درد لگن علامت چه بیماری هایی است؟

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

درد لگنی یکی از مشکلات شایع در بین زنان است که گاهی در مردان نیز به علل متفاوتی رخ می دهد. این درد به صورت مقطعی یا تشدید شونده در ناحیه زیر شکم و لگن خاصره در زنان ایجاد می شود و علت آن بدون انجام آزمایش ها و معاینات پزشکی معمولاً قابل تشخیص نیست. در برخی موارد نیز علت این درد ناشناخته باقی می ماند. درد لگنی بسته به شدت آن به دو دسته مزمن و شدید (حاد) دسته بندی می شود. احساس درد در استخوان لگن به صورت ناگهانی و شدید را یک وضعیت حاد می نامیم و در مقابل، احساس درد در استخوان لگن به صورت متناوب و یا پیوسته در یک بازه زمانی بیش از یک ماهه را مشکلی مزمن بر خواهیم شمرد.

به این ترتیب نمی توان ویژگی های مشخصی را برای درد لگن تعیین نمود، برای مثال ممکن است برخی افراد ممکن است این مشکل را تنها در زمان رابطه جنسی یا در هنگام ادرار کردن، یا برخی فعالیت های خاص دیگر حس کنند و در سایر شرایط، هیچی دردی نداشته باشند.

علائم درد لگن

• درد شدید و مداوم
• درد متناوب
• دردهای تند یا گرفتگی
• فشار یا سنگینی در اعماق لگن
• درد هنگام مقاربت
• درد هنگام دفع مدفوع یا ادرار کردن
• درد هنگام نشستن طولانی مدت طولانی

درد احتمال دارد بعد از ایستادن طولانی مدت تشدید شود و هنگام خوابیدن و دراز کشیدن بهتر شود. درد ممکن است خفیف باشد و یا آن قدر شدید شود که نتواند، بخوابد و یا ورزش کند. اگر درد لگن، زندگی روزمره را مختل کرده یا علائم بدتر شد، باید به پزشک مراجعه کرد.

علل درد لگن

انواع مختلفی از بیماری‏ها و اختلالات می‏تواند موجب درد لگن شود. درد لگن ممکن است ناشی از دستگاه گوارش، دستگاه تناسلی یا ادراری باشد. اخیراً پزشکان تشخیص داده اند که منشأ برخی از دردهای لگنی، به ویژه درد مزمن لگن، ممکن است از عضلات و بافت همبند (رباط ها) در ساختار کف لگن باشد. گاهی اوقات، درد لگن ممکن است به دلیل تحریک اعصاب لگن ایجاد شود.

درد لگن ناشی از دستگاه تولیدمثل زنان، ممکن است تحت شرایط زیر ایجاد شود:

• آدنومیوز
• اندومتریوز
• درد شدید قاعدگی (دیسمنوره)
• حاملگی خارج رحمی (یا سایر مشکلات مربوط به بارداری)
• سقط جنین (قبل از هفته ۲۰) و یا مرگ داخل رحمی
• درد تخمک گذاری (میتل اشمرز)
• سرطان تخمدان
• کیست های تخمدان
• بیماری التهابی لگن (PID)
• فیبروئید رحم
• ناراحتی واژن (Vulvodynia)

نمونه هایی از سایر علل احتمالی درد لگن در زنان و مردان عبارت اند از:

آرتریت

شایع ترین علت درد مزمن در زنان، آرتریت به ویژه استئوآرتریت است که نوعی بیماری مفصلی است. در این بیماری، مفصل به تدریج دچار فرسایش می شود. در اغلب موارد، درد آرتریت به علت سفتی یا ورم مفصل لگن، در قسمت جلو و یا کشاله ران حس می شود.

شکستگی لگن

شکستگی لگن در زنان مسن شایع است، به ویژه در مبتلایان به پوکی استخوان. علائم شکستگی لگن شامل احساس درد هنگام راست کردن بدن، بلند کردن پا و یا ایستادن است.

فتق

فتق کشاله ران (بالای کشاله ران) می تواند باعث درد لگن در زنان شود. زنان باردار به علت فشاری که به دیواره شکم وارد می شود، بیشتر دچار این فتق می شوند.

تاندونیت و بورسیت

علت شایع دیگر درد لگن در زنان، بورسیت (التهاب بورس) است. بورسیت، التهاب کیسه های مملو از مایعات است که از قسمت استخوانی لگن محافظت می کنند. این کیسه ها همانند تاندون ها در اثر استفاده بیش از حد یا ناراحتی، دچار التهاب شده و باعث درد هنگام حرکت لگن می شوند.

مشکلات کمر

درد کمر و ستون فقرات را می توان در قسمت لگن و نشیمنگاه حس کرد. سیاتیک نیز در قسمت پشت لگن، درد ایجاد می کند.

• آپاندیسیت
• سرطان روده بزرگ
• یبوست مزمن
• بیماری کرون
• دیورتیکولیت
• فیبرومیالژیا
• سیستیت بینابینی (سندرم دردناک مثانه)
• انسداد روده
• سندرم روده تحریک پذیر
• سنگ کلیه
• سابقه سوءاستفاده جنسی یا فیزیکی
• اسپاسم عضلات کف لگن
• التهاب پروستات
• کولیت زخمی
• عفونت دستگاه ادراری (UTI)

تشخیص درد لگن

اگر با انجام معاینه کامل لگن مشخص شود که بیمار به ناهنجاری یا التهاب خاصی مبتلا شده است، برخی آزمایش ها یا عمل های با حداقل تهاجم بر روی او انجام می گیرد تا وجود احتمالی بیماری سندرم احتقان لگنی تشخیص داده شود. برای این منظور یک پزشک متخصص رادیولوژی مداخله ای که به صورت تخصصی برای انجام عمل های با حداقل تهاجم آموزش دیده است، سیاهرگ های لگنی که دچار واریس شده و باعث ایجاد درد مزمن لگن شده اند را با استفاده از تکنیک های عکس برداری تشخیص می دهد. رایج ترین تکنیک های عکس برداری که برای این منظور مورداستفاده قرار می گیرد، عبارت است از:

سونوگرافی لگنی :

در این روش که به عنوان دقیق ترین شیوه تشخیص عوارض مربوط به سیاهرگ ها شناخته می شود، با تزریق یک رنگ مخصوص به درون سیاهرگ های ناحیه لگن، این سیاهرگ ها را در برابر پرتوهای اشعه ایکس قابل رؤیت می سازند. برای دستیابی به دقت بیشتر در تشخیص این عارضه، متخصص رادیولوژی معاینات و عکس برداری را در حالتی که بیمار خم شده است، انجام می دهد؛ زیرا وقتی که بیمار به حالت طاق باز خوابیده باشد، اندازه سیاهرگ های لگن او کاهش پیدا می کند.

ام آر آی:

این روش می تواند بهترین روش غیر تهاجمی برای تشخیص سندرم احتقان لگنی باشد. این آزمایش باید به نحوی انجام شود که به طور اختصاصی برای یافتن عروق خونی ناحیه لگن تنظیم شده باشد. در واقع روش معمولی ام آر آی نمی تواند این ناهنجاری ها را نشان دهد.

سونوگرافي از طريق واژن (ترانس واژينال) :

این روش برای بهتر دیدن فضای داخل حفره لگن استفاده می شود. از آنجا که سونوگرافی لگن نمی تواند سیاهرگ های ناحیه لگن را به خوبی نشان دهد (مگر آنکه بیمار در حالت ایستاده سونوگرافی شود)، بنابراین برای این منظور سونوگرافی از طریق واژن انجام می گیرد. البته این روش برای تشخیص عوارض دیگری هم استفاده می شود.