علل کج راه رفتن در کودکان چیست؟

دکتر بیژن فروغ [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drforogh.ir
آدرس مطب : تهران ، بزرگراه چمران ، ابتدای باقرخان غربی ، پلاک 89 قدیم ، 26 جدید ، طبقه همکف تلفن مطب : 66576424 - 021

یکی دیگر از مشکلات شایعی که در میان کودکان دیده می شود چرخش پاها به داخل و خارج است. این عارضه دلایل متفاوتی می تواند داشته باشد. این چرخش از ناحیه مچ پا یا ناحیه استخوان ران در لگن ایجاد می شود. در این حالت کودک در هنگام راه رفتن یا دویدن پای خود را به سمت داخل قرار می دهد. معمولا اولین بار که کودک شروع به راه رفتن می کند، والدین متوجه این وضعیت می شوند. در صورت شدید بودن این حالت، کودک هنگام راه رفتن بارها سکندری میخورد و به زمین می افتد، وقتی راه می رود یکی از پاهایش مقابل پای دیگر گیر کرده و یا لبه خارج پا به زمین گیر کرده و او را زمین میزند. خوشبختانه در بیشتر کودکان زیر هشت سال این عارضه خود به خود بهبود می یابد. در این مقاله به بررسی چگونه کج راه رفتن و روش های درمانی آن می پردازیم.

چرا کودکان پای خود را به سمت داخل می گذارند؟

• چرخش پنجه پا به داخل یا متاتارسوس ادکتوس
• چرخش ساق پا به داخل یا تورشن تیبیا
• چرخش ران به داخل یا آنته ورژن ران

چرخش پنجه پا به داخل :

در این حالت که یک بیماری مادرزادی است، پنجه پا به سمت پای دیگر می چرخد. هرچند که این عارضه از زمان تولد وجود دارد اما ممکن است تا زمان راه رفتن تشخیص داده نشود. این وضعیت پا بهتر از همه هنگامی دیده می شود که به کف پای کودک نگاه کنید. این تغییر شکل می تواند اندک باشد که در این صورت پنجه نرم و قابل انعطاف است؛ و یا این تغییر شکل شدید باشد که پنجه پا سخت و غیر منعطف است. علت این چرخش می تواند فشار داخلی رحم در زمان جنینی باشد.

با اینکه این بیماری معمولا در 4 تا 6 ماه اول خود به خود بهبود می یابد، اما باید آن را درمان کرد چرا که در تعدادی از نوزادان باقی می ماند ولی نمی توان تشخیص داد که کدام یک بهبود پیدا می کند و کدام یک باقی می ماند.

در صورتی که این عارضه خفیف باشد والدین می توانند روزانه چند مرتبه قسمت جلوی پا را به داخل بکشند تا تغییر شکل اصلاح شود. در صورت شدیدتر بودن، با گچ گیری آن را اصلاح می کنند. نهایتا اگر با چند جلسه گچ گیری نیز بهبودی حاصل نشد از عمل جراحی استفاده می کنند.

چرخش ساق پا به داخل:

این چرخش شایع ترین علت به داخل گذاشتن پاها هنگام راه رفتن از زمان نوپایی تا 4 سالگی است. این تغییر در زمان بدو تولد خیلی محسوس نیست و معمولا پس از راه رفتن مشخص می شود. در اثر محدودیت فضای درون رحم در زمان جنینی استخوان تیبیا به سمت داخل می چرخد و این تغییر شکل را ایجاد می کند. به علت چرخش تیبیا به سمت داخل، مچ پا و کف پا که به آن متصل هستند نیز چرخیده و کودک هنگام راه رفتن پایش را به سمت داخل قرار می دهد.این حالت معمولا نیازی به درمان ندارند و تا قبل از 2 سالگی و نهایتا قبل از رفتن به مدرسه اصلاح می شود؛ اما در صورتی که این چرخش تا سن 8 سالگی بهبود پیدا نکند و میزان این چرخش نیز از 15 درجه بیشتر باشد به کمک جراحی این تغییر را اصلاح می کنند.

چرخش ران پا به داخل:

این چرخش که شایع ترین علت به داخل گذاشتن پاها هنگام راه رفتن در زمان شروع مدرسه تا نوجوانی است، در 10 درصد کودکان دیده می شود. به زاویه بین گردن فمور و تنه آن، آنتی ورژن فمور می گویند. این زاویه در نوزادان 40 درجه و در بزرگسالان 16 درجه می باشد. در صورتی که این زاویه بزرگ تر از حد طبیعی خود باشد، گردن استخوان فمور نسبت به تنه استخوان به سمت جلو خم می شود. به دلیل همین تغییر نوزاد برای اینکه سر استخوان فمور به درستی در حفره استابولوم قرار گیرد، ناچارا پای خود را به سمت داخل قرار می دهد؛ به علت چرخش فمور تقریبا تمام پا به سمت داخل می چرخد. در این کودکان کشکک ها هنگام ایستادن به سمت داخل قرار دارد و هنگام نشستن پاها را در دو طرف خود قرار می دهند و به شکل قورباغه می نشینند. توجه کنید که باید کودکان را از این نوع نشستن منع کرد.

خوشبختانه این تغییر در اکثر کودکان خود به خود درمان می شود؛ اما در صورتی که این عارضه تا سن 10 سالگی درمان نشود و زاویه آنتی ورژن نیز بیش تر از 50 درجه باشد، به کمک جراحی آن را درمان می کنند.