صافی کف پا و روشهای درمان آن

دکتر بیژن فروغ [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drforogh.ir
آدرس مطب : تهران ، بزرگراه چمران ، ابتدای باقرخان غربی ، پلاک 89 قدیم ، 26 جدید ، طبقه همکف تلفن مطب : 66576424 - 021

برخی افراد به طور مادرزادی دارای قوس کف پای کمی هستند که در اصطلاح آن را صافی کف پا می نامند.صافی کف پا یکی از شایع ترین عارضه های مرتبط با پاها است.کف پا دارای قوس هایی است که مهم ترین آن، دو قوس طولی و عرضی پا است. وجود قوس کف پا بستگی به رشد مناسب استخوان ها، رباط ها (لیگامان ها)، تاندون ها و عضلات مچ پا دارد. زمانی که این اختلال در بدن فرد وجود دارد به صورت خودکار، مفاصل بالاتر را نیز درگیر می کند. به طور مثال صافی بیش از حد کف پا در کودکان موجب می شود که کودک از ابتدا به درستی قدم برنداشته و زاویه ی مفاصل زانو و لگن نیز بهم می خورد. البته در هنگام نوزادی، صافی کف پا عارضه ای طبیعی است اما اگر در سنین بالاتر ادامه یافت، غیرطبیعی تلقی می شود.

علائم صافی کف پا:

• وجود درد در مچ، قوزک یا ساق پا
• دردناک شدن یا احساس خستگی در مچ یا ساق پاها بعد از ایستادن یا راه رفتن به مدت طولانی
• دردی که پس از ورزش کردن یا انجام سایر فعالیت های جسمانی بروز می کند.
• ایجاد تورم در قسمت داخل مچ پا
• خمیدگی کفش یا پاشنه کفش به سمت داخل

درمان صافی کف پا:

کف پای صاف در کودکان در صورتی که علایم خاصی در راه رفتن ایجاد نکرده باشد، خود به خود اصلاح می گردد اما در صورتی که باعث بروز علایم حین راه رفتن شود باید کفی و بریس مخصوص برای کودک ساخته شود.

رایج ترین مداخلات مورد استفاده در درمان صافی کف پا عبارتند از:

• تکنیک درمان دستی (MTT) : ماساژ درمانی شامل ماساژ بافت های نرم، ماساژ مالشی عمیق، کشش دستی و متحرک سازی مفاصل می شود که توسط یک فیزیوتراپ برای درمان کف پای صاف و بازیابی قابلیت تحرک و دامنه حرکت مچ پا و تاندون ها انجام می گیرد.
• تمرینات درمانی (TE) : تمرینات کششی و تقویتی برای بازیابی دامنه حرکت و تقویت مچ پا و عضلات تحت تأثیر عارضه.
• بازآموزی عضلانی عصبی (NMR) جهت بازیابی ثبات، ورزیده سازی مجدد اندام تحتانی و بهبود تکنیک و مکانیک حرکت (برای مثال دویدن، پریدن، لگد زدن یا قدم زدن) در استفاده روزانه از اندام های تحتانی درگیر.
• استفاده از اولتراسوند، تحریک الکتریکی، یخ، لیزر سرد و سایر روش های موجود جهت کاهش درد و التهاب موجود در مچ پا و تاندون.
• برنامه خانگی: تمرینات تقویتی، کششی و ثبات دهنده و همچنین دستورالعمل هایی برای کمک به فرد در انجام امور روزمره و رفتن به سطح بعدی از توانایی های عملی.
• تجویز وسایل ارتوتیک و کفش های طبی (منظور از طبی یعنی کفش متناسب با مشکل ساختاری کف پا و زانو و کمر فرد)
• استفاده از بانداژ مخصوص، جهت نگه داشتن ساختارهای متأثر از عارضه.

آسیب دیدگی های ناشی از صافی کف پا:

فرقی نمی کند که کف پاهای فرد به طور مادرزادی صاف باشد و یا در اثر آسیب و یا هر عارضه دیگری دچار صافی شده باشد زیرا در هر حالتی، صاف بودن کف پاها باعث بروز آسیب دیدگی ها و مشکلاتی می شود که برخی از آن ها عبارتند از:

• خستگی پاها
• درد پا معمولا در قسمت داخلی مچ پا، در قسمت بیرونی لبه ی پاها، در پاشنه پا (فاشیای پلانتار) و یا در خود خمیدگی کف پا اتفاق می افتد.
• ایجاد ورم در قسمت داخلی مچ پا که ممکن است باعث بروز ناراحتی هایی هنگام پوشیدن کفش شود
• تغییر محل قرارگیری پا بر روی زمین، باعث بروز درد در ماهیچه ساق پا، زانو، ران، کفل و کمر می شود.
• آورپرونیشن یا چرخش بیش از حد پا به سمت داخل

تاثیر کفی طبی در درمان پای صاف:

گاهی به انواع کفی طبی، کفی های”پشتیبانی” و یا “ورزشی” نیز گفته می شود. کفی های طبی با کفی های نرم و انعطاف پذیر موجود در داروخانه های محلی تفاوت دارند. این کفی ها از مواد سخت تری تشکیل شده اند که تکیه گاه ساختاری و ثبات را فراهم می کند. در واقع با افزایش ثبات، راحتی پا فراهم می شود.

استفاده از کفی های طبی در درمان موارد زیر بسیار موثرند:

• ناهماهنگی ساختاری که نه تنها به عنوان درد پا بلکه ناراحتی در مچ پا، زانو ، لگن، کمر ، گردن و یا سر خود را نشان دهد.
• فاشیای پلانتار: پزشکان متخصص به طور معمول توصیه می کنند از کفی های طبی به عنوان بخشی از پروتکل درمانی برای این بیماری ناشی از پارگی فاشیا پلانتار مجموعه ای از بافت هم بند که پاشنه را به قسمت جلویی پا متصل می کند استفاده شود.
• سوپیناسیون (چرخش پا به بیرون) و یا آورپرونیشن (چرخش بیش از حد پا به سمت داخل): کفی های طبی چرخش پاها به بیرون و یا داخل هنگام راه رفتن یا دویدن را به حالت تعادل می کشانند.

حجم کفی :

کفی های پا در حجم های مختلف موجود هستند و این بدان معناست که این کفی ها مقادیر مختلفی از فضای داخل کفش را پر می کنند. در اکثر کفی ها، بین حجم و شکل خمیدگی کف پا یک رابطه ی مستقیمی وجود دارد که کفی با توجه به آن طراحی شده است.

• کفی هایی با حجم بالا برای کفش هایی با عمق زیاد همچون پوتین های کوهنوردی، کفش های اسکی و یا کفش های دو مناسب است. معمولا این نوع از کفی های طبی برای افرادی که خمیدگی کف پای زیادی دارند مناسب است.
• کفی هایی با حجم متوسط برای کفش هایی با عمق متوسط از قبیل کفش های معمولی و یا برخی از کفش های ورزشی طراحی شده اند. این دسته از کفی ها سازگار با انوع مختلفی از خمیدگی های کف پا هستند.
• کفی هایی با حجم کم برای کفش هایی با عمق کم مانند کفش های دوچرخه سواری، کفش های اسکیت مناسب هستند. استفاده از این نوع کفی ها برای افرادی که خمیدگی کف پاهایشان بسیار اندک است بسیار مناسب است.

**توجه: بخاطر داشته باشید که ضخامت جوراب هایی که فرد می پوشد نیز بر روی تناسب و اندازه بودن کفش ها نیز بسیار موثر است.

تهیه کفی طبی مخصوص پا:

هرچند کفش هایی که از بازار تهیه می کنیم خودشان دارای کفی هستند اما از آنجایی که این به هنگام تولید این کفش ها همه ی افراد را در نظرگرفته اند، ممکن است که کفی های داخل آن ها مناسب پای همه افراد نباشد.کفی های داخل کفش های بازاری ارزانتر و نازکتر از کفی های طبی هستند و ممکن است مناسب وضعیت پاهای شما نباشند.

کفی ها از انواع مختلفی از مواد ساخته شده اند اما کفی هایی که مناسب صافی کف پا هستند نسبت به کفی های بازاری کفش ها از ضخامت بیشتری برخوردارند و تکیه گاهی مناسب تر برای کف پاها به شمارمی روند.