود.

درست است که در این روش نیاز به چندین مرحله درمان است اما مطمئناً بیشترین اثر را بر روی موهایی که در مرحله رشد هستند دارد. از طرفی لیزرها سریعتر عمل می کنند و در مقایسه با تکنیک ها و روش های دیگر مانند مومک انداختن، بی رنگ کردن، کندن، اصلاح کردن با تیغ و الکترولیز در کاهش تعداد موها تقریباً نتیجه کار دائمی است.