آشنایی با آسیب های ورزشی که نیاز به جراحی دارند

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

در ورزشکاران به دلیل برخوردهای سریع و شدید، امکان آسیب زانو بسیار بالا است و بسیاری از ورزشکاران حرفه ای در نهایت به جراحی های زانو نیازمند می شوند. برای آشنایی با انواع جراحی زانو در ورزشکاران ابتدا لازم است تا نگاهی گذرا به ساختار زانو داشته باشیم تا از انواع آسیب های زانو آگاه شویم.

مفصل زانو شامل چه ساختارهایی است؟

مفصل زانو بزرگ ترین مفصل بدن و در عین حال یکی از پیچیده ترین آنها است. این مفصل از استخوان های درشت نی، استخوان ران، استخوان کاسه ی زانو، تاندون ها، رباط های مختلف، غضروف های مفصلی و مینیسک زانو تشکیل شده است. استخوان ها نقش ساختاری و محافظت کنندگی در زانو دارند. غضروف ها بعنوان بافت هایی الاستیک و مستحکم، باعث تسهیل حرکت اجزای استخوانی و کاهش اصطکاک بین اجزا می شوند و مینیسک زانو نیز که جنس غضروفی دارد بعنوان ساختاری ضربه گیر عمل کرده و از ساییدگی اجزای استخوانی و آسیب غضروف ها جلوگیری می کند. تاندون ها و رباط های مختلف زانو نیز وظیفه ی اتصال اجزای مختلف زانو به هم و حفظ پایداری و کنترل بازه ی حرکت زانو را دارند.

در هنگام ورزش کردن، از جمله در ورزشکاران حرفه ای، به دلیل اینکه نیروی بسیار زیادی بر زانو وارد می شود ممکن است هر یک از اجزای ذکرشده دچار آسیب شوند. قدم اول برای درمان آسیب های زانو، شناسایی عامل ناتوانی زانو در پاسخ طبیعی و نوع آسیب است. پس از شناخت نوع آسیب، اولین روش های درمانی توصیه شده، روش های درمانی غیرتهاجمی مانند استفاده از داروها یا فعالیت های تقویت کننده ی عضلات حمایت کننده ی زانو مانند عضله ی چهارسر ران هستند. در صورتی که زانو به روش های درمانی غیرتهاجمی پاسخ مناسب ندهد و آسیب زانو درمان نشود، از روش جراحی زانو استفاده می شود.

در ادامه به انواع جراحی زانو برای ورزشکاران اشاره می کنیم که بسته به نوع آسیب وارده بر زانو ممکن است استفاده شوند.

انواع جراحی های زانو در ورزشکاران

جراحی مینیسک زانو:

پارگی مینیسک زانو یکی از متداول ترین آسیب های ورزشی است. مینیسک زانو ساختارهایی هلالی شکل در سر استخوان های زانو هستند که همانگونه که اشاره شد نقش ضربه گیری را دارند و در صورتی که آسیب مینیسک زانو ترمیم نشود می تواند به آرتروز زانو منجر شود. از علائم پارگی مینیسک زانو می توان درد زانو و ورم آن را نام برد. در جراحی مینیسک زانو، ممکن است بخش های جداشده در اثر پارگی به هم دوخته شوند و یا اگر شدت پارگی زیاد باشد ممکن است بخشی از آن یا تمام آن برداشته شود. در صورتی که تمام آن برداشته شود معمولا برای جلوگیری از آسیب های احتمالی در آینده توصیه می شود تا با مینیسک اهدایی از فرد اهداکننده جایگزین شود.

جراحی بکاررفته برای ترمیم پارگی مینیسک ، معمولا جراحی بسته ی آرتروسکوپی است. در این نوع جراحی، شکاف های کوچکی در سطح پوست ایجاد می شوند که از این شکاف ها یک آرتروسکوپ وارد بخش آسیب دیده می شود. آرتروسکوپ در سر خود دارای دوربین ظریفی است که تصاویری زنده از محل قرارگیری خود بر روی نمایشگر ارسال می کند و پزشک جراح با استفاده از این تصاویر و ابزار ظریف دیگری که از شکاف های دیگر ایجادشده بر پوست وارد می کند به ترمیم مینیسک یا سایر آسیب های زانو می پردازد. جراحی پیوند مینیسک نیز با آرتروسکوپی قابل انجام است و معمولا نیازی به جراحی های باز نیست.

جراحی ترمیم تاندون پاتلار:

این نوع ترمیم معمولا توسط جراحی باز صورت می گیرد که برشی در مقابل زانو ایجاد می شود تا دسترسی به رباط پاتلار ایجاد شود. سپس از طریق دسترسی ایجادشده، رباط پاره شده به کاسه ی زانو متصل می شود و عملکرد خود را با گذر زمان به دست می آورد. گاهی نیز این جراحی به شیوه ی آرتروسکوپی انجام می گیرد. نکته ای که باید توجه داشت این است که ترمیم تاندون پاتلار خودبخود انجام نمی شود و نیاز به روش های جراحی برای درمان آن وجود دارد.

جراحی های ترمیم آسیب های رباط های صلیبی:

از دیگر آسیب های شایع زانو می توان به پارگی رباط های زانو از جمله رباط های صلیبی ACL اشاره کرد. پریدن از ارتفاع و افتادن نامناسب بر روی زانو یا تغییر ناگهانی و سریع جهت جرکت از جمله دلایل آسیب این رباط هستند. آسیب های رباط های صلیبی معمولا نیازی به جراحی ندارند اما در صورتی که این آسیب ها شدید باشند و یا فرد به دلیل نوع ورزش خود لازم داشته باشد تا رباط های صلیبی خود را ترمیم کند، لازم است تا از جراحی استفاده شود. در طی جراحی رباط های پاره شده ی زانو، رباط آسیب دیده برداشته می شود و با بافت تاندونی از بدن خود فرد یا یک اهداکننده جایگزین می شود.

جراحی تعویض مفصل زانو:

جراحی تعویض کامل یا جزئی مفصل زانو نیز یکی از جراحی های شایع در ورزشکاران حرفه ای است. همانگونه که اشاره گردید غضروف های مفصلی زانو نقش کاهش اصطکاک اجزای مختلف زانو را دارند و در صورتی که در اثر آسیب و یا افزایش سن از بین بروند، قابلیت ترمیم نخواهند داشت. در این حالت، زانو دچار آرتروز شده است و لازم است تا جراحی تعویض کامل یا جزئی مفصل زانو انجام شود.

در جراحی جزئی مفصل زانو، بخشی از زانو که سالم است دست نخورده باقی می ماند و سایر بخش های آسیب دیده با ایمپلنت های مصنوعی جایگزین می شوند. در جراحی تعویض کامل مفصل زانو تمام اجزای زانو با ایمپلنت های مصنوعی جایگزین می شوند زیرا حجم آسیب های زانو و آرتروز آن بالا است.

جراحی پارگی تاندون های زانو:

تاندون ها از ساختارهای بسیار مهم زانو هستند که نقش مهمی در حفظ پایداری زانو دارند. در صورتی که این ساختارها دچار آسیب یا پارگی شوند روش های درمانی غیرتهاجمی و تهاجمی استفاده می گردد. در صورتی که از روش غیرتهاجمی تاثیرگذار نباشند، گزینه ی باقیمانده، روش جراحی است. در جراحی آسیب های تاندون ، مانند آسیب های رباط ها، از پیوند بافت دیگر یعنی تاندون استفاده می شود.

جراحی های زانو برای ترمیم شکستگی کاسه ی زانو:

در صورتی که کشکک زانو دچار شکستگی شدیدی نشده باشد ممکن است بدون نیاز به جراحی بهبود یابد. در اینصورت، قطعات شکسته ی زانو از هم جدا نمی شوند و تنها ترک های ظریفی بر روی کاسه ی زانو وجود دارد. در صورتی که شکستگی جدی باشد و فرد توانایی بازکردن زانوی خود را نداشته باشد، شکاف هایی بر روی پوست زانو ایجاد می شوند و با استفاده از پیچ، سیم و پین هایی قطعات استخوانی کشکک زانو که در اثر شکستگی از هم جدا شده اند به هم متصل می شوند و ساختار کامل کشکک زانو ایجاد می شود.