جراحی ACL چگونه انجام می شود و چه عوارضی دارد؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

رباط ها بعنوان ساختارهای بافتی مستحکمی شناخته می شوند که بعنوان بافت پیوندی، واسطه ی اتصال فیزیکی بین دو استخوان عمل می کنند. زانو نیز که محل ارتباط استخوان ران، کشکک و درشت نی است دارای چندین رباط برای ارتباط این استخوان ها به هم است. رباط ACL یکی از رباط های اصلی زانو است که با اتصال استخوان ران به استخوان درشت نی موجب حفظ پایداری ساختار زانو می شود. در طی فعالیت های سنگین فیزیکی، این رباط در کنار سایر ساختارهای زانو تحت فشار قرار می گیرد و آسیب می بیند. این آسیب ها از جمله در ورزشکاران بسیار شایع هستند.

دلایل آسیب رباط ACL چیست؟

دلایل مختلفی برای آسیب رباط ACL زانو وجود دارند. از جمله ی آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• در صورتی که فرد جهت و یا سرعت حرکت خود را بصورت ناگهانی کاهش دهد، فشار وارده بر رباط ACL می تواند موجب پارگی آن شود.
• در صورتی که فرد پس از پرش یا افتادن از ارتفاع در زاویه ی نامناسبی فرود بیاید، پارگی رباط ACL قابل انتظار است.
• ضربه ی فیزیکی مستقیم و شدید به زانو در هنگام ورزش های پربرخورد و یا تصادفات رانندگی.

درصورتی که آسیب رباط ACL خفیف باشد ممکن است با روش های غیرتهاجمی بتوان شرایط زانو را به حالت قبل آسیب بازگرداند اما در صورتی که آسیب رباط ACL شدید باشد و پارگی رباط ACL را موجب شود، احتمالا لازم خواهدبود تا جراحی ترمیم رباط ACL انجام گیرد.

جراحی ACL چیست و چگونه انجام می گیرد؟

زمانی که رباط ACL دچار پارگی شده باشد نمی توان اجزای حاصل را با بخیه به هم وصل کرد، زیرا پس از مدتی دوباره این اجزا از هم جدا خواهندشد. بنابراین روش دیگری برای ترمیم پارگی رباط ACL باید استفاده گردد. برای این منظور این رباط با بافت های دیگری جایگزین می شود. بافت هایی که برای جایگزینی با رباط ACL استفاده می شوند معمولا شامل موارد زیر هستند:

• تاندون همسترینگ
• تاندون پاتلار
• تاندون عضله ی چهارسر ران
• تاندون آشیل

این بافت ها ممکن است از خود فرد گرفته شده و با تاندون آسیب دیده جایگزین شوند و یا از اجزای بدن فرد دیگری بعنوان اهداکننده جدا گردند.

روش انجام جراحی معمولا بصورت آرتروسکوپیک است. این روش جراحی، روشی نوین و کمترتهاجمی است که توسط وسیله ای به نام آرتروسکوپ انجام می گیرد. آرتروسکوپ لوله ای سیمی شکل و نازک است که در سر خود دوربینی دارد که با استفاده از تصاویر آن می توان از محل جراحی دید مناسبی داشت. وجود آرتروسکوپ پزشک را از ایجاد شکاف بزرگ برای مشاهده ی مستقیم محل جراحی بی نیاز می کند. روند این جراحی به این صورت است که قبل از جراحی فرد به فیزیوتراپ ارجاع داده می شود. افرادی که زانوی سفت و یا ورم کرده دارند و توانایی حرکت زانوی خود در بازه ی حرکتی طبیعی را از دست داده اند ممکن است پس از جراحی در بازیابی بازه ی حرکتی زانوی خود دچار مشکل شوند. نوع بیهوشی با تشخیص پزشک و متخصص بیهوشی به بیماری اطلاع داده می شود تا در صورتی که گزینه های مختلفی برای این کار وجود داشته باشد با نظر فرد بیمار روش دلخواه انتخاب گردد.

برای افراد مختلف ممکن است امکان بیهوشی عمومی و یا بی حسی موضعی وجود داشته باشد. پس از بیهوشی، اندازه ی مناسب رباط موردنیاز برای پیوند مشخص می شود و رباط جایگزین از سایر قسمت های بدن فرد و یا بدن فرد اهداکننده جدا شده و آماده ی پیوند می شود. با تصاویر آرتروسکوپ می ‍توان منیسک و غضروف آسیب دیده را نیز تشخیص و ترمیم کرد. رباط ACL از محل خود جداشده و سپس سوراخ هایی در استخوان درشت نی و استخوان ران ایجاد می شود و سر رباط پیوندی در این سوراخ ها سفت می شود تا در جایگاه طبیعی رباط ACL قبلی جای بگیرد. رباط پیوندیافته از نظر میزان کشش و درجه ی آزادی بررسی می شود و برش های ایجادشده در پوست بسته می شوند. ممکن است پس از اتمام جراحی، زانو با آتل هایی سفت شود.

عوارض جراحی ACL چیست؟

این نوع جراحی نیز مانند هر نوع جراحی دیگری دارای عوارضی می باشد که آگاهی از آنها می تواند در پیشگیری و کنترل آنها کمک کننده باشد. از جمله عوارض و مشکلات پس از جراحی ACL می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. مشکلات مرتبط با بیهوشی یا بی حسی موضعی: ممکن است برخی افراد پاسخ آلرژیک (حساسیت زا) به مواد استفاده شده در طی فرایند بیهوشی از خود نشان دهند.
2. مشکلات مربوط به صفحه ی رشدی استخوان کودکان: در صورتی که جراحی ACL در کودکانی صورت بگیرد که رشد استخوانی آنها بصورت کامل صورت نگرفته است ممکن است موجب مشکلاتی در رشد استخوان های آنها شود. بنابراین بهتر است تا این جراحی تا سنینی که فرد به بلوغ اسکلتی برسد به تاخیر انداخته شود.
3. ایجاد عفونت: احتمال بسیار پایینی برای ایجاد عفونت پس از جراحی ACL وجود دارد. این عفونت ممکن است به دلیل مشکل در کنترل آلودگی هنگام پیوند از فرد اهداکننده یا عوامل میکروبی محیطی ایجاد شود. برای درمان عفونت لازم است به پزشک مراجعه شود.
4. بی حسی پس از جراحی: این مسئله از جمله در ناحیه ی بالای پا و نزدیک محل برش جراحی ممکن است ایجاد شود که با گذشت زمان به تدریج از شدت آن کاسته می شود. در صورتی که پس از چند روز فرد احساس کند که بی حسی ایجادشده کاهش نیافته و یا در حال گسترش به سایر نقاط پا است لازم است تا با پزشک خود مشورت نماید.
5. خونریزی: ممکن است به دلیل جراحی آسیب هایی به رگ های خونی وارد شوند و خونریزی ایجاد شود.
6. ایجاد لخته های خونی: لخته های خونی در رگ های پا می توانند خطراتی جدی برای زندگی فرد ایجاد کنند و در صورتی که به آنها بی توجهی شود زندگی فرد را به خطر بیاندازند. ممکن است لخته ی خونی در جریان خون حرکت کند و به ریه برسد و موجب آمبولی ریه گردد. حضور لخته ی خونی در رگ های قلب و مغز نیز موجب سکته می گردد بنابراین لازم است تا احتیاط لازم در این زمینه صورت بگیرد.
7. ناپایداری زانو: ممکن است بافت پیوند زده شده پس از جراحی دچار پارگی شود و یا کشیدگی بیش از حدی را تجربه کند که موجب اختلال در عملکرد آن شود. همچنین در صورتی که انتهای رباط که به استخوان متصل شده است از آن جدا شود، زانو ثبات خود را از دست می دهد.
8. درد کاسه ی زانو: این دردها از جمله زمانی که از رباط های کشکک خود فرد برای پیوندزدن استفاده شود شایع هستند.
9. آلودگی ویروسی: این آلودگی ها به ندرت رخ می دهند اما در صورت بروز، ممکن است مشکلات بسیار جدی و خطرناکی برای فرد ایجاد کنند. گاهی ممکن است فرد اهداکننده به ویروس هایی مانند HIV یا هپاتیت سی مبتلا باشند که با وجود بررسی ها و آزمایشات، بنا به هر دلیلی تشخیص داده نشوند. در این صورت ممکن است با پیوند بافتی، این ویروس ها به فرد گیرنده نیز منتقل شوند. احتمال آلودگی ویروسی با ویروس ایدز کمتر از یک در یک میلیون نفر است.
10. احساس درد در هنگام زانوزدن یا برخاستن: ممکن است پس از مدتی از جراحی، فرد در محل پیوند احساس درد کند، از جمله زمانی که نیروی وزن یا فشار فیزیکی به محل جراحی وارد می شود.

اگرچه احتمال هر کدام از این عوارض بسیار ناچیز است اما در هر حال افرادی را درگیر می کند. برای کاهش خطرات پس از جراحی لازم است تا فرد از برنامه ها و داروهای تجویز شده ی پزشک پیروی کامل داشته باشد. همچنین در صورت بروز مشکلی که موجب نگرانی فرد می شود بهتر است در سریع ترین زمان با پزشک مشورت گردد.