اگزمای سرشتی چیست؟

کلینیک پوست ارکیده [ پوست ، مو و زیبایی ]آدرس وب سایت : www.orkideclinic.ir
آدرس مطب : شهرکرد ، خیابان فردوسی ، حدفاصل چهارراه مولوی و چهارراه فردوسی ، مجتمع پالادیوم ، طبقه دوم تلفن مطب : 32263360 - 038

اگزمای پوستی برای توصیف تمام حالت های قرمزی، خشکی، تاول، پوسته پوسته شدن، خارش، تغییر رنگ و ضخیم شدن پوست به کار می رود. اگزما انواع مختلفی دارد که نوع شایع آن اگزمای سرشتی است که به آن درماتیت آتوپیک نیز می گویند. در این بیماری بدون اینکه علت واضح و مشخصی وجود داشته باشد، پوست دچار التهاب، خارش و تحریک می شود. علائم اگزما اغلب روی صورت، دست ها و پاها دیده می شود؛ اما می تواند روی هر نقطه ای از بدن به وجود آید. اگزما در کودکان بسیار رایج است و ۲۰ درصد از نوزادان و کودکان خردسال به آن مبتلا هستند. این ضایعات ممکن است با خاراندن و تحریک دست نوزاد روی صورت، زخم شده و محل تجمع باکتری ها و عفونت شوند.

در این اختلال نواحی از پوست به طور دوره ای يا به دنبال تماس با عوامل تحریک کننده دچار خارش، قرمزی، التهاب، پوسته يا تاول های ريز می شود. خشک شدن پوست، آلرژن ها غذايی و محيطی، استرس، عفونت ها، آب وهوا و برخی محرک ها در بروز یا عود اگزما مؤثرند.

عوامل تشدیدکننده اگزمای سرشتی

پوست بیماران مبتلا به اگزمای سرشتی نسبت به بسیاری از عوامل می تواند واكنش نشان دهد: تغییرات سریع دمای محیط (سرما و گرما)، خشكی هوا، ورزش سنگین، برخی غذا، سایش با لباس، عفونت ها، آفتاب و استرس های عصبی از جمله این عوامل هستند. البته میزان حساسیت پوست نسبت به عوامل فوق در افراد مختلف متفاوت می باشد.

تشخیص اگزمای سرشتی

یک ضایعه خارش دار با خصوصیات فوق الذکر، همراه با یک تاریخچه خانوادگی از آلرژی، می تواند نشانگر بیماری اگزمای سرشتی باشد. درمان مناسب، به موقع و مداوم توسط یک پزشک پوست می تواند موجب آسودگی بیماری شده و نیز شدت و دوره بیماری را كاهش دهد. بیماری همیشه از یک الگوی معین پیروی نمی کند. ضایعات ممكن است در كف و پشت دست ها، انگشتان و یا حتی روی پاها پدید آیند. در این مناطق، ضایعات ضخیم شده، دلمه بسته و ترشح دار ممكن است سال ها وجود داشته باشند.

مراقبت های بیماری اگزمای سرشتی

افراد و والدين كودكان مبتلا به درماتيت آتوپيك بايستي نكات زیر را رعايت نمايند:

• سعي كنيد پوست را هميشه نرم نگه داريد. براي اين منظور روزانه چندبار پوست را با کرم های نرم كننده مانند وازلين چرب كنيد.
• تعداد دفعات استحمام را به حداقل مورد نياز كاهش دهيد و به هنگام استحمام ازكيسه و ليف استفاده نكنيد.
• براي شستشوي پوست از صابون های ملايم مانند صابون بچه و يا صابون گلیسیرين استفاده كنيد.
• می توانید بعد ازشستشوي كودك وي را چند دقيقه درآب حاوي نشاسته يا روغن زيتون قرار دهيد، سپس بدن وي را آبكشي نمایید وبا حوله نرم آب اضافي را خشك كنيد.
• بعد از خشك كردن بدن با حوله در حاليكه پوست همچنان نمناك است و قبل از آن كه کاملاً خشك شود با يك لايه وازلين آن راچرب كنيد.
• با استفاده از دستگاه بخور و يا سماور در حال جوش درصد رطوبت اتاق را افزايش دهيد.
• از لباس ها ، رختخواب و بالش نخي و پنبه اي استفاده كنيد و از مواد پشمي و پر استفاده نكنيد.
• از مصرف مواد غذايي بي ارزش وحساسيت زا مانند پفك، چيپس، لواشك، تنقلات، شكلات و كنسروهاي حاوي مواد افزودني و ادويه جات خودداری كنيد.
• ازبوسيدن شيرخواران با ضايعات صورت خودداري كنيد.
• كودكان را تا دو سالگي باشير مادر تغذيه كنيد.
• كودكان مبتلا به درماتيت آتوپيك نسبت به گزش حشرات حساسترند. بنابراين به خصوص در فصل گرم از پشه بند استفاده كنيد. پنجره ها را توري ببنديد و لباسها و رختخواب كودك را با آب جوش بشویید.
• براي شستشوي لباس های زير كودك از صابون های ملايم استفاده كنيد و بعد از شستشو آنها را به دقت آبكشي كنيد.
• ناخن ها كوتاه نگهداشته شوند و به هنگام خواب از دستكش نخي استفاده شود.
• هیچ گاه به طور سرخود از دارو به خصوص كورتونها مانند بتامتازن، دگزامتازن، پردنيزولون، تريامسينولون، كلوبتازول وفلوسينولون استفاده نكنيد.
• افراد مبتلا به درماتيت اتوپيك و والدين كودك مبتلا، بايستي به طور جدي از مصرف دخانيات خودداري كنند.
• در صورت تشديد ضايعات به پزشك مراجعه كنيد.

درمان اگزمای سرشتی

اهداف درمان شامل تلاش براي حذف التهاب و عفونت و حفظ و بازسازي سد لايه شاخي پوست با کاربرد نرم کننده، کاربرد ضدخارش ها براي کاهش آسيبي که خود شخص براي پوست گرفتار ايجاد مي کند و کنترل فاکتورهاي تشديد کننده است. بيشتر بيماران را مي توان در کمتر از ۳ ماه تحت کنترل درآورد.

محدوديت هاي غذايي

در ميان تعداد کمي از کودکان و بالغان مبتلا به درماتيت آتوپيک که به تست آزمون تحريکي غذا پاسخ مثبت دارند، تشديد ضايعات اگزمايي مشاهده مي شود. يک کودک مبتلا به درماتيت آتوپيک که به درمان هاي روزمره پاسخ نمي دهد، احتمالاً بيش از ۵۰ درصد امکان حساسيت غذايي دارد. وقتی که يک رژيم مناسب و با محدوديت برنامه ريزي شود و بيمار تحت آن رژيم قرار گيرد، بهبود باليني قابل توجه در عرض يکي دو ماه به وجود مي آيد. حساسيت غذايي معمولاً ناشي از تعداد محدودي آنتي ژن است و ممکن است پس از سال ها از بين برود. پس از خوردن غذاهايي که سرشار از هيستامين هستند، عود مشخص اگزماي آتوپيک در ۵۰ درصد بيماران گرفتار مشاهده شده است.

استروییدهای موضعی

درمان اصلی درماتیت آتوپیک استیروییدهای موضعی هستند. این داروها اگر بجا مصرف شوند عارضه ای در پی نخواهند داشت،از همین رو می بایست تنها برای دوره ای کوتاه و حتی الامکان تنها به هنگام فعال بودن بیماری (برای مثال به هنگام خارش و قرمزی) مصرف شوند.

این داروها یک یا دو بار در روز استفاده می شوند و در مورد برخی نواحی همانند پلک ها، زیر بغل و نواحی تناسلی می بایست با احتیاط بیشتری مصرف شوند.با بهبود یافتن بیماری مصرف استروییدهای موضعی می بایست قطع شود و نباید از این داروها به عنوان وسیله ای برای پیشگیری از بروز بیماری استفاده شود.

نمایش موضعی غیر استیروییدی

در برخی حالات خاص ممکن است داروهای ایمیونومدولاتور مثل تاکرولیموس و پایمکرولیموس که فاقد استرویید هستند، تجویز شوند.

سایر روش های درمانی

آنتی هیستامین های خوراکی همانند هیدروکسی زین یا دیفن هیدرامین و کلرفنیرامین اگرچه ممکن است تأثیر چندانی در خارش نداشته باشند؛ اما می توانند باعث خواب آرام تری برای بیمار شوند. استفاده از حمام کلر تحت شرایط معینی با کم کردن میزان عفونت های باکتریال می تواند در بهبودی بیماری کمک کند. در برخی شرایط خاص ممکن است استروییدها یا آنتی بیوتیکهای خوراکی نیز در درمان بیماری بکار روند.

پیشگیری از اگزمای سرشتی

• می بایست تا حد امکان از تماس با عوامل تشدیدکننده بیماری همچون محرک ها، صابون های قوی، گرمای زیاد، تعریق و مواد حساسیت زا پرهیز کرد.
• استفاده از مرطوب کننده ها به طور مستمر و بخصوص پس از استحمام به منظور نگاه داشتن آب در پوست از اصول مهم پیشگیری است.
• می توان از وازلین یا کرم های مختلفی که برای این منظور در دسترس است استفاده کرد. علاوه بر اينها رعايت نكات زير مي تواند بسيار کمک کننده باشد:

۱- از تغييرات ناگهاني حرارت و رطوبت در محيط بپرهيزيد.
۲- از تعريق يا گرماي بيش از حد پيشگيري كنيد.
۳- استرس را كاهش دهيد.
۴- از تماس با مواد ايجاد كننده خارش مثل پشم يا ساير محرك ها دور بمانيد.
۵- از صابون هاي قوي، پاک کننده ها يا ملاسما اجنتاب كنيد.
۶- از فاكتور هاي آلرژن محيطي مثل زوائد حيوانات، زباله و… اجتناب كنيد.
۷- غذا هايي كه باعث تشديد ضايعات می شوند، ميل نكنيد.